Tập Cận Bình phô trương sức mạnh, Mỹ siết vòng vây: Cuộc đối đầu cấp bậc toàn cầu nức nở trên biển

Tập Cận Bình khoe vũ khí siêu thanh, đứng cạnh Putin và Kim Jong-un trong lễ duyệt binh hoành tráng, thách thức phương Tây. Mỹ, Nhật...

Ngày 28 tháng 8 năm 2025, thế giới chứng kiến một màn trình diễn sức mạnh đầy tính toán từ Bắc Kinh. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị cho lễ duyệt binh hoành tráng kỷ niệm 80 năm kết thúc Thế chiến II, nơi ông sẽ đứng cạnh Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Đây không chỉ là một sự kiện kỷ niệm lịch sử. Nó là một thông điệp chính trị sắc lạnh, một tuyên ngôn về sự trỗi dậy của một trục đối kháng với phương Tây, được củng cố bởi sự hiện diện của các lãnh đạo từ Belarus, Iran, Myanmar và 26 quốc gia khác. Trong khi đó, trên các vùng biển chiến lược từ Nhật Bản đến Biển Đông, Mỹ và các đồng minh đang đáp trả bằng những động thái quân sự quyết liệt, đẩy căng thẳng địa chính trị lên một tầm cao mới. Cuộc đối đầu giữa hai trục quyền lực này không chỉ là cuộc phô diễn vũ khí mà là một trận chiến về ý chí, chiến lược và độ bền của các liên minh toàn cầu.

Tại Bắc Kinh, lễ duyệt binh không chỉ là một buổi lễ. Nó là sân khấu để Trung Quốc khoe khoang các khí tài tối tân: vũ khí siêu thanh, máy bay không người lái (UAV) tấn công, và những công nghệ quân sự tiên tiến khác. Truyền thông nhà nước Trung Quốc úp mở về các hạng mục “đột phá” nhằm nhấn mạnh năng lực răn đe, gửi tín hiệu rõ ràng đến Washington, Tokyo, Seoul và Liên minh châu Âu (EU). Sự xuất hiện của Putin và Kim Jong-un bên cạnh Tập Cận Bình là một hình ảnh mang tính biểu tượng mạnh mẽ: ba nhà lãnh đạo của các quốc gia bị phương Tây trừng phạt đứng chung một khung hình, không có bóng dáng của bất kỳ lãnh đạo phương Tây nào. Điều này tạo ra một hiệu ứng “ta-địch” rõ rệt, củng cố hình ảnh một trục đối kháng đang hình thành, sẵn sàng thách thức trật tự thế giới do Mỹ dẫn dắt.

Nhưng Bắc Kinh không hành động một cách ngẫu hứng. Họ khéo léo tránh xây dựng một liên minh phòng thủ kiểu NATO, thay vào đó tận dụng sự linh hoạt của một liên kết lỏng lẻo. Điều này cho phép Trung Quốc vừa phô trương sức mạnh, vừa né tránh các rủi ro từ trừng phạt thứ cấp. Trong nước, sự kiện này củng cố niềm tin của người dân rằng Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) đủ sức bảo vệ lợi ích quốc gia. Quốc tế, nó là một đòn bẩy để mặc cảFED: System cả về công nghệ lẫn thương mại, từ thuế quan đến các điểm nóng như Ukraine và Đài Loan. Với Nga, lễ duyệt binh là cơ hội để Putin chứng minh rằng Moscow không hề bị cô lập, đồng thời tranh thủ các cuộc gặp bên lề để thảo luận về đạn dược, động cơ và công nghệ quân sự với Bắc Kinh và Bình Nhưỡng. Với Triều Tiên, sự hiện diện của Kim Jong-un tại sự kiện này là một bước tiến ngoại giao, nâng cao vị thế của Bình Nhưỡng trước liên minh Mỹ-Hàn.

Trong khi Bắc Kinh chuẩn bị cho màn trình diễn quyền lực, Mỹ và các đồng minh không đứng yên. Trên biển Nhật Bản, hải quân Nga và Trung Quốc tiến hành các cuộc tuần tra chung với quy mô chưa từng có, bao gồm cả tàu ngầm, ngay trước thềm lễ duyệt binh. Các hoạt động này, dù diễn ra trên vùng biển quốc tế, mang tính khiêu khích rõ rệt khi đi qua các eo biển chiến thuật như Tsushima và Soya. Nhật Bản buộc phải huy động tàu chiến và máy bay tuần thám để giám sát, tiêu tốn nguồn lực đáng kể. Những động thái này không chỉ là phép thử quân sự mà còn là cách Nga và Trung Quốc biến các hoạt động trên biển thành màn dẫn nhập chính trị cho lễ duyệt binh, tạo nên một thông điệp răn đe: “Chúng tôi không đơn độc.”

Đáp lại, liên minh do Mỹ dẫn dắt cũng tăng cường hiện diện. Tại Biển Đông, các chiến hạm của Úc, Canada và Philippines tiến hành diễn tập phòng không gần bãi cạn Scarborough – nơi thường xuyên xảy ra va chạm với tàu hải cảnh và dân quân biển Trung Quốc. Đây không chỉ là một cuộc tập trận, mà là một tuyên bố về sự hiện diện và răn đe dựa trên luật lệ quốc tế. Các động thái này nhằm neo giữ trật tự pháp lý trong khu vực, biến mỗi hành động cưỡng bức của Trung Quốc thành một rủi ro chính trị lớn hơn khi có sự chứng kiến của bên thứ ba.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam nổi lên như một nhân tố đáng chú ý. Từ năm 2023 đến 2025, Việt Nam đã mở rộng đáng kể các thực thể tại Trường Sa, với tổng diện tích đất bồi đạt 1.343 ha, tương đương 71% quy mô của Trung Quốc. Đường băng 3.000 mét tại bãi Thuyền Chài, các cảng, kho đạn dã chiến và công trình phòng thủ tiêu chuẩn hóa cho thấy Việt Nam đang xây dựng một mạng lưới hậu cần và phòng thủ phân tán, đủ để duy trì hiện diện liên tục và răn đe đối phương mà không cần chạy đua quy mô với Trung Quốc. Chiến lược này không chỉ củng cố yêu sách chủ quyền mà còn tăng cường khả năng bám biển dài ngày, từ tuần tra đến không vận.

Cuộc đối đầu giữa trục Nga-Trung-Triều và liên minh do Mỹ dẫn dắt không chỉ là cuộc chiến trên biển hay trên lễ đài. Nó là một trận chiến về độ bền chiến lược. Trục Nga-Trung linh hoạt nhưng thiếu độ kết dính lâu dài do các lợi ích không hoàn toàn đồng nhất. Ngược lại, liên minh Mỹ-Nhật-Hàn-Úc-Philippines được củng cố bởi các hiệp ước quốc phòng và mạng lưới thể chế hóa, nhưng phải đối mặt với chi phí chính trị và tài chính lớn. Trong ngắn hạn, các cuộc tuần tra và duyệt binh của Nga-Trung gây áp lực mạnh mẽ, nhưng về lâu dài, trục nào duy trì được nhịp độ, kiểm soát được rủi ro và xây dựng được niềm tin từ người dân sẽ giành lợi thế.

Thế giới năm 2025 đang chứng kiến một kỷ nguyên cạnh tranh cấu trúc khốc liệt. Từ Biển Nhật Bản đến Biển Đông, từ vũ khí siêu thanh đến các hiệp ước quốc phòng, mỗi động thái đều là một mắt xích trong chuỗi răn đe toàn cầu. Câu hỏi không phải là ai thắng một trận chiến, mà là ai đủ bền bỉ để định hình trật tự mới. Với lễ duyệt binh của Trung Quốc, các cuộc tuần tra của Nga-Trung, và sự đáp trả của Mỹ cùng đồng minh, thế giới đang bước vào một giai đoạn hỗn loạn có trật tự riêng. Liệu năm 2026 và 2027 có chứng kiến những bước ngoặt lớn hơn? Chỉ thời gian mới có câu trả lời.