Vương Nghị Lộ Mưu Trung Quốc Giật Dây Nga, Trump Chặn Đường Bắc Kinh

Ngày 4 tháng 7 năm 2025, những diễn biến địa chính trị nóng bỏng tiếp tục làm rung chuyển thế giới, từ tiết lộ gây sốc về vai trò của Trung Quốc trong cuộc chiến Nga-Ukraine, phản ứng hoảng loạn của Bắc Kinh trước thỏa thuận thương mại Mỹ-Việt, đến những đòn tấn công táo bạo của Ukraine vào các cơ sở quân sự Nga. Trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump củng cố vị thế lãnh đạo toàn cầu, các sự kiện này không chỉ làm lộ rõ những toan tính chiến lược mà còn đẩy các cường quốc vào một ván cờ căng thẳng, nơi mỗi động thái đều có thể thay đổi cán cân quyền lực.

Trong một cuộc hội đàm kéo dài 4 giờ với nhà ngoại giao hàng đầu của Liên minh châu Âu, bà Kaja Kallas, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã vô tình phơi bày một sự thật gây sốc: Bắc Kinh không thể để Nga thất bại trong cuộc chiến với Ukraine. Theo South China Morning Post ngày 3 tháng 7, Vương Nghị thẳng thắn tuyên bố rằng một thất bại của Nga là “không thể chấp nhận được” đối với Trung Quốc, bởi nó sẽ khiến Mỹ chuyển toàn bộ sự chú ý sang Bắc Kinh. Lời phát biểu này xác nhận những nghi ngờ lâu nay của châu Âu rằng Trung Quốc không chỉ là một bên trung lập trong cuộc xung đột Nga-Ukraine mà đang tích cực giật dây để kéo dài chiến tranh, nhằm giữ Mỹ và phương Tây bị phân tâm. Dù Vương Nghị bác bỏ cáo buộc hỗ trợ tài chính hay quân sự cho Nga, tuyên bố rằng nếu Trung Quốc thực sự giúp Moskva, cuộc chiến “đã kết thúc từ lâu”, nhưng lập trường này chỉ càng làm rõ sự phụ thuộc chiến lược của Bắc Kinh vào sự tồn tại của Nga như một đối trọng với Mỹ. Cuộc hội đàm căng thẳng, nơi Vương Nghị liên tục “giảng bài” lịch sử cho bà Kallas, là minh chứng cho sự tự tin xen lẫn lo lắng của Trung Quốc trước áp lực ngày càng gia tăng từ phương Tây.

Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm của Mỹ trong cuộc xung đột Nga-Ukraine. Trong cuộc trò chuyện với các phóng viên tại căn cứ không quân Andrews gần Washington, Trump thừa nhận rằng cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin đã không đạt được bất kỳ tiến triển nào trong việc chấm dứt chiến tranh. “Tôi không hài lòng,” Trump tuyên bố, nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí cho Ukraine nhưng phải đảm bảo không làm cạn kiệt kho dự trữ của chính mình. Động thái này phản ánh sự cân bằng tinh tế trong chính sách đối ngoại của Trump: ủng hộ Ukraine để kiềm chế Nga, nhưng đồng thời bảo vệ lợi ích quốc gia Mỹ. Quyết định này càng trở nên quan trọng khi Ukraine vừa ký một thỏa thuận chiến lược với công ty SPBD của Mỹ để sản xuất hàng trăm nghìn máy bay không người lái (UAV) trong năm 2025. Thỏa thuận, được Tổng thống Volodymyr Zelenskyy công bố trong chuyến thăm Đan Mạch, bao gồm sản xuất các loại UAV chuyên biệt để đánh chặn tên lửa và UAV Nga, cũng như các loại UAV chính xác và tấn công. Với sự hỗ trợ của SPBD, Ukraine không chỉ tăng cường năng lực quân sự mà còn củng cố vị thế như một trung tâm sản xuất vũ khí hiện đại, gửi tín hiệu mạnh mẽ đến Nga về quyết tâm không khoan nhượng.

Trên chiến trường, Ukraine tiếp tục ghi dấu ấn với những cuộc tấn công táo bạo vào các cơ sở quân sự Nga. Lực lượng Ukraine đã phá hủy một kho vũ khí phòng không tại phi trường Kalino ở khu vực Kursk, Nga, gây thiệt hại nghiêm trọng cho hệ thống phòng không của Moskva. Hình ảnh vệ tinh từ nhóm Cyberposn xác nhận một tòa nhà tại phi trường bị hư hại, với các mảnh vỡ từ vụ nổ có thể đã làm hỏng hệ thống tên lửa và pháo phòng không Pantsir-S1 gần đó. Đồng thời, các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine nhắm vào nhà máy pin quốc phòng Energia ở Yessentuki và phi trường quân sự ở Lipetsk đã gây ra hỏa hoạn và thiệt hại đáng kể. Nhà máy Energia, nơi sản xuất pin cho các hệ thống quân sự từ UAV đến tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, là một mục tiêu chiến lược quan trọng. Dù Nga tuyên bố bắn hạ 69 UAV, sự im lặng của Moskva về thiệt hại cụ thể cho thấy mức độ nhạy cảm của các cuộc tấn công này. Những đòn đánh của Ukraine không chỉ làm suy yếu năng lực quân sự của Nga mà còn phơi bày sự mong manh của hệ thống phòng thủ trên lãnh thổ Nga.

Trên mặt trận kinh tế, Trung Quốc đang rơi vào thế bí trước chiến lược thương mại sắc bén của Tổng thống Trump. Thỏa thuận thương mại mới giữa Mỹ và Việt Nam, với mức thuế giảm từ 46% xuống 20% cho hàng hóa sản xuất tại Việt Nam nhưng duy trì mức thuế 40% cho hàng trung chuyển từ Trung Quốc, đã khiến Bắc Kinh phản ứng dữ dội. Bộ Thương mại Trung Quốc cảnh báo sẽ đáp trả “kiên quyết” nếu lợi ích của họ bị tổn hại, trong khi các nhà phân tích nhận định đây là một phần của chiến lược lớn hơn của Mỹ nhằm cắt đứt ảnh hưởng của Bắc Kinh trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Việt Nam, với 30% xuất khẩu phụ thuộc vào thị trường Mỹ, buộc phải chấp nhận các điều khoản này, nhưng mức thuế trung chuyển cao và sự phức tạp trong xác định nguồn gốc hàng hóa đặt ra thách thức lớn. Thỏa thuận này, kết hợp với các động thái tương tự của Mỹ với Anh, đang tạo ra một liên minh kinh tế nhằm cô lập Trung Quốc, đẩy Bắc Kinh vào thế phòng thủ khi nền kinh tế nội địa vốn đã suy yếu bởi khủng hoảng nợ và bất động sản.

Trong một diễn biến pháp lý đáng chú ý, ngân hàng Oschadbank của Ukraine đã giành chiến thắng trong vụ kiện chống lại Nga tại Tòa Phúc thẩm Paris, buộc Moskva bồi thường 1,5 tỷ USD cho những thiệt hại liên quan đến việc sáp nhập Crimea năm 2014. Phán quyết này, cùng với việc tịch thu 102 triệu USD tài sản Nga tại Pháp, là một đòn giáng mạnh vào Moskva, khẳng định trách nhiệm pháp lý của Nga đối với các hành động xâm lược. Bà Rosa Tabanova, thành viên ban giám sát của Oschadbank, nhấn mạnh rằng chiến thắng này là minh chứng cho triển vọng buộc Nga chịu trách nhiệm, trong khi Phó Chủ tịch Aren Milutin tuyên bố sẵn sàng cho “một cuộc đấu tranh lâu dài” để đảm bảo Nga trả giá.

Trong nước Mỹ, Hạ viện vừa thông qua dự luật chi tiêu công và giảm thuế “OPRA” của Tổng thống Trump với số phiếu sít sao 218-214, đánh dấu thành tựu lập pháp lớn đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ hai của ông. Dự luật này gia hạn chính sách cắt giảm thuế từ nhiệm kỳ đầu, tăng chi tiêu quân sự và tài trợ cho các chương trình trục xuất người nhập cư trái phép. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson ca ngợi OPRA như một nỗ lực “sửa chữa thảm họa” từ thời chính quyền Biden-Harris, trong khi Trump dự kiến ký ban hành vào ngày Quốc khánh Mỹ. Đồng thời, Mỹ tiếp tục gia tăng áp lực kinh tế lên Iran và Hezbollah với các lệnh trừng phạt mới nhằm vào mạng lưới buôn lậu dầu Iran trá hình thành dầu Iraq, ước tính trị giá hàng tỷ USD. Các biện pháp này, cùng với việc Ngoại trưởng Marco Rubio hủy chuyến thăm Nhật Bản và Hàn Quốc để tập trung vào Trung Đông, cho thấy Washington đang chuyển trọng tâm sang các điểm nóng địa chính trị, đặc biệt là căng thẳng Israel-Iran.

Ở Nga, một dấu hiệu bất thường đã xuất hiện khi cuộc diễu hành hải quân truyền thống tại St. Petersburg bị hủy bỏ do lo ngại an ninh. Lễ kỷ niệm Ngày Hải quân, dự kiến diễn ra vào ngày 27 tháng 7, thường có sự tham gia của hàng chục tàu chiến và máy bay, nhưng năm nay đã bị dừng lại mà không có tuyên bố chính thức từ Bộ Quốc phòng Nga. Động thái này phản ánh sự lo lắng của Moskva trước các mối đe dọa tiềm tàng từ Ukraine, đặc biệt sau các cuộc tấn công bằng UAV ngày càng táo bạo. Trong khi đó, tại California, vụ cháy rừng Marfire lớn nhất năm 2025 đã thiêu rụi 14.000 ha, buộc 200 người sơ tán. Thống đốc Gavin Newsom chỉ trích Trump vì cắt giảm ngân sách cho các cơ quan ứng phó thiên tai, làm gia tăng căng thẳng chính trị trong nước Mỹ.

Thế giới đang đứng trước những biến động chưa từng có, nơi các cường quốc đan xen lợi ích và mưu đồ. Từ âm mưu giật dây của Trung Quốc trong cuộc chiến Nga-Ukraine, chiến lược thương mại sắc bén của Trump, đến những đòn đánh không khoan nhượng của Ukraine, mỗi sự kiện đều như một mồi lửa có thể châm ngòi cho một cuộc xung đột lớn hơn. Trong bối cảnh này, Tổng thống Trump tiếp tục định hình một trật tự thế giới mới, nơi Mỹ giữ vai trò trung tâm nhưng cũng đầy rủi ro.