“Một Alaska nghẹt thở, nơi ngoại giao và quyền lực hòa quyện. Nga và Mỹ – ai thực sự nắm vận mệnh trong tay? Đằng sau những lời khen, đòn cảnh báo...
Alaska, tháng 8 năm 2025 – chiều dài của sự căng thẳng, kỳ vọng và cả những toan tính lạnh lùng từ hai phía của đại dương đang hội tụ lại trong “Tinh thần Alaska” – một thuật ngữ vừa được sinh ra, vừa chuẩn bị trở thành lịch sử. Cuộc bắt tay của Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin trên căn cứ quân sự Elmendorf-Richardson đã gieo rắc niềm hy vọng, đồng thời khơi dậy một cơn địa chấn thực sự trong quan hệ quốc tế giữa hai cường quốc.
Ngay từ đầu, mọi chuyển động ngoại giao đã được tính toán như nước đi trong ván cờ nghẹt thở – nơi mà bất kỳ cái bắt tay nào cũng róc rách âm vang của ván bài quyền lực. Nga đến Anchorage với hai mục tiêu lạnh lùng: ép Hoa Kỳ – cụ thể là Trump – gây sức ép lên Ukraine và châu Âu để kết thúc chiến tranh theo chiều hướng có lợi cho Moscow, đồng thời tái dựng cây cầu mối quan hệ đang gãy vụn với Hoa Kỳ. Nhưng hiện thực lại đang phản chiếu một bức tranh phức tạp hơn, đậm tính kịch tính và thách thức kinh điển của nền ngoại giao thế kỷ XXI.
Phó ngoại trưởng Sergei Ryabkov – người được Kremlin đặt trọn niềm tin – mới đây thừa nhận thẳng thắn rằng “Động lực hùng mạnh đã biến mất”. Theo ông, Moscow sẵn sàng chìa tay hợp tác, song Washington lại không đáp lời. “Toà nhà quan hệ hai nước như đang nứt vỡ đến tận nền móng”, Ryabkov nhấn mạnh, một lời tuyên bố lạnh lùng đủ sức làm gợn sóng toàn bộ giới ngoại giao quốc tế.
Ẩn sau những câu nói ngoại giao, là nỗi thất vọng, ẩn ý cảnh tỉnh và cả sự khinh miệt. Tại sao vậy? Nga không chỉ khen mà còn cảnh báo Mỹ, chuyển đổi linh hoạt từ “cây gậy” sang “củ cà rốt”, từ lời khen Trump như ứng viên Nobel Hòa bình cho đến việc khẳng định “sẽ tiêu diệt mọi Tomahawk” nếu Hoa Kỳ chuyển giao vũ khí này cho Ukraine. Đòn cảnh báo đó vừa là cú đòn tâm lý mạnh, vừa là thông điệp không thể lẫn đi đâu được: “Bước qua lằn ranh đỏ, mọi toan tính ngoại giao sẽ đổ vỡ tan tành.”
Ở phía bên kia Thái Bình Dương, Tổng thống Trump – chính trị gia nổi tiếng với những cú xoay bất ngờ và lập trường khó đoán – cũng cho thấy sự bất mãn lớn dần. Khi sáng kiến hòa bình tại Gaza tưởng như đem lại chút ấm áp đầu nhiệm kỳ, thì hồ sơ Ukraine càng khiến ông lạnh gáy. Trump công khai đe sẽ viện trợ Tomahawk cho Ukraine, sẵn sàng để mọi thứ “sập đổ”, còn đồng thời cho rằng “Nga chẳng hơn gì mãnh hổ giấy”. Nhưng lập trường ấy có thực sự là chân lý, hay chỉ là đòn phép ngoại giao nhằm chèn ép đối thủ?
Không khí chính trường Mỹ bắt đầu nổi sóng. Chưa bao giờ bộ Ngoại giao lại trống vị trí đại sứ tại Moscow lâu đến vậy, trong khi điện Kremlin vẫn dõi theo từng phát biểu, từng dòng tweet của Tổng thống Donald Trump. Chưa có cuộc gặp chính thức tiếp theo nào giữa hai ông lớn, và mọi hy vọng về một bước ngoặt tiếp theo vẫn treo lơ lửng trên dây.
Song, dưới bề nổi của các cam kết, là một cuộc chiến tinh thần khốc liệt. Ngay khi Trump nhận được lời khen ngợi từ Putin về cuộc hòa giải Trung Đông và hồ sơ Ukraine, thì nước Nga lại hết lời ca tụng cựu Đệ nhất Phu nhân Melania Trump – người mở đường dây liên lạc nhân đạo giúp hồi hương trẻ em Ukraine về gia đình. Đòn thế ngoại giao mềm, kết hợp hoàn hảo với các phát ngôn cứng rắn từ các “diều hâu” của Duma Quốc gia: “Mỹ viện trợ Tomahawk? Sẵn sàng trả đũa không khoan nhượng!”
Điều khiến bàn cờ càng thêm phức tạp, chính là sự bất nhất giữa các quan chức Nga. Một mặt khen Trump hòa giải, mặt khác ngấm ngầm chuẩn bị các biện pháp đối phó nếu Washington “quá trớn”. Sau hội nghị Alaska, truyền thông Nga không giấu được nỗi thất vọng: “Donald đã khiến chúng ta thất vọng tột cùng bằng sự bất nhất đặc trưng của ông,” cây bút kỳ cựu Andrei Baranov viết, đập thẳng vào sự ngả nghiêng của nhà trắng.
Nhưng thực ra, trò chơi ngoại giao này chưa bao giờ là ván bài dễ đoán. Đằng sau vẻ ngoài hòa nhã là hàng loạt kế hoạch dự phòng, các hoạt động quân sự, ngoại giao thầm lặng và cả chiến dịch truyền thông. Putin không ngần ngại nhắc nhớ những “giá trị MAGA”, thổi bùng chủ nghĩa dân tộc Mỹ về phía Trump, vừa nịnh vừa thử sức chịu đựng của đối thủ. Viễn cảnh một cuộc gặp nữa giữa hai tổng thống dường như vẫn được Kremlin úp mở nếu Trump làm được điều kiện đặt ra với Ukraine và EU.
Ở Washington, bộ máy hành pháp buộc phải đáp trả các “lời nhắn gửi ngầm” từ Moscow bằng ý chí cứng rắn, bất chấp những tính toán về hậu quả an ninh khu vực. Trump thể hiện ông hoàn toàn không ngại va chạm với Nga nếu cần thiết – kể cả việc mở rộng vũ khí tối tân về phía Đông Âu. Một thế trận căng thẳng không còn che giấu.
Thế nhưng, trong khi bộ phận cứng rắn cảnh báo nguy cơ chiến tranh nóng quay lại, thì cuộc chiến ngôn từ cũng gay gắt không kém. Nga thông báo sẽ rút khỏi thỏa thuận huỷ plutonium vũ khí với Hoa Kỳ – chỉ dấu cho thấy hàng rào răn đe chiến lược bắt đầu được dựng lên trở lại. Đáp lại, Trump cảnh báo “mọi khả năng đều trên bàn”, càng khiến thế giới lo lắng.
Một lần nữa, giá trị thực sự của “Tinh thần Alaska” lại trở thành câu hỏi bị treo lơ lửng. Chẳng ai còn chắc chắn về lòng tin, hy vọng chỉ bé nhỏ như ngọn nến trước bão. Khi những mũi nhọn ngoại giao xen lẫn màn trình diễn quyền lực, dư luận toàn cầu chỉ dám thở nhẹ mong chờ một kết thúc an toàn – dù biết bão tố vẫn còn.
Bởi, chính trị nước lớn là vậy: Không ai thắng mãi. Không ai yếu mãi. Đàm phán, thỏa hiệp, khích bác hay đe dọa đều chỉ là những nước cờ nhất thời. Lợi ích lâu dài sẽ định đoạt “tinh thần Alaska” đi về đâu. Và trong cuốn sử tương lai, hội nghị Alaska 2025 – dẫu mang nhiều kỳ vọng – có thể chỉ còn vang vọng như một khoảng lặng đầy tiếc nuối...
.jpg)
.jpeg)
