Hội đàm Trump - Zelensky mở ra cơ hội hòa bình cho Ukraina, nhưng máu vẫn đổ trong lúc đàm phán.

Cuộc hội đàm tại Washington quy tụ một liên minh phương Tây mạnh mẽ chưa từng có. Bên cạnh Tổng thống Zelensky, các lãnh đạo châu Âu như Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã cùng hiện diện, thể hiện sự đoàn kết xuyên Đại Tây Dương trước mối đe dọa từ Nga. Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh an ninh được thắt chặt tối đa, với các tuyến đường quanh Tòa Bạch Ốc bị phong tỏa và các trạm kiểm soát được thiết lập để bảo vệ phái đoàn cấp cao. Sự hiện diện của dàn lãnh đạo này không chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của Ukraina đối với an ninh châu Âu mà còn là lời khẳng định rằng phương Tây sẽ không khoan nhượng trước tham vọng của Moskva.

Tâm điểm của hội nghị là đề xuất đột phá từ Thủ tướng Ý Giorgia Meloni: cung cấp cho Ukraina một cơ chế bảo vệ tương tự Điều 5 của NATO, nhưng không yêu cầu Kyiv chính thức gia nhập liên minh. Đây là một nước đi khéo léo, vừa đáp ứng nhu cầu an ninh cấp bách của Ukraina, vừa tránh kích động Nga – quốc gia vốn xem việc mở rộng NATO về phía đông là lằn ranh đỏ. Điều 5, trụ cột an ninh tập thể của NATO, quy định rằng một cuộc tấn công vào bất kỳ thành viên nào sẽ được coi là tấn công vào toàn bộ liên minh. Việc áp dụng nguyên tắc này cho Ukraina có thể tạo ra một “ô dù bảo vệ” mạnh mẽ, đảm bảo an ninh mà không đẩy Moskva vào thế đối đầu trực diện. Thủ tướng Anh Keir Starmer nhấn mạnh: “Vấn đề không chỉ là an ninh của Ukraina, mà là của toàn châu Âu.” Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng đồng tình, khẳng định rằng hòa bình bền vững chỉ có thể đạt được thông qua các bảo đảm an ninh rõ ràng và mạnh mẽ.

Tuy nhiên, không phải mọi lãnh đạo đều đồng thuận về cách tiếp cận. Thủ tướng Đức Friedrich Merz kêu gọi áp lực mạnh mẽ hơn lên Nga để đạt được lệnh ngừng bắn ngay lập tức trước các cuộc đàm phán tiếp theo. “Chúng ta cần gây áp lực lên Nga. Một lệnh ngừng bắn là điều kiện tiên quyết,” ông nhấn mạnh, thể hiện sự khác biệt trong chiến lược giữa Berlin và Washington. Trong khi đó, Tổng thống Zelensky, với giọng điệu cứng rắn, tái khẳng định sự thiếu tin tưởng vào Putin – người từng nhiều lần vi phạm các thỏa thuận quốc tế. Đối với Kyiv, các bảo đảm an ninh không chỉ là lời hứa trên giấy mà phải bao gồm quân đội mạnh mẽ, vũ khí hiện đại, hỗ trợ đào tạo và chia sẻ tình báo. “Ukraina cần tất cả,” Zelensky tuyên bố, nhấn mạnh sự phụ thuộc vào Mỹ và các đồng minh châu Âu để đối phó với mối đe dọa từ Nga.

Trong bối cảnh đó, tuyên bố của Tổng thống Trump về khả năng triển khai quân đội Mỹ tại Ukraina đã làm dậy sóng dư luận. Đây là một bước ngoặt đáng kể so với lập trường trước đây của Washington, vốn tránh can thiệp trực tiếp vào xung đột. Trump khẳng định: “Chúng tôi sẽ cung cấp rất nhiều hỗ trợ khi nói đến bảo đảm an ninh.” Ông cũng nhấn mạnh vai trò của châu Âu như tuyến phòng thủ đầu tiên, nhưng cam kết Mỹ sẽ tham gia tích cực. “Châu Âu sẽ gánh vác phần lớn, nhưng chúng tôi sẽ giúp đỡ họ,” Trump nói, thể hiện chiến lược chia sẻ gánh nặng nhằm duy trì sự đoàn kết liên minh. Lời cam kết này không chỉ gửi tín hiệu mạnh mẽ đến Moskva mà còn củng cố niềm tin của Kyiv vào sự ủng hộ lâu dài của Mỹ.

Tuy nhiên, ngay khi các nhà lãnh đạo hội tụ tại Tòa Bạch Ốc, Điện Kremlin đã đáp trả bằng một hành động tàn bạo. Một cuộc không kích quy mô lớn nhằm vào các thành phố Ukraina, bao gồm Kharkiv và Zaporizhzhia, đã cướp đi sinh mạng của 10 dân thường, trong đó có một em bé 18 tháng tuổi và một thiếu niên 16 tuổi. Thị trưởng Kharkiv, Ihor Terekhov, mô tả cuộc tấn công vào một tòa nhà dân cư là “có chủ ý,” với năm máy bay không người lái Shahed của Nga tấn công từ nhiều hướng vào lúc 5 giờ sáng. Hình ảnh từ hiện trường cho thấy khói bốc lên từ đống đổ nát, trong khi lính cứu hỏa vật lộn để dập tắt ngọn lửa. Một bức ảnh được công bố bởi cơ quan cứu hộ Ukraina, dù đã làm mờ, vẫn không thể che giấu nỗi đau: một lính cứu hỏa bế thi thể một đứa trẻ vô tội. Andriy Yermak, chánh văn phòng của Tổng thống Zelensky, lên án cuộc tấn công trên Telegram: “Đây là lý do Putin không muốn ngừng bắn. Hắn thích thú phá hủy các thành phố hòa bình trong khi nói về hòa bình.”

Thời điểm của cuộc không kích không phải ngẫu nhiên. Nó diễn ra đúng lúc Zelensky đang ở Washington, như một lời thách thức trực tiếp từ Putin đối với nỗ lực ngoại giao của phương Tây. Dù Nga gần đây đã giảm tần suất các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và hỏa tiễn, cuộc tấn công ngày 18 tháng 8 lại đánh dấu một bước leo thang có tính toán, nhằm củng cố lợi thế trên chiến trường trước các cuộc đàm phán. Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, từ tháng 12 năm 2024 đến tháng 8 năm 2025, hơn 1.000 dân thường Ukraina đã thiệt mạng, kể cả ở các khu vực bị Nga chiếm đóng. Những con số này là lời nhắc nhở đau lòng về bản chất tàn bạo của cuộc chiến và sự cấp bách của các nỗ lực hòa bình.

Giữa lằn ranh của hy vọng và tuyệt vọng, Tổng thống Trump đã công bố kế hoạch liên lạc trực tiếp với Tổng thống Putin ngay sau hội đàm. “Tôi vừa nói chuyện gián tiếp với Putin, và chúng tôi sẽ có cuộc gọi ngay sau các cuộc họp hôm nay,” ông tiết lộ, nhấn mạnh tầm quan trọng của một hội nghị ba bên giữa Mỹ, Ukraina và Nga. “Nếu không có hội nghị ba bên, cuộc chiến sẽ tiếp tục. Nếu có, chúng ta có cơ hội tốt,” Trump tuyên bố, thể hiện vai trò trung gian tích cực của mình. Lời khẳng định rằng Putin đang “chờ cuộc gọi” của ông cho thấy ảnh hưởng cá nhân mà Trump tin rằng mình có thể sử dụng để thúc đẩy Moskva ngồi vào bàn đàm phán.

Đáng chú ý, Trump cũng đề cập đến khả năng trao đổi lãnh thổ giữa Ukraina và Nga, dựa trên tuyến tiếp xúc hiện tại. Đây là lần đầu tiên một tổng thống Mỹ công khai đưa ra ý tưởng này, đánh dấu sự thay đổi trong cách tiếp cận của Washington. Dù gây tranh cãi, đề xuất này phản ánh sự thực dụng của Trump, sẵn sàng xem xét các giải pháp táo bạo để đạt được hòa bình. Tuy nhiên, Zelensky kiên quyết rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải đi kèm với các bảo đảm an ninh vững chắc để ngăn Nga tái diễn hành vi xâm lược. “Mong đợi Putin tự nguyện từ bỏ là không thực tế,” ông nói, kêu gọi Mỹ và châu Âu cùng gây áp lực lên Điện Kremlin.

Cuộc hội đàm Trump-Zelensky, với sự tham gia của các lãnh đạo châu Âu, đã đánh dấu một khoảnh khắc lịch sử. Nó không chỉ thể hiện sự đoàn kết chưa từng có của phương Tây mà còn gửi đi thông điệp rõ ràng: Ukraina không đơn độc. Tuy nhiên, cuộc không kích tàn bạo của Nga nhắc nhở rằng con đường đến hòa bình vẫn đầy chông gai. Với thời hạn một đến hai tuần mà Trump đặt ra, thế giới đang nín thở chờ đợi liệu những nỗ lực ngoại giao này có thể chấm dứt cuộc xung đột hay chỉ là một chương khác trong bi kịch kéo dài của Ukraina. Một điều chắc chắn: số phận của châu Âu, và có lẽ cả trật tự toàn cầu, đang được định hình ngay lúc này.