UKRAINE TÌM CÁCH TỨC THỜI ỨNG BIẾN SAU KHI KHO VŨ KHÍ MỸ VIỆN TRỢ CẠN KIỆT
.png)
Trong bối cảnh chiến sự với Nga ngày càng khốc liệt, Ukraine đang rơi vào tình thế hiểm nghèo khi nguồn viện trợ quân sự từ Mỹ, vốn là huyết mạch cho cuộc chiến của họ, đột ngột cạn kiệt. Quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump tạm dừng cung cấp vũ khí, bao gồm các hệ thống tên lửa phòng không và đạn dược chính xác cao, đã đẩy Kiev vào một cuộc khủng hoảng chiến lược chưa từng có. Trước mối đe dọa từ các cuộc tấn công không ngừng của Nga, Ukraine buộc phải tìm cách thích nghi, dựa vào sự sáng tạo, sản xuất nội địa và hỗ trợ từ các đồng minh châu Âu để duy trì khả năng phòng thủ. Tuy nhiên, liệu những nỗ lực này có đủ để giúp Ukraine đứng vững trước sức ép quân sự ngày càng gia tăng từ Moscow?
Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, kéo dài hơn ba năm, đã bước vào một giai đoạn mới đầy thách thức. Theo các nguồn tin từ báo Dân trí, Mỹ đã chính thức đình chỉ một phần viện trợ quân sự cho Ukraine, với lý do kho dự trữ vũ khí của Washington đang ở mức báo động. Các loại vũ khí bị tạm dừng bao gồm tên lửa phòng không Patriot PAC-3, đạn pháo 155mm, tên lửa GMLRS, Stinger, AIM-7 và Hellfire – những khí tài từng đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ các thành phố lớn của Ukraine trước các đợt không kích dữ dội từ Nga. Quyết định này, được Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đưa ra sau một cuộc rà soát nội bộ, không chỉ phản ánh chính sách “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Trump mà còn gửi đi tín hiệu rằng Washington đang ưu tiên củng cố năng lực phòng thủ quốc gia hơn là tiếp tục đổ tiền vào một cuộc xung đột kéo dài ở Đông Âu.
Tác động của quyết định này đối với Ukraine là không thể xem nhẹ. Các hệ thống phòng không như Patriot đã giúp Kiev bảo vệ hiệu quả không phận trước các tên lửa đạn đạo siêu vượt âm và máy bay không người lái (UAV) Shahed của Nga. Thiếu hụt những vũ khí này, Ukraine đối mặt với nguy cơ các thành phố lớn như Kiev, Lviv hay Kharkov trở thành mục tiêu dễ bị tổn thương. Theo chuyên gia quân sự Mark Cancian từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, nếu kho dự trữ hiện tại của Ukraine cạn kiệt, tác động sẽ trở nên “thảm khốc” trong vòng 2 đến 4 tháng. Các quan chức phương Tây dự đoán rằng Ukraine chỉ có thể duy trì nhịp độ chiến đấu hiện tại đến đầu mùa hè năm 2025 trước khi cảm nhận rõ rệt sự thiếu hụt từ nguồn viện trợ Mỹ.
Trước tình hình này, Ukraine đang gấp rút tìm cách ứng biến. Một trong những hướng đi quan trọng là đẩy mạnh sản xuất vũ khí trong nước. Theo Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Ivan Havryliuk, khoảng 70% trang thiết bị mà lực lượng Ukraine sử dụng trên chiến trường hiện nay đến từ viện trợ quốc tế, nhưng Kiev đang nỗ lực giảm phụ thuộc vào nhập khẩu bằng cách phát triển các loại vũ khí nội địa, đặc biệt là UAV và xe bọc thép chuyên dụng. Từ đầu năm 2024, Ukraine đã sản xuất 2,5 triệu viên đạn pháo và đạn cối, một bước tiến đáng kể trong bối cảnh châu Âu cũng gặp khó khăn trong việc tăng cường sản lượng đạn dược. Tuy nhiên, việc sản xuất các hệ thống phòng không tiên tiến như Patriot hay tên lửa tầm xa vẫn là thách thức lớn, vì Ukraine thiếu công nghệ và nguồn lực để thay thế các khí tài do Mỹ cung cấp.
Một chiến lược khác mà Ukraine đang theo đuổi là phát triển các UAV đánh chặn để đối phó với mối đe dọa từ UAV Shahed của Nga. Theo Bohdan Danyliv, phụ trách mảng quân sự của Quỹ Serhiy Prytula, các UAV đánh chặn như Shulika, một sản phẩm hợp tác với Bỉ, đã bắn hạ hơn 20 UAV Shahed trong những tháng gần đây. Những UAV này không chỉ có chi phí thấp mà còn mang lại độ chính xác cao, giúp lấp khoảng trống mà các hệ thống phòng không truyền thống để lại. Tuy nhiên, với tốc độ sản xuất lên tới 70 chiếc Shahed mỗi ngày, Nga đang vượt xa Ukraine về số lượng và sự tinh vi của các UAV, khiến Kiev phải chạy đua để bắt kịp.
Bên cạnh đó, Ukraine cũng tìm cách tận dụng sự hỗ trợ từ các đồng minh châu Âu, dù nguồn lực từ khu vực này cũng đang gặp hạn chế. Các quốc gia như Anh, Na Uy và Pháp đã cam kết cung cấp các hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn và tầm trung, chẳng hạn như Martlet của Anh hay NASAMS do Na Uy sản xuất. Tuy nhiên, các hệ thống này không thể thay thế hoàn toàn các tổ hợp phòng không tầm xa như Patriot hay SAMP/T của châu Âu, vốn là lựa chọn khả thi duy nhất nhưng vẫn cần thời gian để sản xuất và chuyển giao. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã thừa nhận rằng Pháp “đã chạm tới giới hạn” trong việc hỗ trợ quân sự cho Ukraine, trong khi Đức cũng tuyên bố cần ưu tiên củng cố khả năng phòng thủ của mình và các đồng minh châu Âu hơn là tiếp tục viện trợ lớn cho Kiev.
Trong bối cảnh này, các cuộc tấn công của Nga ngày càng gia tăng về quy mô và cường độ. Theo Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, chỉ trong một tuần vào cuối tháng 6 năm 2025, Nga đã sử dụng hơn 1.270 UAV, 114 tên lửa và gần 1.100 bom lượn để tấn công các thành phố Ukraine, gây thiệt hại nghiêm trọng cho cơ sở hạ tầng và dân thường. Đặc biệt, sự xuất hiện của các UAV “ngủ đông” được Nga cải tiến, như mẫu Joker với khả năng chờ mục tiêu trong 30 ngày, đã khiến Ukraine đối mặt với mối đe dọa mới khó lường. Những UAV này sử dụng tấm pin mặt trời để duy trì hoạt động ở chế độ chờ, né tránh các hệ thống tác chiến điện tử và tấn công bất ngờ, làm gia tăng áp lực lên lực lượng phòng không Ukraine.
Trước sức ép này, Ukraine không chỉ đối mặt với thách thức về vũ khí mà còn về nhân lực. Cuộc chiến tiêu hao kéo dài đã khiến Kiev kiệt quệ về lực lượng, với hàng chục nghìn binh sĩ thương vong và tình trạng trốn tránh quân dịch ngày càng phổ biến. Luật huy động quân mới, hạ độ tuổi nhập ngũ xuống 25, đã được Tổng thống Zelensky ký ban hành, nhưng vẫn vấp phải sự phản đối trong nước. Tại các khu vực như tỉnh Sumy, các đơn vị tuyển quân phải đối mặt với thái độ nghi ngờ và cảnh giác từ người dân, khiến việc tuyển mộ 400.000 binh sĩ mới trở thành một nhiệm vụ đầy khó khăn.
Tình hình càng trở nên phức tạp khi Mỹ không chỉ dừng viện trợ quân sự mà còn cắt giảm chia sẻ thông tin tình báo, một yếu tố từng giúp Ukraine thực hiện các cuộc tấn công chính xác vào các mục tiêu chiến lược của Nga. Mặc dù Ukraine đã phát triển các hệ thống tình báo nội địa như Delta và sở hữu vệ tinh riêng với hơn 4.000 hình ảnh về các cơ sở Nga, việc mất đi dữ liệu từ Mỹ vẫn là một tổn thất lớn, đặc biệt trong việc lập kế hoạch cho các chiến dịch tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Điều này buộc Ukraine phải dựa nhiều hơn vào các nguồn trinh sát tự phát, như UAV do binh sĩ vận hành, để duy trì khả năng tác chiến.
Trong khi đó, Nga đang tận dụng thời cơ để gia tăng áp lực. Các cuộc tấn công bằng UAV và tên lửa của Moscow không chỉ nhắm vào các mục tiêu quân sự mà còn vào cơ sở hạ tầng thiết yếu của Ukraine, làm suy yếu khả năng phòng thủ và gây thiệt hại nặng nề cho dân thường. Theo báo cáo, cuộc không kích lớn nhất từ trước đến nay của Nga vào cuối tháng 6 năm 2025 đã khiến hơn 10 người bị thương và phá hủy nhiều tòa nhà, nhà kho tại các thành phố như Cherkasy, Lviv và Kiev. Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng tuyên bố sẵn sàng đàm phán, nhưng với điều kiện tiên quyết là Ukraine phải công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với bốn khu vực Lugansk, Donetsk, Zaporizhia và Kherson – một yêu cầu mà Kiev khó có thể chấp nhận.
Trước bối cảnh này, Ukraine đang đứng trước ngã rẽ lịch sử. Liệu Kiev có thể vượt qua cơn bão khắc nghiệt này bằng sự sáng tạo và hỗ trợ từ các đồng minh, hay sẽ bị cuốn trôi bởi sức mạnh quân sự áp đảo của Nga? Những nỗ lực cải tiến chiến thuật, như sử dụng xe tăng Leopard 1A5 hơn 60 năm tuổi hay phát triển UAV đánh chặn, cho thấy tinh thần kiên cường của Ukraine. Tuy nhiên, trong một cuộc chiến tiêu hao mà nguồn lực là yếu tố quyết định, sự thiếu hụt vũ khí tiên tiến và thông tin tình báo từ Mỹ có thể khiến Ukraine phải trả giá đắt. Cuộc chiến này không chỉ là thử thách về quân sự mà còn là bài kiểm tra về ý chí và khả năng thích nghi của một quốc gia đang chiến đấu để bảo vệ sự tồn tại của mình.