Đức Giáo Hoàng Phanxicô Qua Đời, Giáo Hội Công Giáo Chuẩn Bị Bầu Tân Giáo Hoàng
.png)
Di sản của một vị giáo hoàng khiêm nhường
Sinh ngày 17 tháng 12 năm 1936 tại Buenos Aires, Argentina, với tên khai sinh Jorge Mario Bergoglio, Đức Phanxicô được bầu làm giáo hoàng vào ngày 13 tháng 3 năm 2013, kế vị Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI. Là vị giáo hoàng đầu tiên thuộc Dòng Tên và đến từ Nam bán cầu, ngài đã mang đến một luồng gió mới cho Giáo Hội với phong cách lãnh đạo giản dị và lòng thương xót vô bờ. Trong suốt 12 năm triều đại, Đức Phanxicô đã để lại dấu ấn sâu đậm qua những sáng kiến thúc đẩy công lý xã hội, bảo vệ môi trường, và đối thoại liên tôn.
Ngài nổi tiếng với những hành động phá vỡ truyền thống, như rửa chân cho tù nhân, phụ nữ, và người Hồi giáo trong các buổi lễ Thứ Năm Tuần Thánh, thể hiện tinh thần phục vụ khiêm nhường. Đức Phanxicô cũng kêu gọi Giáo Hội cởi mở hơn với cộng đồng LGBTQ+, dù vẫn duy trì giáo lý truyền thống về hôn nhân và truyền chức. Một trong những dự án lớn nhất của ngài là Công Đồng Giám Mục về Tinh Thần Hiệp Thông (Synod on Synodality), khởi động năm 2021, nhằm khuyến khích sự tham gia của toàn thể Giáo Hội trong việc định hình tương lai (Wikipedia).
Trên trường quốc tế, Đức Phanxicô đã đóng vai trò quan trọng trong việc khôi phục quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Cuba vào năm 2014. Ngài cũng đạt được một thỏa thuận lịch sử với Trung Quốc năm 2018 về việc bổ nhiệm giám mục, mở ra hy vọng cải thiện quan hệ với cộng đồng Công Giáo tại quốc gia này. Đặc biệt, vào năm 2022, ngài đã đưa ra lời xin lỗi công khai vì vai trò của Giáo Hội trong “diệt chủng văn hóa” đối với người bản địa Canada, một bước đi được đánh giá cao trong việc hàn gắn quá khứ (Wikipedia).
Sức khỏe của Đức Phanxicô đã trở thành mối quan tâm lớn trong những năm cuối đời. Ngài từng trải qua nhiều lần nhập viện vì các vấn đề hô hấp, và đầu năm 2025, ngài phải chiến đấu với bệnh viêm phổi đôi nghiêm trọng. Dù vậy, ngài vẫn tiếp tục sứ vụ của mình cho đến những ngày cuối cùng, với lần xuất hiện công khai cuối cùng vào Chúa Nhật Phục Sinh, ngày 20 tháng 4 năm 2025, khi ngài chào đón các tín hữu từ xe lăn tại Quảng trường Thánh Phêrô (Reuters).
Phản ứng từ cộng đồng quốc tế và Giáo Hội
Sự ra đi của Đức Phanxicô đã gây xúc động mạnh mẽ trên toàn thế giới. Các nhà lãnh đạo quốc gia, tôn giáo, và tín hữu đã bày tỏ lòng tiếc thương và sự kính trọng đối với di sản của ngài. Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. chia sẻ: “Tôi yêu vị giáo hoàng này. Đối với tôi, ngài là vị giáo hoàng tốt nhất trong đời tôi. Một con người của niềm tin sâu sắc và sự khiêm nhường, Đức Phanxicô đã lãnh đạo không chỉ với sự khôn ngoan mà còn với một trái tim rộng mở với mọi người, đặc biệt là người nghèo và những người bị lãng quên” (Reuters).
Tại Argentina, quê hương của Đức Phanxicô, Tổng thống Javier Milei bày tỏ: “Tôi học biết với nỗi buồn sâu sắc vào buổi sáng buồn bã này rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô, Jorge Bergoglio, đã qua đời hôm nay và nay đang yên nghỉ trong bình an. Bất chấp những khác biệt có vẻ nhỏ bé ngày nay, việc được biết ngài trong lòng tốt lành và sự khôn ngoan của ngài là một vinh dự thực sự đối với tôi” (Reuters). Một ngày quốc tang đã được tuyên bố tại Argentina để tưởng nhớ vị giáo hoàng đầu tiên của đất nước.
Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, người từng gặp Đức Phanxicô trong bệnh viện, nói: “Tôi có đặc ân được thưởng thức tình bạn của ngài, lời khuyên của ngài, giáo huấn của ngài, mà không ngừng lại ngay cả trong những thời điểm khó khăn và đau khổ” (Reuters). Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy viết trên X: “Ngài biết cách mang lại hy vọng, dịu dàng nỗi đau qua lời cầu nguyện, và thúc đẩy sự đoàn kết. Ngài đã cầu nguyện cho hòa bình tại Ukraine và cho người Ukraine. Chúng tôi chia buồn cùng với các Kitô hữu Công Giáo và tất cả những ai đã tìm thấy sự hỗ trợ tinh thần nơi Đức Phanxicô” (Reuters).
Đức Hồng Y Matteo Zuppi, chủ tịch Hội Đồng Giám Mục Ý, bày tỏ: “Đây là một khoảnh khắc đau đớn của nỗi đau lớn lao cho toàn thể Giáo Hội.” Ngài kêu gọi tất cả các nhà thờ ở Ý rung chuông tang và tổ chức các buổi cầu nguyện để tưởng nhớ Đức Phanxicô (Reuters). Tại Philippines, Đức Hồng Y Pablo Virgilio David, chủ tịch Hội Đồng Giám Mục Philippines, kêu gọi rung chuông nhà thờ và cầu nguyện cho linh hồn Đức Phanxicô (Reuters).
Các nhà lãnh đạo từ các quốc gia khác, bao gồm Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Kenya William Ruto, và Tổng thống Lebanon Joseph Aoun, cũng gửi lời chia buồn, nhấn mạnh vai trò của Đức Phanxicô như một người bảo vệ hòa bình và công lý (Reuters). Ngay cả Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng gửi lời chia buồn, ghi nhận những nỗ lực của Đức Phanxicô trong việc thúc đẩy đối thoại giữa Giáo Hội Chính Thống Nga và Giáo Hội Công Giáo La Mã (Reuters).
Những ngày cuối đời của Đức Phanxicô
Trong những ngày cuối cùng, Đức Phanxicô vẫn tiếp tục sứ vụ của mình bất chấp sức khỏe suy yếu. Vào Chúa Nhật Phục Sinh, ngày 20 tháng 4 năm 2025, ngài xuất hiện tại Quảng trường Thánh Phêrô, chào đón các tín hữu từ xe lăn. Hình ảnh này đã để lại ấn tượng sâu sắc, thể hiện sự tận tụy của ngài đối với Giáo Hội và các tín hữu (Reuters).
Trước đó, ngài đã có cuộc gặp ngắn với Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance, cho thấy cam kết duy trì các mối quan hệ ngoại giao ngay cả trong tình trạng sức khỏe mong manh (CNN). Cái chết của ngài, dù được dự đoán do tình trạng sức khỏe, vẫn gây sốc vì sự gần gũi với lần xuất hiện công khai cuối cùng của ngài.
Tiến trình tang lễ và mật nghị
Tòa Thánh Vatican đã bắt đầu kỳ tang chín ngày theo truyền thống Công Giáo, trong đó thi hài của Đức Phanxicô sẽ được trưng bày để công chúng viếng thăm. Lễ tang chính thức dự kiến diễn ra vào ngày 29 tháng 4 năm 2025 tại Quảng trường Thánh Phêrô, do Đức Hồng Y Giovanni Battista Re, chủ tịch Hội Đồng Hồng Y, chủ sự (The New York Times). Lễ tang sẽ thu hút các nhà lãnh đạo thế giới và hàng triệu tín hữu, là dịp để tưởng nhớ di sản của Đức Phanxicô và cầu nguyện cho tương lai của Giáo Hội.
Sau lễ tang, Giáo Hội sẽ bước vào giai đoạn bầu chọn vị giáo hoàng mới. Theo nghi thức Vatican, Hội Đồng Hồng Y sẽ tổ chức một cuộc mật nghị (conclave) trong vòng 15 đến 20 ngày sau cái chết của Đức Phanxicô. Cuộc mật nghị sẽ diễn ra tại Đền Thờ Sistine, nơi 138 hồng y dưới 80 tuổi sẽ bỏ phiếu để chọn người kế vị (The New York Times). Quá trình này được điều hành bởi Đức Hồng Y Quản Gia (Camerlengo) Kevin Joseph Farrell, người hiện đảm nhận vai trò quản trị Tòa Thánh trong giai đoạn chuyển giao.
Trong mật nghị, các hồng y sẽ tuyên thệ giữ bí mật và tiến hành bỏ phiếu. Một ứng viên cần đạt được đa số hai phần ba để được bầu làm giáo hoàng. Nếu không đạt được sự đồng thuận, các vòng bỏ phiếu sẽ tiếp tục cho đến khi một vị giáo hoàng mới được chọn. Sau đó, vị tân giáo hoàng sẽ xuất hiện từ ban công Đền Thờ Thánh Phêrô để ban phước lành đầu tiên với tư cách là Giám Mục Roma (BBC).
Các ứng viên tiềm năng cho ngôi vị giáo hoàng
Dưới đây là danh sách các hồng y được xem là ứng viên tiềm năng cho chức giáo hoàng, mỗi người mang đến một góc nhìn và kinh nghiệm độc đáo:
Những hồng y này đại diện cho sự đa dạng về địa lý và thần học trong Giáo Hội Công Giáo, từ các khu vực như châu Phi, châu Á, đến châu Âu và châu Mỹ. Mỗi người mang đến một tầm nhìn riêng, từ việc tiếp tục các cải cách của Đức Phanxicô đến việc định hướng Giáo Hội theo hướng bảo thủ hơn (Reuters).
Giai đoạn chuyển giao và lời kêu gọi cầu nguyện
Khi Giáo Hội bước vào giai đoạn tang lễ và chuẩn bị cho mật nghị, các tín hữu Công Giáo trên toàn thế giới đang hiệp thông trong cầu nguyện. Các nhà thờ trên khắp thế giới đang tổ chức thánh lễ và các buổi cầu nguyện đặc biệt để tưởng nhớ Đức Phanxicô và cầu xin Chúa Thánh Thần hướng dẫn Giáo Hội trong việc chọn vị giáo hoàng mới. Tại Ý, chuông nhà thờ đã rung lên để báo hiệu sự mất mát lớn lao, và các cộng đoàn được mời gọi dành thời gian cầu nguyện cá nhân và cộng đồng (Reuters).
Cái chết của Đức Phanxicô không chỉ là một sự kiện của Giáo Hội Công Giáo mà còn là một khoảnh khắc có ý nghĩa toàn cầu. Lễ tang sắp tới và cuộc mật nghị sẽ thu hút sự chú ý của thế giới, khi các tín hữu và những người quan sát chờ đợi xem ai sẽ được chọn để lãnh đạo Giáo Hội trong thời đại đầy thách thức này. Trong tinh thần đức tin và hiệp thông, Giáo Hội mời gọi tất cả các tín hữu cùng cầu nguyện để Chúa soi sáng con đường phía trước.