Tập Cận Bình Và “kế Hoạch Nghìn Năm”: Trò Chơi Tử Thần Dưới Dãy Himalaya!

Giữa lúc nền kinh tế Trung Quốc đang chìm sâu trong vòng xoáy suy thoái, với hàng triệu người dân vật lộn từng ngày vì chi phí sinh hoạt leo...

Giữa lúc nền kinh tế Trung Quốc đang chìm sâu trong vòng xoáy suy thoái, với hàng triệu người dân vật lộn từng ngày vì chi phí sinh hoạt leo thang chóng mặt, Chủ tịch Tập Cận Bình đã đưa ra một quyết định khiến cả thế giới phải rúng động: khởi xướng siêu dự án thủy điện lớn nhất hành tinh trên sông Yarlung Tsangpo, ngay dưới chân dãy Himalaya hùng vĩ. Đây không phải là một công trình thông thường, mà là một con quái vật địa chất, một quả bom nổ chậm treo lơ lửng giữa lòng châu Á, đe dọa xóa sổ hệ sinh thái cổ đại và đẩy hàng chục triệu cư dân hạ lưu tại Ấn Độ và Bangladesh vào thảm họa không thể tưởng tượng. Không lời cảnh báo, không bản thiết kế công khai, không nhà đầu tư được nêu tên – mọi thứ diễn ra trong sự im lặng rợn người, như một âm mưu đen tối được che đậy bởi lớp vỏ quyền lực tuyệt đối.

Dự án này, được ví như phiên bản khổng lồ gấp ba lần Đập Tam Hiệp – biểu tượng công nghiệp mà Mao Trạch Đông từng mơ ước nhưng phải mất 38 năm mới phê duyệt – nay chỉ mất chưa đầy 5 năm dưới thời Tập Cận Bình để được đẩy nhanh thần tốc. Ngày 14 tháng 3 năm 2021, tại hội nghị ở Hà Nam, khi nghe báo cáo về giai đoạn tiếp theo của dự án Nam Thủy Bắc Điều, Tập Cận Bình đã ra lệnh thúc đẩy xây dựng thủy điện ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo với sự quyết đoán sắt đá. Chỉ hai tháng sau, ngày 21 tháng 5 năm 2021, ông bất ngờ xuất hiện tại khu vực Lhasa, Tây Tạng, dưới danh nghĩa kỷ niệm 70 năm "giải phóng hòa bình" Tây Tạng, nhưng mục tiêu thực sự là thị sát và chọn địa điểm cho nhà máy thủy điện lớn nhất lịch sử Trung Quốc. Đây chính là "kế hoạch ngàn năm" của Tập Cận Bình, được đặt ở vị trí số một trong kế hoạch phát triển 5 năm lần thứ 14 của Trung Quốc, một biểu tượng quyền lực cá nhân mà ông muốn khắc sâu vào lịch sử, như kẻ thay đổi dòng chảy sông ngòi và vận mệnh dân tộc.

Nhưng đằng sau vẻ ngoài tham vọng ấy là những hiểm họa chết người. Chuyên gia thủy văn Vương Vệ Lạc, hiện sống tại Đức, đã lên tiếng cảnh báo rằng dự án có thể gây ra ít nhất bốn thảm họa khốc liệt, với hậu quả không thể cứu vãn. Đầu tiên là thảm họa sinh thái quy mô lớn. Sông Yarlung Tsangpo chảy qua hẻm núi sâu và dài nhất thế giới, một thánh địa hoang dã cuối cùng nơi hội tụ hệ sinh thái từ nhiệt đới đến hàn đới, với hàng loạt loài quý hiếm như báo tuyết, báo gấm, linh dương Tây Tạng và gà tuyết Himalaya. Nếu con đập hoàn thành, một hồ chứa nước khổng lồ sẽ nhấn chìm rừng nguyên sinh, phá hủy toàn bộ hệ sinh thái cao nguyên. Lịch sử Đập Tam Hiệp là bài học đẫm máu: sau khi xây dựng, cá heo sông Dương Tử gần như tuyệt chủng, cá bản địa suy giảm hơn 90%, và toàn bộ lưu vực trở thành vùng chết sinh học. Giờ đây, Trung Quốc đang lặp lại sai lầm ấy ở quy mô lớn hơn, bất chấp mọi lời cảnh báo, đẩy châu Á vào bờ vực diệt vong sinh thái.

Đáng sợ hơn nữa là nguy cơ địa chấn cực kỳ lớn. Khu vực xây đập nằm ngay trên nút kiến tạo phía đông Himalaya, nơi mảng Ấn Độ va chạm trực tiếp với mảng Á-Âu – một trong những vùng địa chất hoạt động dữ dội nhất hành tinh. Xây một siêu đập ở đây chẳng khác nào kích hoạt quả bom địa lý: khi tích nước khổng lồ, áp lực lên vỏ Trái Đất sẽ tăng vọt, gây động đất, sạt lở và kích thích đứt gãy địa tầng. Năm 1950, trận động đất mạnh 8,6 độ Richter đã tàn phá khu vực này, xóa sổ thị trấn gần tâm chấn với tỷ lệ tử vong vượt 90%. Kinh nghiệm từ Đập Tam Hiệp cho thấy số lượng động đất và thiên tai địa chất tăng 70% sau khi tích nước. Nếu đập vỡ hoặc chỉ một trận động đất mạnh xảy ra, không chỉ Tây Tạng bị nhấn chìm mà toàn bộ miền đông bắc Ấn Độ và Bangladesh có thể bị quét sạch chỉ trong vài giờ, tạo nên thảm họa vượt qua mọi gì lịch sử từng chứng kiến.

Hiểm họa thứ ba nằm ở sự thay đổi nhiệt độ nước và suy tàn hệ sinh thái hạ lưu. Đập Tam Hiệp đã để lại vết sẹo vĩnh viễn trên sông Trường Giang: chặn dòng chảy, tắc nghẽn phù sa khiến đất đai hạ lưu bạc màu, thủy triều mặn xâm nhập sâu, và hồ chứa trở thành vùng nước chết với lớp tảo độc khổng lồ. Nếu siêu đập trên Yarlung Tsangpo mọc lên, hậu quả sẽ lan ra ngoài biên giới: bang Assam của Ấn Độ và đồng bằng sông Hằng ở Bangladesh – những khu vực sống nhờ phù sa – sẽ đối mặt với sói mòn, mất mùa và khủng hoảng lương thực toàn diện. Hàng chục triệu nông dân mất đất, buộc phải di cư, đe dọa an ninh lương thực của hai quốc gia đông dân nhất thế giới. Đây không phải phát triển, mà là hành động hủy diệt có chủ đích, biến dòng sông thành vũ khí giết người thầm lặng.

Và hiểm họa thứ tư, có lẽ là đáng báo động nhất: xung đột địa chính trị có thể leo thang thành chiến tranh. Sau khi rời Trung Quốc, sông Yarlung Tsangpo trở thành Brahmaputra ở Ấn Độ và Jamuna ở Bangladesh – mạch sống của hàng trăm triệu người Nam Á. Bằng cách xây siêu đập ở thượng nguồn, Bắc Kinh không chỉ sản xuất điện mà còn nắm giữ "họng nước" của toàn khu vực. Tiến sĩ Saganat Chopra, chuyên gia người Úc, cảnh báo Trung Quốc có thể điều tiết lưu lượng tùy ý: siết chặt nước mùa khô gây hạn hán, hoặc xả lũ bất ngờ mùa mưa khiến đông bắc Ấn Độ và Bangladesh chìm trong biển nước. Báo cáo năm 2020 của nhà nghiên cứu Ning Mahas cho thấy chỉ cần lưu lượng Brahmaputra giảm 5%, sản lượng nông nghiệp có thể sụt 15%, dẫn đến thảm họa sống còn. Trong bối cảnh biên giới Trung-Ấn căng thẳng như dây đàn, báo chí Ấn Độ đã gọi đây là "cuộc chiến nước". Ấn Độ đáp trả bằng kế hoạch xây đập 10.000 MW ở Arunachal Pradesh – khu vực Trung Quốc coi là Nam Tây Tạng – biến Himalaya thành chiến trường thủy điện.

Biểu cảm bất an của Thủ tướng Lý Cường tại lễ khởi công siêu đập trên sông Yarlung Tsangpo ngày 30 tháng 7 năm 2025 đã lộ rõ sự lo sợ, nhưng Tập Cận Bình vẫn đẩy mạnh dự án như một ván bài chiến lược. Toan tính đầu tiên là danh vọng: Trung Quốc không chấp nhận đứng thứ hai, bất chấp Mỹ và châu Âu đang tháo dỡ đập lỗi thời, họ vẫn theo đuổi mô hình cổ lỗ sĩ để khoe khoang "siêu đập lớn nhất thế giới" gấp ba Tam Hiệp. Thứ hai, cứu vãn kinh tế sụp đổ: sau đại dịch, thị trường bất động sản vỡ vụn, nợ địa phương chất cao, thất nghiệp lan rộng, Bắc Kinh dùng siêu dự án ngàn tỷ để kích thích, hút thép, xi măng thừa, tạo việc làm ngắn hạn và củng cố quyền lực nội bộ. Nhưng mặt trái là hố đen tài chính: chi phí chính thức 1.200 tỷ nhân dân tệ chỉ là con số trên giấy. Vị trí trên cao nguyên Tây Tạng thiếu đường sá, điện nước, dân cư; vận chuyển vật liệu qua hàng ngàn km núi non hiểm trở tương đương xây đường sắt mới. Hàm lượng oxy thấp chỉ 60% so với đồng bằng làm giảm hiệu suất công nhân và máy móc, chi phí y tế tăng vọt. Thời tiết tuyết phủ nửa năm giới hạn thi công vài tháng, kéo dài dự án từ 5 năm lên 10-15 năm, tích tụ chi phí như quả cầu tuyết lăn dốc.

Hơn nữa, đặt đập trên đới đứt gãy địa chất đòi hỏi lớp bảo vệ khổng lồ chống sạt lở, nhưng thiên nhiên không ký hợp đồng: một vụ lở đất hay mưa lớn có thể đốt hàng tỷ nhân dân tệ. Dự án hút vốn từ ngân hàng nhà nước, biến doanh nghiệp thành "zombie" sống bằng nợ, đè nặng ngân sách Tây Tạng nghèo khó hàng thập kỷ. Đây không phải phát triển, mà là canh bạc liều lĩnh giữa nợ nần ngập đầu. Trong khi Tổng thống Donald Trump đương nhiệm tại Mỹ đang thúc đẩy chính sách đối ngoại cứng rắn với Trung Quốc, nhấn mạnh an ninh khu vực và chỉ trích các hành động bành trướng, dự án này càng làm nổi bật sự cô lập của Bắc Kinh trên trường quốc tế.

Nhưng sâu xa hơn, siêu đập là vũ khí chiến lược ngầm: kiểm soát dòng chảy Yarlung Tsangpo – Brahmaputra, Bắc Kinh có thể đẩy Ấn Độ vào hỗn loạn mà không cần quân đội, chỉ bằng khóa nước gây hạn hán hoặc xả lũ gây lụt lội. Họ đã làm thế với sông Mê Kông: xây 11 đập trên thượng nguồn Lan Thương Giang, giữ nước giữa mùa lũ năm 2019 khiến Việt Nam, Lào, Thái Lan, Campuchia chịu hạn hán tồi tệ nhất thế kỷ, theo báo cáo của Eyes on Earth. Trung Quốc còn xả lũ bất ngờ, gây hỗn loạn hạ lưu, thậm chí trong nội địa họ xả lũ cứu hồ chứa bất chấp dân chúng. Với Brahmaputra, họ nhắm đến Ấn Độ – quốc gia 1,4 tỷ dân – và Bangladesh, biến nước thành vũ khí không cần kích nổ. Không dừng lại, Bắc Kinh còn trì hoãn chia sẻ dữ liệu thủy văn: năm 2017, giữa căng thẳng biên giới Doklam, họ ngừng cung cấp thông tin mực nước, khiến Ấn Độ và Bangladesh mù mờ trước lũ lụt.

Dự án "thế kỷ" này thực chất là vũ khí địa chính trị trá hình, sinh ra từ nỗi ám ảnh suy thoái kinh tế và tham vọng kiểm soát. Bắc Kinh phớt lờ môi trường, rủi ro địa chất, và sinh mạng hàng trăm triệu người hạ lưu. Cộng đồng quốc tế không thể im lặng: sự ổn định thủy văn không thể bị chi phối bởi toan tính quyền lực. Dòng nước nếu thành vũ khí, sẽ mở ra kỷ nguyên nguy hiểm mới, nơi tham vọng cá nhân của Tập Cận Bình đe dọa hòa bình châu Á.