“Một sự ô nhục quốc gia”: Đảng Cộng hòa chỉ trích lệnh đóng băng vũ khí Ukraine “không thể chấp nhận được” của Lầu Năm Góc
Ngày 2 tháng 7 năm 2025, một làn sóng phẫn nộ đã bùng lên từ các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa khi Lầu Năm Góc bất ngờ tuyên bố tạm dừng một số lô vũ khí cam kết gửi tới Ukraine, trong bối cảnh cuộc chiến chống lại Nga của nước này đang ở giai đoạn căng thẳng nhất. Quyết định này, được thúc đẩy bởi lo ngại về mức dự trữ vũ khí ngày càng cạn kiệt của Mỹ, đã bị các nghị sĩ gọi là “một sự ô nhục quốc gia” và “không thể chấp nhận được”. Trong khi Ukraine đang đối mặt với những đợt tấn công dữ dội từ Nga, bao gồm cả cuộc không kích lớn nhất từ trước đến nay vào cuối tuần qua, động thái này của Lầu Năm Góc không chỉ làm lung lay niềm tin của các đồng minh mà còn đặt ra câu hỏi nghiêm trọng về cam kết của chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với an ninh toàn cầu.
Theo các nguồn tin từ Politico và Reuters, quyết định tạm dừng vận chuyển vũ khí, bao gồm các tên lửa phòng không Patriot, đạn pháo dẫn đường chính xác và tên lửa Hellfire được sử dụng cho chiến đấu cơ F-16 của Ukraine, được đưa ra sau một cuộc đánh giá nội bộ do ông Elbridge Colby, trưởng phòng chính sách của Lầu Năm Góc, dẫn đầu. Cuộc đánh giá này đã chỉ ra rằng kho dự trữ vũ khí của Mỹ, vốn đã bị suy giảm nghiêm trọng sau nhiều năm hỗ trợ Ukraine và các chiến dịch quân sự ở Trung Đông, đang ở mức “nguy hiểm”. Một quan chức quốc phòng cấp cao tiết lộ với Politico rằng các loại vũ khí bị tạm dừng bao gồm những hệ thống phòng không tối quan trọng, vốn là trung tâm của khả năng phòng thủ của Ukraine trước các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga.
Đảng Cộng hòa, vốn từ lâu đã ủng hộ mạnh mẽ việc hỗ trợ Ukraine, đã không ngần ngại bày tỏ sự tức giận. Dân biểu Brian Fitzpatrick, đồng chủ tịch Nhóm Ukraine tại Quốc hội, gọi việc tạm dừng này là “không thể chấp nhận được” và yêu cầu một cuộc họp khẩn cấp với Nhà Trắng và Lầu Năm Góc để làm rõ tình hình. Trong một bài đăng trên X, Fitzpatrick nhấn mạnh: “Chúng ta phải xây dựng lại nền tảng công nghiệp quốc phòng của Mỹ, đồng thời cung cấp sự hỗ trợ cần thiết cho các đồng minh đang bảo vệ tự do trước một kẻ xâm lược tàn bạo.” Ông khẳng định rằng việc không thực hiện cả hai nhiệm vụ này là một sự thất bại nghiêm trọng. Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Michael McCaul, một nghị sĩ Cộng hòa từ Texas, cũng lên án quyết định này, cho rằng nó đến vào “thời điểm sai lầm”, làm suy yếu nỗ lực của Tổng thống Trump trong việc gây áp lực buộc Nga phải đàm phán hòa bình. McCaul tuyên bố ông đang điều tra “một cách quyết liệt” liệu động thái này có vi phạm luật hỗ trợ Ukraine mà Quốc hội đã thông qua vào năm 2024.
Sự phẫn nộ không chỉ đến từ Đảng Cộng hòa. Thượng nghị sĩ Dân chủ Richard Blumenthal, một thành viên cấp cao của Ủy ban Quân vụ Thượng viện, gọi lý do đằng sau việc tạm dừng là “vô lý và có thể là giả tạo”. Ông cảnh báo rằng quyết định này sẽ dẫn đến hậu quả thảm khốc, với nhiều người Ukraine thiệt mạng và cơ sở hạ tầng bị tàn phá bởi các cuộc tấn công không ngừng của Nga. “Người Nga thậm chí không còn giả vờ nhắm vào các mục tiêu quân sự,” Blumenthal nói trong một cuộc phỏng vấn, nhấn mạnh rằng việc thiếu hụt hệ thống phòng không sẽ khiến các thành phố Ukraine dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết. Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, đảng viên Dân chủ hàng đầu trong Ủy ban Quan hệ Đối ngoại Thượng viện, chỉ trích thẳng thừng Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth và ông Colby, cho rằng quyết định này làm suy yếu cam kết của Trump tại hội nghị thượng đỉnh NATO gần đây, nơi ông đã đề xuất bán các hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine.
Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà lập pháp Cộng hòa đều phản đối quyết định này. Dân biểu Ken Calvert, chủ tịch ủy ban kiểm soát ngân sách Lầu Năm Góc, cho rằng mối lo ngại về nguồn cung có thể là chính đáng. Ông nhấn mạnh cần phải xem xét kỹ lưỡng kho dự trữ của Ukraine trước khi đưa ra kết luận, ám chỉ rằng việc ưu tiên dự trữ quốc phòng của Mỹ là cần thiết trong bối cảnh các mối đe dọa toàn cầu gia tăng, đặc biệt từ Trung Quốc. Chủ tịch Ủy ban Phân bổ Ngân sách Hạ viện Tom Cole cũng bày tỏ sự chấp nhận, nói rằng ông không có lý do để nghi ngờ lời giải thích của Lầu Năm Góc về tình trạng thiếu hụt nguồn lực.
Quyết định này đã gây ra sự hoang mang không chỉ trong nội bộ Mỹ mà còn ở Ukraine và các đồng minh châu Âu. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, trong một tuyên bố vào ngày 2 tháng 7, nhấn mạnh rằng Kyiv đang liên lạc chặt chẽ với các đối tác Mỹ để làm rõ tình hình. “Dù thế nào, chúng tôi phải đảm bảo sự bảo vệ cho người dân của mình,” ông nói, phản ánh sự cấp bách của tình hình khi Nga tăng cường các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa, với gần 500 drone và 60 tên lửa được sử dụng trong cuộc không kích lớn nhất vào cuối tuần qua. Một nghị sĩ cấp cao của Ukraine, Fedir Venislavskyi, gọi quyết định của Lầu Năm Góc là “đau đớn” và cảnh báo rằng nó sẽ khuyến khích Nga tiếp tục chiến dịch khủng bố, thay vì tìm kiếm hòa bình.
Sự tạm dừng này diễn ra trong bối cảnh chính quyền Trump đang cố gắng thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine, với sự tham gia của các cố vấn thân cận như Keith Kellogg và Jared Witkoff. Tuy nhiên, động thái này dường như mâu thuẫn với những tuyên bố gần đây của Trump, người đã bày tỏ sự đồng cảm với Ukraine sau cuộc gặp với Zelenskyy tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Hà Lan vào tuần trước. Trump từng nói rằng ông đang xem xét cung cấp thêm các hệ thống phòng không Patriot, nhấn mạnh rằng “chúng rất khó để có được” nhưng Mỹ sẽ cố gắng đáp ứng nhu cầu của Ukraine. Việc Lầu Năm Góc hành động mà không có sự phối hợp rõ ràng với Nhà Trắng đã làm dấy lên những lo ngại về sự thiếu thống nhất trong chính sách đối ngoại của chính quyền Trump, đặc biệt khi Hội đồng An ninh Quốc gia bị thu hẹp đáng kể và thiếu nhân sự có kinh nghiệm.
Trong khi đó, sự can thiệp ngày càng sâu của Bắc Triều Tiên vào cuộc xung đột, với báo cáo về việc gửi thêm 30.000 quân để hỗ trợ Nga, càng làm tăng áp lực lên Ukraine. Việc thiếu hụt vũ khí, đặc biệt là các hệ thống phòng không, có thể làm suy yếu nghiêm trọng khả năng phòng thủ của Kyiv, đặc biệt khi Nga tiếp tục đẩy mạnh các cuộc tấn công nhằm vào các thành phố lớn. Các nhà phân tích cảnh báo rằng nếu không có sự hỗ trợ kịp thời từ Mỹ và các đồng minh, Ukraine có thể đối mặt với nguy cơ thất bại trên chiến trường, mở đường cho Nga củng cố các yêu sách lãnh thổ tối đa của mình.
Vụ việc này cũng làm nổi bật sự chia rẽ trong nội bộ chính quyền Trump. Trong khi Trump công khai ủng hộ việc tiếp tục hỗ trợ Ukraine, các quan chức cấp cao như Hegseth và Colby, vốn ưu tiên việc chuyển hướng nguồn lực quân sự sang đối phó với Trung Quốc, dường như đang thúc đẩy một chính sách hạn chế hơn đối với Kyiv. Một cựu quan chức Lầu Năm Góc nhận xét rằng Colby, với kinh nghiệm từ nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, đang đóng vai trò quá lớn trong việc định hình chính sách quốc phòng, trong khi nhiều bộ phận khác của Lầu Năm Góc và Hội đồng An ninh Quốc gia thiếu nhân sự có năng lực để cân bằng ảnh hưởng của ông.
Cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các đồng minh NATO, đang theo dõi chặt chẽ diễn biến này. Bộ Ngoại giao Ukraine đã tổ chức các cuộc gặp với các nhà ngoại giao Mỹ tại Kyiv để thảo luận về hợp tác quốc phòng, nhấn mạnh rằng bất kỳ sự chậm trễ nào trong việc hỗ trợ sẽ chỉ khuyến khích Nga tiếp tục cuộc chiến. Trong khi đó, các nhà lập pháp Mỹ ở cả hai đảng đang kêu gọi Quốc hội có hành động khẩn cấp để đảm bảo rằng các cam kết hỗ trợ Ukraine được thực hiện, với cựu Dân biểu Adam Kinzinger thậm chí đề xuất rằng Quốc hội nên yêu cầu thêm 20 tỷ USD viện trợ cho Ukraine như một phần của các thỏa thuận lập pháp lớn hơn.
Khi cuộc chiến ở Ukraine bước sang năm thứ tư, quyết định tạm dừng vũ khí của Lầu Năm Góc không chỉ là một vấn đề chiến thuật mà còn là một câu hỏi mang tính đạo đức và chiến lược: Liệu Mỹ có thể tiếp tục dẫn dắt liên minh phương Tây trong việc đối phó với các mối đe dọa toàn cầu, hay sự ưu tiên “Nước Mỹ trên hết” sẽ dẫn đến sự suy giảm ảnh hưởng của Washington? Với hàng nghìn sinh mạng Ukraine đang bị đe dọa và sự cân bằng mong manh của an ninh toàn cầu bị thử thách, thế giới đang chờ đợi câu trả lời từ chính quyền Trump.