Trung Quốc sa lầy ở Balochistan: Hành lang kinh tế 62 tỷ USD biến thành tử địa – Giấc mộng Trung Hoa vỡ vụn

Balochistan, một vùng đất khô cằn nằm ở phía Tây Nam Pakistan, từng được Bắc Kinh xem là bàn đạp chiến lược để hiện thực hóa “Giấc mộng Trun...

Balochistan, một vùng đất khô cằn nằm ở phía Tây Nam Pakistan, từng được Bắc Kinh xem là bàn đạp chiến lược để hiện thực hóa “Giấc mộng Trung Hoa” thông qua Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan (CPEC) trị giá 62 tỷ USD. Nhưng giờ đây, mảnh đất này đã trở thành cơn ác mộng địa chính trị, nơi máu chảy, khói súng ngập trời và những lời hứa phát triển hóa thành tro bụi. Một lực lượng du kích nhỏ bé nhưng bất khuất – Quân Giải phóng Balochistan (BLA) – đã biến siêu dự án của Trung Quốc thành một hành lang tử địa, thách thức cả Islamabad và Bắc Kinh trong một cuộc nổi dậy không khoan nhượng. Đây không chỉ là câu chuyện về một dự án thất bại, mà là minh chứng cho sự sụp đổ của tham vọng siêu cường khi thiếu đi lòng dân.

Một Vùng Đất Bị Lãng Quên Bùng Cháy

Balochistan, tỉnh lớn nhất Pakistan chiếm gần nửa diện tích đất nước, lại là vùng đất nghèo nhất, bị bỏ rơi nhất. Dưới lòng đất là kho báu tài nguyên trị giá hơn 1.000 tỷ USD – than đá, khí đốt, vàng, đồng – nhưng không một đồng nào chảy vào túi người dân địa phương. Thay vào đó, Islamabad và các đối tác quốc tế, đặc biệt là Trung Quốc, khai thác tài nguyên này với sự bất mãn ngày càng tăng từ người Baloch. Họ coi Pakistan là một “nhà tù áp bức” kể từ khi bị ép sát nhập năm 1948, bất chấp lịch sử độc lập và hiệp ước riêng với thực dân Anh.

Cuộc kháng chiến bắt đầu từ những ngày đầu sát nhập, khi quân đội Pakistan phong tỏa cảng, bao vây Kalat và ép Khan của vùng ký văn bản sáp nhập. Từ đó, các cuộc nổi dậy liên tiếp nổ ra, từ lực lượng du kích của Hoàng tử Abdul Karim năm 1948 đến các phong trào hiện đại của BLA. Với người Baloch, đây không chỉ là cuộc chiến chống lại Islamabad mà còn là nỗ lực khôi phục danh dự và quyền tự quyết của một dân tộc bị phản bội.

Hành lang Kinh tế hay Hành lang Tử Địa?

CPEC, được Bắc Kinh quảng bá là biểu tượng của “Con đường Tơ lụa” thế kỷ 21, hứa hẹn biến Balochistan thành trung tâm kinh tế với cảng Gwadar, đường cao tốc và hạ tầng hiện đại. Nhưng thực tế, dự án này đã trở thành ngòi nổ cho xung đột. Các mỏ khai thác như Chagai, nơi Trung Quốc kiểm soát 60% lợi nhuận, chỉ để lại 2% cho người dân địa phương. Cảng Gwadar, từng được ca ngợi là “viên ngọc quý” của CPEC, giờ đây là biểu tượng của bất công: hơn 700 km bờ biển bị rào chắn, ngư dân Baloch bị cấm ra khơi, trong khi tàu cá Trung Quốc quét sạch nguồn hải sản.

BLA, với lực lượng chỉ từ 1.000 đến 1.500 chiến binh, đã biến Balochistan thành chiến trường. Năm 2024, họ thực hiện hơn 150 vụ tấn công nhắm vào công trình, kỹ sư và đoàn xe của CPEC. Các vụ đánh bom, phục kích và ám sát khiến hàng chục kỹ sư Trung Quốc thiệt mạng, buộc Bắc Kinh phải điều động lực lượng an ninh riêng để bảo vệ lợi ích. Nhưng địa hình hiểm trở của dãy núi Suleiman, Kirthar và Toba Kakar đã trở thành pháo đài tự nhiên cho BLA, nơi họ đánh rồi rút, biến mất như bóng ma.

Trung Quốc: Từ Đối Tác Đến Kẻ Thù

Tại sao BLA nhắm vào Trung Quốc? Với người Baloch, Bắc Kinh không phải là nhà đầu tư mà là “kẻ cướp có giấy phép”. Các hợp đồng khai thác mỏ, đặc biệt tại Chagai, được ký kết thiếu minh bạch, gia hạn liên tục mà không mang lại lợi ích cho địa phương. Cảng Gwadar, thay vì tạo việc làm, đã đẩy người dân Baloch thành “tị nạn trên chính quê hương mình”. Hàng ngàn người Trung Quốc được đưa đến định cư, nhận ưu đãi đặc biệt, trong khi người dân địa phương bị đuổi khỏi đất, bị đe dọa và mất quyền tiếp cận biển.

Vụ đánh bom năm 2010 tại Bandin, do con trai một chỉ huy BLA thực hiện, đánh dấu bước ngoặt: Trung Quốc trở thành mục tiêu số một. Các vụ tấn công sau đó, từ đánh bom liều chết năm 2022 giết ba giáo sư Trung Quốc đến vụ nổ gần sân bay Karachi năm 2024 khiến nhiều công dân Trung Quốc thiệt mạng, là lời cảnh báo đanh thép: không có sự đồng thuận của người Baloch, mọi dự án sẽ thất bại. BLA không chỉ chống lại Islamabad mà còn xem Bắc Kinh là “thực dân thế kỷ 21”, đến với hợp đồng và lưỡi lê.

Vị Trí Chiến Lược và Cái Giá Phải Trả

Gwadar không chỉ là cảng thương mại mà còn là căn cứ hậu cần chiến lược, cách eo biển Hormuz 400 km – nơi 3,6 triệu thùng dầu đi qua mỗi ngày. Với Trung Quốc, đây là lối thoát khỏi “cái bẫy Malacca”, nơi Mỹ và Ấn Độ có thể chặn tuyến vận tải hàng hải. Nhưng chính vị trí chiến lược này khiến Bắc Kinh không thể rút lui. Họ bám trụ bằng mọi giá, bất chấp tổn thất nhân mạng và tài chính.

Tuy nhiên, sự bám trụ này đang đẩy Trung Quốc vào vũng lầy. Hơn 60% dự án CPEC tại Balochistan đã dừng thi công từ cuối năm 2024 đến đầu năm 2025. Hàng trăm container mắc kẹt, kỹ sư rút lui, và các công ty Trung Quốc âm thầm chuyển hướng đầu tư sang châu Phi. Bắc Kinh đã chi hơn 200 triệu USD cho an ninh, thậm chí mở kênh đàm phán ngầm với BLA, nhưng thất bại. Lời tuyên bố của BLA vang lên lạnh lùng: “Chúng tôi không chiến đấu vì tiền, mà vì đất đai và danh dự.”

Cuộc Chiến Kinh Tế và Cú Đánh từ Trump

Song song với thất bại tại Balochistan, nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với khủng hoảng nội tại, trầm trọng hơn bởi cuộc chiến thuế quan của Tổng thống Donald Trump. Xuất khẩu, động lực chính của kinh tế Trung Quốc, sụp đổ với mức giảm 21% sang Mỹ trong tháng 4/2025. Chiến thuật trung chuyển hàng hóa qua Đông Nam Á và Mỹ Latinh để né thuế bị Hải quan Mỹ chặn đứng với hệ thống xác minh nguồn gốc mới. Hàng chục tỷ USD hàng hóa mắc kẹt trên biển, không được tiếp nhận, thậm chí bị tiêu hủy.

Trong nước, hệ thống tài chính Trung Quốc đang tê liệt. Tín dụng sụp đổ, với lượng vay mới giảm từ 972 tỷ USD trong tháng 1/2025 xuống còn 139 tỷ USD vào tháng 4. Các doanh nghiệp nhỏ, chiếm 90% tổng số doanh nghiệp và 60% GDP, bị ngân hàng từ chối tín dụng, đẩy họ đến bờ vực phá sản. Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, dù có chính sách hỗ trợ, không thể kiểm soát các ngân hàng thương mại – những thực thể bị chi phối bởi giới tinh hoa chính trị. Kết quả là dòng vốn chảy vào khu vực công kém hiệu quả, trong khi khu vực tư nhân bị bóp nghẹt.

Tỷ lệ lợi nhuận trên nợ giảm từ 3,6 năm 2015 xuống còn 0,9 vào năm 2025, cho thấy mỗi đồng nợ mới gần như không tạo ra giá trị. Đây là dấu hiệu của một vòng xoáy nợ nguy hiểm, đẩy Trung Quốc đến bờ vực khủng hoảng tài chính. Khi xuất khẩu đình trệ, tín dụng cạn kiệt và lòng tin nhà đầu tư nước ngoài tan biến, nền kinh tế Trung Quốc đang “chạy bằng khói” – một hệ thống mong manh, sẵn sàng sụp đổ trước bất kỳ cú sốc nào.

Ấn Độ: Cường Quốc Mới Nổi và Lời Cảnh Báo

Giữa cơn bão ở Balochistan, Ấn Độ nổi lên như một thế lực không thể xem nhẹ. Chiến dịch Sindhu, với sự triển khai tàu sân bay INS Vikrant và hạm đội hiện đại, là lời tuyên bố đanh thép: Ấn Độ không còn bị động. Học thuyết “khởi đầu lạnh” – tấn công nhanh, chính xác và rút gọn – đã khóa chặt cảng Karachi, vô hiệu hóa hải quân Pakistan mà không cần nổ súng. Đây là bước chuyển từ phòng thủ sang chủ động, thể hiện sức mạnh của một nền công nghiệp quốc phòng tự chủ, từ tàu sân bay Vikrant đến tên lửa BrahMos và vệ tinh GSAT-7.

Chiến dịch này không chỉ là thắng lợi quân sự mà còn là thông điệp gửi đến Bắc Kinh. Với vị trí chiến lược ở Ấn Độ Dương, Ấn Độ đang định hình lại cán cân quyền lực khu vực. Trong khi Trung Quốc sa lầy ở Balochistan, Ấn Độ tận dụng cơ hội để củng cố vị thế, sẵn sàng đối đầu nếu lợi ích quốc gia bị đe dọa.

Balochistan: Ngòi Nổ của Thế Kỷ 21

Balochistan không chỉ là một vùng đất bất trị mà là biểu tượng của kháng cự trước tham vọng siêu cường. BLA, với lý tưởng sắc bén và sự ủng hộ từ trí thức trẻ, không chỉ là nhóm du kích mà là ngọn lửa dân tộc không thể dập tắt. Họ không chiến đấu vì tiền, mà vì danh dự và quyền tự quyết. Trong khi đó, Trung Quốc, với giấc mộng “Vành đai, Con đường”, đang đối mặt với thực tế phũ phàng: không có lòng dân, mọi hành lang đều là tử địa.

Khi các cuộc tấn công của BLA tiếp tục leo thang, khi CPEC đứng trước nguy cơ sụp đổ, và khi nền kinh tế Trung Quốc lung lay dưới áp lực từ Trump, Bắc Kinh phải đối mặt với câu hỏi sống còn: tiếp tục bám trụ hay chấp nhận thất bại? Balochistan không chỉ là một thất bại chiến lược, mà là bài học đắt giá: không có con đường tơ lụa nào trải qua máu và khói súng. Câu trả lời cuối cùng, có lẽ, sẽ được viết bằng tiếng súng trên những dãy núi khô cằn của Balochistan.