Giai Đoạn Chuyển Giao Của Trump: Lời Hứa Giữa Cơn Bão Kinh Tế

Ngày 2 tháng 5 năm 2025, Tổng thống Donald Trump, trong một cuộc phỏng vấn với NBC News, đã tuyên bố rằng Hoa Kỳ đang bước vào một “giai đoạ...

Ngày 2 tháng 5 năm 2025, Tổng thống Donald Trump, trong một cuộc phỏng vấn với NBC News, đã tuyên bố rằng Hoa Kỳ đang bước vào một “giai đoạn chuyển giao” đầy tham vọng, đồng thời hạ thấp tác động của bất kỳ cuộc suy thoái kinh tế ngắn hạn nào. Lời khẳng định này, được đưa ra giữa bối cảnh thị trường chứng khoán sụt giảm và lo ngại ngày càng gia tăng về chính sách bảo hộ thương mại của ông, không chỉ là một phát ngôn chính trị mà còn là một lời thách thức trực diện đối với những người hoài nghi về chiến lược kinh tế của ông. Trong một thời điểm mà dữ liệu từ Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho thấy nền kinh tế đã suy giảm 0,3% trong quý đầu tiên của năm 2025 – lần suy giảm đầu tiên trong ba năm – Trump vẫn kiên định với tầm nhìn của mình, tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ “phát triển vượt bậc” bất chấp những cơn gió ngược kinh tế. Liệu đây có phải là một canh bạc táo bạo hay một chiến lược được tính toán kỹ lưỡng? Những gì đang diễn ra dưới sự lãnh đạo của Trump là một cuộc tái cấu trúc kinh tế đầy rủi ro, và người dân Mỹ đang đứng trước một ngã rẽ lịch sử.

Trump không hề né tránh thực tế rằng các chính sách của ông, đặc biệt là các mức thuế quan áp đặt lên Trung Quốc, Canada, và Mexico, đã gây ra những biến động mạnh mẽ. Chỉ trong tuần qua, thị trường chứng khoán đã chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng, với chỉ số S&P 500 mất hơn 3 nghìn tỷ USD giá trị kể từ mức đỉnh hồi tháng trước. Các nhà đầu tư, vốn từng lạc quan về chương trình nghị sự tăng trưởng của Trump, giờ đây đang hoang mang trước sự bất ổn mà các mức thuế quan này mang lại. “Sự không chắc chắn đang khiến các hội đồng quản trị và các giám đốc điều hành phải xem xét lại con đường phía trước,” Peter Orszag, Giám đốc điều hành của Lazard, phát biểu tại hội nghị CERAWeek ở Houston. Tuy nhiên, Trump dường như không nao núng. “Chúng ta không thể cứ nhìn vào thị trường chứng khoán,” ông nói trong một cuộc phỏng vấn với Fox News hồi tháng 3, “Chúng ta phải xây dựng một đất nước mạnh mẽ.” Đây là một sự thay đổi đáng kể so với nhiệm kỳ đầu tiên của ông, khi Trump thường xuyên ca ngợi chỉ số Dow Jones như một thước đo thành công của mình.

Các mức thuế quan của Trump – bao gồm mức 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, và mức thuế cao hơn đối với Trung Quốc – đã gây ra những phản ứng dây chuyền trên toàn cầu. Canada và Liên minh Châu Âu đã cam kết đáp trả bằng các biện pháp thương mại của riêng họ, làm dấy lên nỗi lo về một cuộc chiến thương mại toàn diện. Tại châu Á, các nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào nhu cầu hàng hóa của Mỹ, như Trung Quốc, đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng. “Các nền kinh tế châu Á sẽ bị ảnh hưởng nặng nề hơn bởi các mức thuế quan của Mỹ,” Marcel Thieliant, người đứng đầu khu vực châu Á-Thái Bình Dương tại Capital Economics, cảnh báo. Trong khi đó, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã dự báo một “sự điều chỉnh nhỏ” đối với tăng trưởng toàn cầu năm 2025, với mức 3,3%, nhưng nhấn mạnh rằng các mức thuế quan của Trump có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng hơn nếu leo thang thành một cuộc chiến thương mại toàn cầu.

Ở trong nước, các chính sách của Trump đang gây ra những phản ứng trái chiều. Một số nhà kinh tế, như những người tại Goldman Sachs, đã hạ dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 xuống 1,7%, đồng thời nâng xác suất xảy ra suy thoái trong 12 tháng tới lên 20%. Ngân hàng J.P. Morgan còn bi quan hơn, ước tính xác suất suy thoái lên tới 40% nếu Trump tiếp tục áp đặt thêm các mức thuế quan vào tháng 4. Dữ liệu kinh tế gần đây cho thấy những dấu hiệu đáng lo ngại: thâm hụt thương mại tăng vọt lên mức kỷ lục 131,4 tỷ USD trong tháng 1, một phần do các công ty tích trữ hàng hóa trước khi thuế quan có hiệu lực. Chi tiêu tiêu dùng, chiếm hơn hai phần ba GDP, cũng suy giảm trong tháng 1, làm gia tăng lo ngại về sức khỏe của nền kinh tế. Tỷ lệ thất nghiệp thực tế, bao gồm những người làm việc bán thời gian nhưng muốn có việc làm toàn thời gian, đã tăng vọt lên 8% – mức cao nhất kể từ tháng 10 năm 2021.

Tuy nhiên, Trump và đội ngũ của ông vẫn tỏ ra lạc quan một cách đáng kinh ngạc. Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, trong một lần xuất hiện trên “Meet the Press” của NBC, đã tuyên bố rằng “sẽ không có suy thoái ở Mỹ” và rằng Trump đang “mang lại sự tăng trưởng cho nước Mỹ.” Trump cũng nhấn mạnh những điểm sáng kinh tế, như giá xăng giảm xuống còn 1,98 USD/gallon – mức thấp nhất trong nhiều năm – và việc làm vẫn duy trì ở mức mạnh mẽ. Trong một bài đăng trên Truth Social vào ngày 2 tháng 5, ông viết: “Hàng tỷ đô la đang đổ vào từ thuế quan… Chúng ta đang ở giai đoạn chuyển giao, chỉ mới bắt đầu!!!” Đây là một thông điệp được lặp đi lặp lại, nhằm trấn an công chúng rằng những khó khăn hiện tại chỉ là tạm thời và cần thiết để đạt được mục tiêu lớn hơn: đưa sản xuất trở lại Hoa Kỳ và khôi phục vị thế kinh tế của đất nước.

Nhưng không phải ai cũng bị thuyết phục. Matt Slaughter, trưởng khoa Trường Kinh doanh Tuck tại Đại học Dartmouth, đã gọi chiến lược của Trump là “một công thức cho nỗi đau kinh tế dài hạn.” Ông lập luận rằng các mức thuế quan, thay vì thúc đẩy sản xuất trong nước, có thể làm tăng lạm phát và làm tổn thương người tiêu dùng Mỹ. John Veroneau, cựu phó đại diện thương mại Mỹ, cũng đồng tình, nhấn mạnh rằng “công nghệ, chứ không phải thương mại, là nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm việc làm trong ngành sản xuất trong 50 năm qua.” Những lời cảnh báo này càng trở nên nghiêm trọng hơn khi một cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos, hoàn thành vào ngày 27 tháng 4, cho thấy chỉ 42% người được hỏi ủng hộ hiệu suất của Trump, giảm 5 điểm phần trăm so với ngay sau lễ nhậm chức ngày 20 tháng 1. Đặc biệt, Trump nhận được điểm số thấp về vấn đề chi phí sinh hoạt, với chỉ 32% người được hỏi tán thành cách ông xử lý vấn đề này.

Sự bất mãn của công chúng không chỉ đến từ những con số kinh tế. Nhiều người Mỹ cảm thấy bị rối trí bởi những thay đổi chính sách thất thường của Trump. Chỉ trong một ngày, ông đã công bố mức thuế quan mới đối với kim loại Canada, khiến thị trường lao dốc, rồi sau đó rút lại lời đe dọa sau khi Canada nhượng bộ. Những động thái như vậy đã khiến các nhà đầu tư và doanh nghiệp kêu gọi “sự rõ ràng” – một yêu cầu mà Trump bác bỏ, gọi đó là “một câu nói sáo rỗng.” Trong khi đó, các công ty như Delta Air Lines đã phải cắt giảm dự báo lợi nhuận quý đầu tiên xuống một nửa, với lý do “sự bất ổn kinh tế gia tăng” do các chính sách của Trump gây ra.

Dẫu vậy, không thể phủ nhận rằng Trump đang đặt cược vào một tầm nhìn dài hạn, một tầm nhìn mà ông tin rằng sẽ định hình lại nền kinh tế Mỹ theo hướng có lợi cho tầng lớp lao động. Bằng cách áp đặt các mức thuế quan cao và thúc đẩy các chính sách “Nước Mỹ trên hết,” ông đang cố gắng đảo ngược hàng thập kỷ toàn cầu hóa mà nhiều người cho rằng đã làm suy yếu ngành sản xuất trong nước. “Chúng ta đang xây dựng một nền tảng vững chắc,” Trump tuyên bố trong cuộc phỏng vấn với Fox News. Nhưng cái giá của tham vọng này là gì? Nếu các mức thuế quan dẫn đến lạm phát cao hơn và suy thoái kéo dài, liệu người dân Mỹ có còn giữ vững niềm tin vào lời hứa của Trump về một “thời kỳ vàng son”?

Khi Hoa Kỳ đứng trước ngã ba đường này, thế giới đang theo dõi sát sao. Các đồng minh như Canada và EU đang chuẩn bị cho các biện pháp trả đũa, trong khi các đối thủ như Trung Quốc đang tìm cách định vị lại mình trong một trật tự kinh tế toàn cầu đang thay đổi. Trong nước, người dân Mỹ đang phải đối mặt với một thực tế khắc nghiệt: sự chuyển giao mà Trump hứa hẹn có thể mang lại những cơ hội lớn lao, nhưng cũng đi kèm với những rủi ro không hề nhỏ. Chỉ thời gian mới có thể trả lời liệu đây là một bước đi táo bạo hay một sai lầm đắt giá.