Trong cơn bão chính trị 2025, Thượng viện đã đập tan cuộc đóng cửa của Trump bằng thỏa thuận đẫm máu — cứu lương, đảo ngược sa thải, nhưng bán rẻ ACA.
WASHINGTON — Trong bóng tối u ám của một mùa thu 2025 đầy hỗn loạn, Thượng viện Mỹ đã giáng một đòn chí mạng vào cuộc khủng hoảng chính phủ mà Tổng thống Donald Trump đã khơi mào, thông qua một thỏa thuận tạm bợ, đầy những vết nứt sâu hoắm như chính những bức tường bê tông mà ông từng hứa hẹn sẽ xây dựng. Vào tối thứ Hai muộn màng, với lá phiếu 60-40 nghiêng ngả như một con tàu chở hàng nặng nề giữa cơn bão chính trị, tám thượng nghị sĩ Dân chủ đã phản bội lại tiếng kêu gào của đảng phái mình, mở đường cho một dự luật chi tiêu khẩn cấp trườn qua hành lang quyền lực. Đó không phải là chiến thắng; đó là sự đầu hàng trá hình, một thỏa thuận được đúc kết trong những cuộc đàm phán bí mật kéo dài hàng tuần, không một bóng dáng lãnh đạo Dân chủ nào can thiệp, để lại đằng sau một đống tro tàn của những giấc mơ y tế và công bằng xã hội. Tổng thống Trump, người đang ngồi trên ngai vàng thứ hai của mình, giờ đây phải đối mặt với một dự luật đang lăn bánh về phía bàn làm việc của ông, mang theo những điều khoản không chỉ cứu vãn chính phủ mà còn lật ngược những đòn đánh tàn bạo mà chính quyền của ông đã giáng xuống hàng ngàn công chức liên bang.
Hãy hình dung cảnh tượng ấy: những văn phòng tối om ở Đồi Capitol, nơi các thượng nghị sĩ mệt mỏi, mắt đỏ hoe vì thiếu ngủ, cãi vã gay gắt qua những cuộc gọi Zoom muộn màng, trong khi hàng triệu người Mỹ — từ nông dân ở Iowa đến các bà mẹ đơn thân ở Detroit — đang run rẩy chờ đợi hóa đơn y tế và lương tháng tiếp theo. Cuộc đóng cửa chính phủ, bắt đầu từ ngày 1 tháng 10 năm 2025, không phải là tai nạn; nó là một chiến lược, một đòn bẩy thô bạo mà phe Cộng hòa dưới sự chỉ đạo của Trump đã sử dụng để ép buộc những nhượng bộ về ngân sách quốc phòng và biên giới. Nhưng giờ đây, với mốc thời hạn 21 tháng 11 đang lù lù như lưỡi hái tử thần chỉ còn chưa đầy hai tuần, các nhà lập pháp đã chọn con đường ít kháng cự nhất: một nghị quyết tiếp tục kéo dài nguồn tài trợ đến tháng 1 năm 2026, kèm theo một "minibus" ba dự luật chi tiêu hàng năm, đảo ngược những vụ sa thải hàng loạt, và hứa hẹn một cuộc bỏ phiếu tương lai về các khoản tín dụng thuế y tế — một lời hứa mỏng manh như sương mù buổi sáng, có lẽ sẽ tan biến trước sức ép của phe đa số Cộng hòa.
Sự phẫn nộ lan tỏa như lửa cháy rừng qua hàng ngũ Dân chủ, một cơn thịnh nộ sắc bén, không khoan nhượng, nhắm thẳng vào tám thượng nghị sĩ đã dám bước qua ranh giới đảng phái. Thượng nghị sĩ Chris Murphy của Connecticut, giọng nói run rẩy vì giận dữ trong một video đăng trên X, đã không ngần ngại: "Không có cách nào để biện minh cho điều này. Và bạn đúng khi tức giận về nó. Tôi cũng tức giận về nó." Lời nói ấy không chỉ là lời than vãn; nó là tiếng sấm cảnh báo, một lời buộc tội trực tiếp vào những người anh em đồng chí hướng đã chọn thỏa hiệp thay vì chiến đấu, để lại Lãnh đạo Đối lập Chuck Schumer đứng một mình với đề xuất bị từ chối thảm hại của ông vào thứ Sáu — một lời đề nghị mở cửa chính phủ đổi lấy việc gia hạn một năm các khoản tín dụng thuế y tế theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA). Phe Cộng hòa, với những bài phát biểu sàn Thượng viện đầy lửa chống lại ACA vào thứ Bảy, đã bác bỏ nó một cách dứt khoát, biến lời hứa về một cuộc bỏ phiếu vào giữa tháng 12 thành một trò đùa cay đắng, nơi Dân chủ được trao quyền soạn thảo dự luật nhưng không có hy vọng vượt qua được bức tường Cộng hòa.
Và Trump? Tổng thống đương nhiệm, người đã khởi xướng cuộc đóng cửa này như một phần của chiến lược "ngân sách cứng rắn" nhằm ưu tiên biên giới và quân sự, giờ đây bị đẩy vào thế bí. Chính quyền của ông đã nhanh chóng hành động vào đầu tháng 10, ban hành những thông báo sa thải (RIF) cho hàng ngàn công chức liên bang — từ nhân viên IRS đến các nhà khoa học tại NIH — chỉ để bị một thẩm phán liên bang chặn đứng. Hướng dẫn từ Nhà Trắng thậm chí còn nghi ngờ tính áp dụng của luật bồi thường lương năm 2019 đối với những người bị đình chỉ, biến hàng triệu gia đình vào tình trạng bất ổn tài chính, với hóa đơn chồng chất và tủ lạnh trống rỗng. Nhưng thỏa thuận Thượng viện này, một tài liệu dài 31 trang đầy những điều khoản sắc bén như lưỡi dao, đã lật ngược tất cả. Nó tuyên bố rõ ràng: bất kỳ vụ sa thải nào được đề xuất, thông báo, khởi xướng, thực thi hoặc thực hiện bởi bất kỳ cơ quan hành pháp nào từ ngày 1 tháng 10 năm 2025 đến ngày ban hành luật đều "không có hiệu lực pháp lý." Những nhân viên bị ảnh hưởng sẽ được khôi phục vị trí như ngày 30 tháng 9, không gián đoạn, kèm theo toàn bộ lương bị thiếu. Hơn nữa, không một đồng ngân sách liên bang nào được phép sử dụng để khởi xướng bất kỳ vụ RIF nào cho đến ngày 30 tháng 1 năm 2026. Đây không phải là lòng khoan dung; đây là sự báo thù lập pháp, một đòn đánh trực diện vào những chính sách tàn nhẫn của Trump, buộc ông phải ký vào một dự luật cứu vãn những gì ông đã cố gắng phá hủy.
Nhưng hãy đào sâu hơn vào trái tim của thỏa thuận này, nơi những con số và cam kết lộ rõ sự mong manh của hệ thống. Nghị quyết tiếp tục, cốt lõi của gói thỏa thuận, duy trì mức tài trợ hiện tại qua tháng 1 năm 2026, mua thời gian quý báu để các nhà lập pháp hoàn tất các dự luật chi tiêu đầy đủ năm. Trước đó, Hạ viện đã thông qua một nghị quyết tương tự vào tháng 9, kéo dài đến ngày 21 tháng 11, nhưng Thượng viện đã ù lì, bị kẹt trong vòng lặp đảng phái. Một số thượng nghị sĩ đề xuất mốc tháng 12, nhưng Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đã bác bỏ, lo ngại áp lực trước kỳ nghỉ lễ sẽ làm lung lay sự ủng hộ. Thay vào đó, "minibus" — ba dự luật chi tiêu hàng năm — được nhồi nhét vào, bao phủ các lĩnh vực thiết yếu: xây dựng quân sự và Bộ Cựu Chiến binh, Bộ Nông nghiệp cùng FDA, và hoạt động của nhánh lập pháp. Đây là một bước đi chiến lược của phe Cộng hòa, ủng hộ "trật tự thông thường" thay vì những gói omnibus khổng lồ, nơi mọi thứ bị pha loãng trong đống hỗn độn. Tài trợ cho các cơ quan này kéo dài đến tháng 9 năm 2026, một mạng lưới an toàn ngay cả khi các thỏa thuận khác thất bại vào cuối tháng 1. Và đừng quên SNAP — Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung — được khôi phục đầy đủ, cứu vãn hàng triệu người Mỹ khỏi nạn đói do thiếu hụt ngân sách trong thời gian đóng cửa.
Cơn bão cảm xúc này không chỉ giới hạn ở Đồi Capitol; nó lan ra toàn quốc, chạm đến những gia đình đang vật lộn với thực tế phũ phàng. Hãy nghĩ về những công chức liên bang — những người hùng thầm lặng của nền dân chủ — đã bị đình chỉ mà không lương từ ngày 1 tháng 10, buộc phải chọn giữa thực phẩm và thuốc men, giữa trường học cho con cái và tiền thuê nhà. Thỏa thuận này cam kết bồi thường họ "vào ngày sớm nhất có thể" sau khi kết thúc gián đoạn ngân sách, vượt qua hướng dẫn mơ hồ từ Nhà Trắng và củng cố luật liên bang (31 U.S.C. § 1341) yêu cầu thanh toán đầy đủ. Đó là một chiến thắng đạo đức, một lời nhắc nhở đanh thép rằng chính phủ không phải là công cụ để Trump thỏa mãn cơn khát quyền lực, mà là mạng lưới an toàn cho 330 triệu linh hồn. Nhưng chiến thắng ấy bị nhuộm đen bởi sự thất bại về y tế: các khoản tín dụng thuế ACA, giúp hàng triệu người mua bảo hiểm trên các sàn giao dịch tiểu bang, sắp hết hạn vào cuối năm, có thể đẩy phí bảo hiểm tăng vọt lên mức không thể chịu đựng. Cuộc bỏ phiếu hứa hẹn vào tuần thứ hai của tháng 12, do Dân chủ dẫn dắt, nghe có vẻ như hy vọng — nhưng với hầu hết thượng nghị sĩ Cộng hòa cam kết chống ACA, nó chỉ là một vở kịch bi thảm, một cử chỉ rỗng tuếch để xoa dịu cơn giận dữ đang sôi sùng sục.
Sự chia rẽ trong hàng ngũ Dân chủ không chỉ là vết nứt; nó là một vực thẳm, nơi lòng trung thành đảng phái bị xói mòn bởi nỗi sợ hãi trước cử tri và áp lực từ các nhà tài trợ. Tám thượng nghị sĩ — những người đã bỏ phiếu để thúc đẩy dự luật — bị chỉ trích gay gắt, bị cáo buộc đã bán rẻ nguyên tắc để đổi lấy sự ổn định tạm thời. Schumer, người đã dẫn dắt đề xuất thứ Sáu bị từ chối, giờ đây phải đối mặt với lời buộc tội từ chính đồng minh: tại sao lại cho phép những cuộc đào tẩu này? Tại sao không chiến đấu đến cùng, biến cuộc đóng cửa thành một cuộc nổi dậy chống lại di sản Trump? Phe Cộng hòa, trong khi đó, ăn mừng một cách kín đáo, coi đây là bằng chứng cho sức mạnh của "thỏa thuận song phương" mà họ luôn rao giảng. Johnson, với quyết định bác bỏ mốc tháng 12, đã tính toán lạnh lùng: tránh kỳ nghỉ lễ hỗn loạn, nhưng cũng tránh đặt Trump vào thế phải ký một dự luật gây tranh cãi ngay trước Giáng sinh. Và Trump? Ông im lặng, nhưng hành động của ông nói lên tất cả: từ những thông báo sa thải ban đầu đến hướng dẫn bồi thường mơ hồ, chính quyền của ông đã biến cuộc đóng cửa thành một cuộc chiến văn hóa, nơi biên giới và quân sự được ưu tiên hơn sức khỏe cộng đồng.
Khi dự luật trườn xuống Hạ viện, dự kiến bỏ phiếu sớm nhất vào thứ Tư, không khí ở Washington đặc quánh như sương mù Potomac. Nếu thông qua, nó sẽ lao thẳng đến bàn làm việc của Trump, buộc ông phải chọn giữa ký và kéo dài hỗn loạn — một lựa chọn không có người thắng. Nhưng đằng sau những con số khô khan là những câu chuyện con người: một y tá ở Atlanta lo lắng về phí bảo hiểm tăng vọt, một nông dân ở Kansas chờ đợi tài trợ FDA để kiểm tra thực phẩm, một cựu chiến binh ở Phoenix biết ơn khoản chi cho VA được đảm bảo. Thỏa thuận này không phải là giải pháp; nó là băng cá nhân trên vết thương đang rỉ máu, một lời nhắc nhở rằng hệ thống Mỹ, dù mong manh, vẫn có khả năng tự chữa lành — nhưng chỉ khi những nhà lãnh đạo dám đối mặt với bóng tối của chính họ.
Hãy nhìn rộng ra hơn, vượt qua những hành lang đá cẩm thạch của Đồi Capitol, đến những thành phố đang ngủ yên dưới lớp tuyết đầu mùa. Cuộc đóng cửa này, kéo dài hơn một tháng, đã phơi bày những vết nứt sâu sắc trong nền dân chủ Mỹ: sự phân cực đảng phái không chỉ là lý thuyết, mà là thực tế phũ phàng đẩy hàng triệu người vào nghèo đói. Phe Cộng hòa, dưới sự dẫn dắt của Trump, đã sử dụng nó như một vũ khí, cắt giảm SNAP và sa thải nhân viên để ép buộc nhượng bộ về tường biên giới — một ảo tưởng đã lỗi thời từ nhiệm kỳ đầu. Nhưng Dân chủ, với cơn giận dữ của Murphy và những người khác, phải tự vấn: liệu sự thỏa hiệp này có phải là sự yếu đuối, hay là chiến lược thông minh để cứu vãn những gì còn lại? Các khoản tín dụng thuế ACA không chỉ là con số; chúng là lá chắn cho 13 triệu người Mỹ, ngăn chặn cơn ác mộng của các hóa đơn y tế khổng lồ. Việc trì hoãn chúng đến tháng 12 là một canh bạc nguy hiểm, nơi phe Cộng hòa có thể lật ngược, biến lời hứa thành tro bụi.
Trong khi đó, "minibus" mang theo những chiến thắng nhỏ nhưng ý nghĩa: tài trợ cho quân sự và cựu chiến binh đảm bảo rằng các căn cứ không bị đóng cửa, FDA tiếp tục giám sát thực phẩm giữa lúc lạm phát thực phẩm đang cắn xé ví tiền người dân. Bộ Nông nghiệp, với các chương trình hỗ trợ nông dân, được cứu khỏi vực thẳm, đặc biệt khi mùa thu hoạch đang vào cao điểm. Và nhánh lập pháp? Tài trợ hoạt động đảm bảo rằng Thượng viện và Hạ viện không phải cắt giảm nhân sự, một nghịch lý cay đắng khi chính họ đã gây ra hỗn loạn này. Nhưng đằng sau những điều khoản này là một lập luận sắc bén hơn: phe Cộng hòa đang cố gắng tái định hình quy trình ngân sách, tránh những gói omnibus khổng lồ nơi mọi thứ bị pha loãng. Đó là một động thái khôn ngoan, nhưng cũng đầy rủi ro — nếu thất bại vào tháng 1 năm 2026, chúng ta có thể chứng kiến một cuộc đóng cửa mới, tồi tệ hơn, ngay giữa mùa đông khắc nghiệt.
Sự phẫn nộ của Dân chủ không phải ngẫu nhiên; nó là tiếng vọng của một đảng đang đấu tranh để định hình lại bản sắc sau những thất bại trước Trump. Murphy, với video X của ông, đã chạm đến trái tim cử tri: "Bạn đúng khi tức giận." Đó là lời kêu gọi hành động, một lời nhắc nhở rằng chính trị không phải trò chơi; nó là cuộc sống. Schumer, dù bị chỉ trích, đã cố gắng đàm phán, nhưng đề xuất thứ Sáu của ông — mở cửa đổi lấy ACA — bị Trump và phe Cộng hòa bác bỏ như một lời xúc phạm. Các bài phát biểu chống ACA vào thứ Bảy không chỉ là tu từ; chúng là tuyên ngôn chiến tranh, tái khẳng định cam kết của Trump trong việc phá hủy di sản Obama. Nhưng giờ đây, với dự luật trên bàn, Trump phải quyết định: ký và thừa nhận thất bại, hay phủ quyết và kéo dài cơn ác mộng?
Khi bình minh ló dạng trên Potomac, Washington thức dậy với một thực tế mới: chính phủ được cứu, nhưng linh hồn của nó vẫn đang chảy máu. Các công chức liên bang, với lương bồi thường sắp đến, sẽ trở lại làm việc, nhưng vết sẹo của sự bất ổn sẽ tồn tại. SNAP được khôi phục, cứu vãn bữa ăn cho hàng triệu trẻ em, nhưng ACA treo lơ lửng như thanh gươm Damocles. Thỏa thuận này, dù tạm bợ, là một lời cảnh tỉnh đanh thép: Tổng thống Trump có thể khơi mào lửa, nhưng Quốc hội — dù chia rẽ — vẫn có thể dập tắt nó. Và trong khi Hạ viện chuẩn bị bỏ phiếu, cả nước nín thở, chờ đợi xem liệu Trump có dám thách thức cơn bão mà ông đã tạo ra.
Nhưng đừng dừng lại ở đây; cuộc chiến thực sự chỉ mới bắt đầu. Với mốc tháng 1 năm 2026 lấp ló, và cuộc bỏ phiếu ACA vào tháng 12, những vết nứt này có thể nở rộng thành vực thẳm. Phe Cộng hòa ca ngợi "thỏa thuận song phương," nhưng đó chỉ là lớp vỏ che đậy cho sự nhượng bộ. Dân chủ, với cơn giận dữ sôi sùng sục, phải đoàn kết — không phải để thỏa hiệp, mà để chiến đấu. Trump, từ Phòng Bầu dục, có lẽ đang mài móng vuốt cho trận đánh tiếp theo, nhưng lần này, ông đối mặt với một Quốc hội không còn e ngại. Các vụ sa thải bị đảo ngược không chỉ là pháp lý; chúng là biểu tượng, một lời khẳng định rằng công chức Mỹ không phải là con tốt thí. Back pay không chỉ là tiền; nó là công lý, một đòn đánh vào những chính sách tàn bạo của Trump.
Hãy tưởng tượng những câu chuyện đằng sau con số: một nhân viên IRS ở Ohio, bị sa thải vào tháng 10, giờ đây trở về nhà với con cái, lương đầy đủ trong tay. Một bác sĩ thú y tại Bộ Nông nghiệp, chờ đợi tài trợ FDA để kiểm tra thịt bò, thở phào khi minibus thông qua. Và những bệnh nhân ACA, dù lo lắng về phí tăng, vẫn nắm giữ hy vọng mong manh từ cuộc bỏ phiếu tháng 12. Thỏa thuận này, dù đầy khuyết điểm, là một ngọn đuốc trong bóng tối — chiếu sáng con đường đến một chính phủ ổn định hơn, nơi đảng phái phục vụ nhân dân, không phải ngược lại.
Khi dự luật lao về phía Trump, không khí ở Washington đặc quánh với những lời thì thầm: ông sẽ ký chứ? Hay phủ quyết, kéo dài hỗn loạn để thỏa mãn cơ sở? Lịch sử cho thấy Trump không ngại rủi ro, nhưng lần này, rủi ro là của chính ông — một Tổng thống bị Quốc hội buộc phải quỳ gối. Và trong khi đó, người Mỹ thường dân, những người đã chịu đựng đủ, xứng đáng với hơn thế: không phải thỏa hiệp tạm bợ, mà là một hệ thống nơi y tế là quyền, không phải đặc ân, và ngân sách là công cụ xây dựng, không phải phá hủy.
Sự thật phũ phàng là cuộc đóng cửa này không phải sự cố; nó là triệu chứng của một nước Mỹ bị chia rẽ, nơi Trump sử dụng quyền lực như búa tạ, đập tan mọi thứ không phù hợp với tầm nhìn hẹp hòi của ông. Nhưng Thượng viện, với lá phiếu 60-40, đã chứng minh rằng dân chủ có thể chống lại. Tám thượng nghị sĩ Dân chủ có thể bị nguyền rủa hôm nay, nhưng họ đã cứu chính phủ — và có lẽ, cứu cả đảng khỏi sự sụp đổ. Schumer, dù bị tổn thương, phải dẫn dắt từ đống tro tàn này, biến cơn giận thành nhiên liệu cho các trận đánh tương lai. Johnson và phe Cộng hòa có thể cười khúc khích với minibus của họ, nhưng họ biết: tháng 1 năm 2026 sẽ đến nhanh chóng, và với nó là những cuộc đối đầu mới.
Trong bóng tối của tháng 11, khi lá vàng rơi trên National Mall, nước Mỹ đứng bên bờ vực — không phải kết thúc, mà là khởi đầu của một chương mới, nơi lập luận sắc bén và cảm xúc mãnh liệt có thể chữa lành những vết thương. Trump có thể gầm gừ từ Nhà Trắng, nhưng tiếng nói của nhân dân, qua Quốc hội, đang vang vọng lớn hơn bao giờ hết. Và đó, chính là sức mạnh thực sự của nền dân chủ: không phải trong những lời hứa rỗng, mà trong những hành động dũng cảm, dù đầy đau đớn.
.png)
.png)
.png)
