Cuộc gặp Trump-Putin tại Budapest sụp đổ, hy vọng hòa bình Ukraine tan biến. Liệu Putin đang câu giờ hay sợ hãi một “cạm bẫy”? ...
Ngày 22 tháng 10 năm 2025, thế giới chứng kiến một đòn giáng mạnh vào hy vọng hòa bình tại Ukraine khi cuộc gặp được mong chờ giữa Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Budapest, Hungary, bị hủy bỏ trong sự thất vọng và hoang mang. Cuộc gặp này, được kỳ vọng sẽ mở ra một lối thoát cho cuộc xung đột Nga-Ukraine, đã tan vỡ vì những bất đồng sâu sắc, những lo ngại về an ninh, và một sự thiếu thiện chí rõ ràng từ phía Nga. Sự kiện này không chỉ làm rung chuyển các nhà ngoại giao mà còn khiến cả thế giới phải đặt câu hỏi: Liệu hòa bình ở Ukraine có còn là một mục tiêu khả thi, hay chỉ là một ảo ảnh xa vời?
Sự kiện bắt đầu từ những tín hiệu lạc quan. Sau chuyến thăm của Putin đến Hoa Kỳ, Tổng thống Trump đã tuyên bố sẽ đáp trả bằng một cuộc gặp trực tiếp tại Budapest, dưới sự bảo trợ của Thủ tướng Hungary Viktor Orbán – người không giấu giếm sự phấn khích khi được tổ chức hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo mà ông ngưỡng mộ. Mục tiêu được công bố là tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho Ukraine, với hy vọng đạt được lệnh ngừng bắn dọc theo đường biên giới dài hơn 1.000 km từ Bắc xuống Nam. Tuy nhiên, ngay từ đầu, những dấu hiệu bất ổn đã xuất hiện.
Trước thềm hội nghị, các cuộc đàm phán sơ bộ giữa hai nhà ngoại giao cấp cao – đại diện Hoa Kỳ Marco Rubio và đại diện Nga Sergey Lavrov – đã rơi vào bế tắc. Phía Nga kiên quyết không nhượng bộ bất kỳ điều kiện nào, đặc biệt là yêu cầu kiểm soát hoàn toàn khu vực Donbas, nơi họ vẫn chưa thể chiếm giữ toàn bộ. Trong khi đó, Hoa Kỳ nhấn mạnh rằng Nga phải ngay lập tức ngừng bắn, một yêu cầu mà Moscow thẳng thừng từ chối. Những quan điểm đối lập này đã tạo ra một bức tường ngăn cách không thể vượt qua, khiến các cuộc thảo luận bị đình trệ trước khi hai nhà lãnh đạo kịp ngồi vào bàn đàm phán. Sự thiếu đồng thuận này không chỉ làm lộ rõ sự bất lực của ngoại giao mà còn phơi bày tham vọng của Nga trong việc kéo dài xung đột để củng cố vị thế của mình.
Một yếu tố khác góp phần vào sự sụp đổ của hội nghị là vấn đề hậu cần, cụ thể là tuyến đường bay của Tổng thống Putin. Hungary, nằm trong lòng Liên minh Châu Âu và NATO, phải đối mặt với những trở ngại khi xin phép các quốc gia láng giềng cho phép máy bay của Putin bay qua không phận của họ. Một số quốc gia, đặc biệt là Ba Lan, đã kiên quyết từ chối, tuyên bố rằng họ sẽ không cho phép bất kỳ máy bay Nga nào bay qua lãnh thổ của mình. Dù đây không phải là rào cản lớn nhất, nó vẫn tạo ra những phiền hà không đáng có, làm gia tăng sự căng thẳng trong khâu chuẩn bị.
Tuy nhiên, nguyên nhân sâu xa và đáng lo ngại nhất là sự lo sợ của Putin về an ninh cá nhân. Với lệnh truy nã từ Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) vẫn còn hiệu lực, Putin dường như bị ám ảnh bởi nguy cơ bị bắt giữ hoặc thậm chí bị ám sát khi đặt chân đến châu Âu. Những tin đồn về một âm mưu từ phương Tây, được ví von như một “Hồng Môn Yến” – một cái bẫy được giăng sẵn để lôi kéo và triệt hạ ông – đã khiến Putin do dự. Thêm vào đó, những phát ngôn gần đây từ Anh Quốc về việc lên kế hoạch loại bỏ Putin càng làm gia tăng sự nghi ngờ của ông. Trong bối cảnh này, quyết định hủy bỏ chuyến đi của Putin không chỉ là một động thái chiến thuật mà còn là biểu hiện của sự thiếu tin tưởng tuyệt đối vào các đối tác phương Tây.
Phản ứng từ Tổng thống Trump sau sự kiện này đã làm cả thế giới sửng sốt. Trong một tuyên bố đanh thép, ông khẳng định: “Tôi không muốn mất thời gian. Tôi muốn gặp để đạt được mục tiêu, chứ không phải để gặp mà không có kết quả. Tôi không có thời gian để lãng phí như vậy.” Lời nói này không chỉ thể hiện sự thất vọng của Trump mà còn gửi đi một thông điệp rõ ràng: ông nhận ra rằng Putin đang cố tình câu giờ, lợi dụng lòng kiên nhẫn của Hoa Kỳ để kéo dài xung đột. Trump, với phong cách thẳng thắn đặc trưng, dường như đã mất dần niềm tin vào khả năng đạt được hòa bình thông qua ngoại giao với Nga. Ông nhấn mạnh rằng nếu cuộc gặp không mang lại kết quả cụ thể, thì việc tổ chức nó là vô nghĩa.
Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã nhanh chóng tận dụng cơ hội để lên tiếng. Ông công khai chỉ trích Putin, gọi hành động hủy bỏ hội nghị là bằng chứng cho thấy Nga không có thiện chí hòa bình. “Putin chỉ muốn kéo dài thời gian. Ông ta không tôn trọng Hoa Kỳ, không tôn trọng thế giới, và chắc chắn không muốn hòa bình,” Zelenskyy tuyên bố. Ông kêu gọi Hoa Kỳ đẩy mạnh viện trợ quân sự, đặc biệt là cung cấp các tên lửa Tomahawk, để Ukraine có thể tạo áp lực mạnh mẽ hơn lên Nga. Tuy nhiên, cho đến nay, Washington vẫn chưa đáp ứng yêu cầu này, thay vào đó chỉ tiếp tục cung cấp các hệ thống phòng không như Patriot và HIMARS cùng đạn dược và xe bọc thép.
Sự thất bại của hội nghị cũng gây ra những phản ứng dây chuyền trên toàn cầu. Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã nhanh chóng lên kế hoạch bay đến Hoa Kỳ vào ngày 28 tháng 10 để gặp Tổng thống Trump. Mục tiêu của chuyến đi là thảo luận về một chiến lược mới nhằm giải quyết căng thẳng giữa châu Âu và Nga, đặc biệt là đề xuất triển khai một lực lượng thứ ba – có thể dưới danh nghĩa Liên Hợp Quốc – để giám sát lệnh ngừng bắn tại biên giới Ukraine-Nga. Tuy nhiên, ý tưởng này vấp phải sự hoài nghi lớn. Trump đã nhiều lần tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ không gửi bất kỳ binh sĩ nào đến Ukraine, và châu Âu, dù lo ngại về lợi ích của Mỹ, cũng không đủ can đảm để hành động mà không có sự hậu thuẫn của Washington. Một số nhà phân tích cho rằng kế hoạch này gần như chắc chắn sẽ thất bại, khi cả Mỹ và châu Âu đều không sẵn sàng đối đầu trực tiếp với Nga.
Trong bối cảnh đó, một tia sáng hy vọng xuất hiện từ phía Bắc Âu. Tổng thống Zelenskyy đã đến Thụy Điển vào ngày 22 tháng 10 để ký kết một thỏa thuận hợp tác sản xuất vũ khí với quốc gia này. Thụy Điển, với nền công nghiệp quốc phòng tiên tiến và vị thế là một trong những nhà xuất khẩu vũ khí hàng đầu thế giới, mang đến cho Ukraine một đối tác chiến lược quan trọng. Thỏa thuận này không chỉ giúp Ukraine tăng cường khả năng sản xuất tên lửa và các khí tài khác mà còn mở ra cơ hội tiếp cận công nghệ tiên tiến. Đáng chú ý, Thụy Điển cũng sẽ hưởng lợi từ các công nghệ máy bay không người lái và xuồng không người lái mà Ukraine đang dẫn đầu. Sự hợp tác này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực tự cường của Ukraine trước áp lực ngày càng gia tăng từ Nga.
Tuy nhiên, trong khi Ukraine tìm cách củng cố sức mạnh quân sự, người dân nước này đang phải đối mặt với một mùa đông khắc nghiệt. Nga đã tăng cường các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, đẩy hàng triệu người dân vào cảnh thiếu điện và nhiệt. Những hành động này, được Nga tuyên bố là nhằm vào các mục tiêu quân sự, thực chất lại gây ra những thiệt hại nặng nề cho dân thường. Đáp trả, Ukraine cũng đã thực hiện các cuộc tấn công vào các cơ sở lọc dầu và năng lượng của Nga tại Bryansk và các khu vực khác. Cuộc chiến năng lượng giữa hai bên đang trở thành một cuộc chiến không khoan nhượng, với Ukraine ở thế bất lợi do sự chênh lệch về nguồn lực.
Trong bối cảnh này, những tin đồn về sự bất ổn trong nội bộ Nga – từ các cuộc nổi dậy ở vùng Viễn Đông đến các phong trào đòi độc lập ở Siberia – đang lan truyền mạnh mẽ. Tuy nhiên, các nguồn tin đáng tin cậy cho thấy không có lực lượng nào tại Nga đủ mạnh để thách thức quyền lực của Putin. Những tổ chức đối lập, dù công khai ý định lật đổ ông, vẫn thiếu uy tín và sức mạnh để tạo ra thay đổi thực sự. Quyền lực của Putin, ít nhất trong giai đoạn hiện tại, vẫn là bất khả xâm phạm.
Sự thất bại của thượng đỉnh Trump-Putin không chỉ là một bước lùi trong nỗ lực hòa bình mà còn là một lời cảnh báo về sự phức tạp của cuộc xung đột Nga-Ukraine. Khi các bên tiếp tục lún sâu vào vòng xoáy bạo lực, câu hỏi đặt ra là liệu có bất kỳ giải pháp nào có thể phá vỡ thế bế tắc này, hay thế giới sẽ tiếp tục chứng kiến một cuộc chiến không hồi kết?