Căng thẳng Biển Đông: Mỹ triển khai tàu chiến, thách thức Trung Quốc
.png)
Ngày 13 tháng 8 năm 2025, trong một động thái gây sốc nhưng không bất ngờ, Hải quân Hoa Kỳ đã triển khai hai tàu chiến hiện đại tới khu vực Biển Đông, một bước đi táo bạo nhằm khẳng định sự hiện diện của Washington trong khu vực đang sôi sục căng thẳng địa chính trị. Động thái này diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump tiếp tục áp dụng chính sách đối ngoại cứng rắn, đặc biệt trong việc đối phó với các hành động ngày càng hung hăng của Trung Quốc tại khu vực tranh chấp. Đây không chỉ là một tín hiệu quân sự mà còn là lời tuyên ngôn chính trị rõ ràng: Hoa Kỳ dưới thời Trump sẽ không khoan nhượng trước bất kỳ nỗ lực nào nhằm thách thức vị thế của mình trên trường quốc tế.
Theo nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, hai tàu chiến được triển khai là tàu khu trục USS John S. McCain và tàu tuần dương USS Antietam, cả hai đều được trang bị công nghệ tối tân và khả năng tác chiến vượt trội. Các tàu này đã di chuyển qua eo biển Đài Loan trước khi tiến vào khu vực Biển Đông, nơi Trung Quốc liên tục tuyên bố chủ quyền phi pháp đối với gần 90% diện tích vùng biển chiến lược này. Hành trình của các tàu chiến Mỹ diễn ra chỉ vài ngày sau khi Bắc Kinh tổ chức một cuộc tập trận quy mô lớn với sự tham gia của hàng chục tàu chiến và máy bay chiến đấu, một động thái được xem là lời đáp trả trực tiếp đối với các hoạt động tuần tra tự do hàng hải (FONOP) của Mỹ trong khu vực.
Biển Đông từ lâu đã là tâm điểm của các cuộc đối đầu quốc tế, nơi các quốc gia như Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei cũng tuyên bố chủ quyền đối với một số khu vực. Trung Quốc, với tham vọng bá quyền, đã xây dựng và quân sự hóa các đảo nhân tạo, bất chấp phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) năm 2016, vốn tuyên bố các yêu sách của Bắc Kinh là không có cơ sở pháp lý. Trong bối cảnh này, sự hiện diện của các tàu chiến Mỹ không chỉ là một hành động quân sự mà còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, khẳng định cam kết của Hoa Kỳ trong việc duy trì trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.
Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Trump, chính sách đối ngoại của Mỹ đã chuyển hướng rõ rệt sang một lập trường quyết đoán hơn. Trump, người đã bước vào nhiệm kỳ thứ hai với cam kết “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại,” không ngần ngại sử dụng sức mạnh quân sự để gửi thông điệp tới các đối thủ. Trong bài phát biểu gần đây tại Florida, ông nhấn mạnh: “Chúng ta sẽ không để bất kỳ quốc gia nào bắt nạt các đồng minh của mình hay đe dọa lợi ích của nước Mỹ. Biển Đông là tuyến đường huyết mạch của thương mại toàn cầu, và chúng ta sẽ bảo vệ nó bằng mọi giá.” Lời tuyên bố này đã nhận được sự ủng hộ nhiệt liệt từ những người theo phe bảo thủ, nhưng cũng làm dấy lên lo ngại về nguy cơ leo thang quân sự trong khu vực.
Các nhà phân tích nhận định rằng quyết định triển khai tàu chiến lần này không chỉ nhằm đáp trả Trung Quốc mà còn gửi tín hiệu tới các đồng minh khu vực như Nhật Bản, Hàn Quốc và Philippines, những quốc gia đang ngày càng lo ngại trước sức ép từ Bắc Kinh. “Đây là một phần trong chiến lược của Trump nhằm tái khẳng định vai trò lãnh đạo của Mỹ tại châu Á-Thái Bình Dương,” Giáo sư Nguyễn Văn Hùng, chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học Quốc gia Hà Nội, nhận xét. “Tuy nhiên, động thái này cũng tiềm ẩn nguy cơ làm gia tăng căng thẳng, đặc biệt khi Trung Quốc đang ở trạng thái sẵn sàng đáp trả.”
Phản ứng từ Bắc Kinh không để lâu. Ngay sau khi thông tin về sự hiện diện của các tàu chiến Mỹ được công bố, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích, gọi đây là “hành động khiêu khích nguy hiểm” và “mối đe dọa đối với hòa bình khu vực.” Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Lin Jian, tuyên bố trong một cuộc họp báo: “Chúng tôi kêu gọi Hoa Kỳ chấm dứt ngay các hành động gây bất ổn và tôn trọng chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông.” Tuy nhiên, những lời lẽ cứng rắn này không phải là điều mới mẻ, khi Bắc Kinh thường xuyên phản ứng gay gắt trước các hoạt động của Mỹ trong khu vực.
Trong khi đó, tại Hà Nội, chính phủ Việt Nam vẫn giữ thái độ thận trọng. Là một quốc gia có lợi ích trực tiếp ở Biển Đông, Việt Nam từ lâu đã kêu gọi các bên tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. Một quan chức Bộ Ngoại giao Việt Nam, yêu cầu giấu tên, cho biết: “Chúng tôi hoan nghênh các nỗ lực duy trì tự do hàng hải, nhưng đồng thời kêu gọi tất cả các bên kiềm chế để tránh làm tình hình thêm phức tạp.” Đây là một lập trường quen thuộc, phản ánh sự cân bằng tinh tế của Việt Nam trong việc đối phó với các cường quốc.
Người dân tại các quốc gia ven Biển Đông, từ ngư dân Philippines đến các cộng đồng ven biển Việt Nam, đang theo dõi sát sao diễn biến này. Đối với họ, Biển Đông không chỉ là một vấn đề địa chính trị mà còn là nguồn sống. Các cuộc đối đầu quân sự, dù chỉ mang tính biểu tượng, cũng có thể làm gián đoạn hoạt động đánh bắt cá và thương mại, đe dọa sinh kế của hàng triệu người. “Chúng tôi chỉ muốn được làm việc trong hòa bình,” anh Trần Văn Hải, một ngư dân từ Quảng Ngãi, chia sẻ. “Nhưng mỗi lần có tàu chiến xuất hiện, chúng tôi lại lo sợ.”
Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, cộng đồng quốc tế cũng đang kêu gọi các bên tìm kiếm giải pháp ngoại giao. Liên Hợp Quốc và các tổ chức khu vực như ASEAN đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại trong việc giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, với sự hiện diện quân sự ngày càng dày đặc và những lời lẽ cứng rắn từ cả Washington lẫn Bắc Kinh, triển vọng về một giải pháp hòa bình dường như vẫn còn xa vời.
Động thái triển khai tàu chiến của Mỹ diễn ra trong bối cảnh chính quyền Trump đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong nước, từ lạm phát dai dẳng đến các cuộc tranh cãi về chính sách nhập cư. Tuy nhiên, Tổng thống Trump dường như đang sử dụng chính sách đối ngoại như một cách để củng cố hình ảnh mạnh mẽ của mình. Các nhà phê bình cho rằng ông đang cố ý đánh lạc hướng dư luận khỏi những vấn đề nội bộ, trong khi những người ủng hộ lại ca ngợi sự quyết đoán của ông trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia.
Khi các tàu chiến Mỹ tiếp tục tuần tra ở Biển Đông, cả thế giới đang nín thở theo dõi. Liệu đây chỉ là một màn phô diễn sức mạnh, hay là dấu hiệu của một cuộc đối đầu lớn hơn? Chỉ thời gian mới có thể trả lời. Nhưng một điều chắc chắn: dưới sự lãnh đạo của Trump, Hoa Kỳ đang chơi một ván cờ táo bạo trên bàn cờ địa chính trị, và Biển Đông chính là tâm điểm của sự chú ý toàn cầu.