Cầu Sập Hàng Loạt, Biểu Tình Lan Rộng: Trung Quốc Đang Sụp Đổ Nội Tại

Trung Quốc đang trải qua một cuộc khủng hoảng nội tại nghiêm trọng, khiến xã hội và nền kinh tế nước này dần vỡ vụn từ bên trong. Từ những thảm họa hạ tầng nghiêm trọng như cầu vượt khổng lồ sập đổ tại tỉnh Cố ngày 23-24 tháng 6, đến việc hàng loạt công trình giao thông xuống cấp, tai nạn liên tiếp xảy ra trong năm 2024, cho thấy hệ thống xây dựng và quản lý chất lượng ở Trung Quốc đã suy thoái nghiêm trọng sau nhiều thập kỷ chạy đua tăng trưởng GDP bằng mọi giá. Các dự án hạ tầng bị chia nhỏ thầu phụ, sử dụng vật liệu rẻ tiền, thiếu giám sát, và chính quyền địa phương làm ngơ để hoàn thành công trình nhằm phục vụ con số GDP trên giấy, dẫn đến hậu quả là các công trình không đảm bảo an toàn, trở thành mối đe dọa công cộng.

Không chỉ hạ tầng, thị trường bất động sản Trung Quốc cũng đang đối mặt với thảm họa chất lượng xây dựng kém, nhiều công trình chỉ trụ được 25-30 năm trong khi lý thuyết là 50 năm, thấp hơn nhiều so với các nước phát triển. Bong bóng bất động sản vỡ khiến các công ty xây dựng khủng hoảng tài chính, phải cắt giảm chất lượng thi công để tồn tại, kéo theo sự sụp đổ của nhiều khu dân cư, tạo nên bi kịch cho người dân vốn coi nhà ở là tài sản quan trọng nhất.

Cuộc sống người dân ngày càng khắc nghiệt khi công việc biến mất, thu nhập bị cắt giảm mạnh. Việc giảm lương lan rộng khắp các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp nhà nước, thậm chí có nơi lập hẳn “văn phòng cắt giảm lương” chuyên trách việc này với mức cắt giảm trung bình 30%, có nơi lên tới 50%. Khi thu nhập giảm, người dân buộc phải chi tiêu tiết kiệm hơn, dẫn đến một cuộc chiến giá cả khốc liệt, nhiều doanh nghiệp phá sản.

Một hiện tượng xã hội kỳ quái nổi lên là “văn phòng giả dành cho người thất nghiệp” – nơi những người mất việc thuê chỗ ngồi, giả vờ đi làm để giữ thể diện trước gia đình và xã hội, với mức thuê từ 30-50 tệ mỗi ngày. Mô hình này phát triển mạnh, phản ánh sự xấu hổ và áp lực tâm lý của người lao động trong bối cảnh thất nghiệp tràn lan. Ngoài ra, một số người trẻ chọn làm “cháu thuê toàn thời gian” – ở nhà chăm sóc ông bà để nhận tiền lương hưu chu cấp, thay vì đi làm những công việc cực nhọc với mức lương thấp và thời gian làm việc dài như ở các nhà máy.

Thức ăn “ảo” hay “thức ăn cho người” – loại đồ uống thay thế bữa ăn với giá rẻ, nhanh gọn – cũng trở thành xu hướng phổ biến do người dân không đủ tiền hoặc không có thời gian để ăn bữa ăn đầy đủ. Thị trường này đã đạt doanh số hàng chục tỷ nhân dân tệ, trở thành một ngành công nghiệp kỳ lạ chỉ có ở Trung Quốc, minh chứng cho sự nghèo đói và khốn khó lan rộng trong xã hội.

Bất ổn xã hội ngày càng gia tăng với hàng loạt cuộc biểu tình nổ ra tại ít nhất 12 tỉnh, từ Bắc Kinh, Thượng Hải đến các khu vực nghèo khó như Cam Túc, Thanh Hải. Người dân xuống đường phản đối việc bị nợ lương, cắt giảm phúc lợi, cưỡng chế thu hồi đất, đàn áp khiếu kiện. Các cuộc biểu tình diễn ra liên tiếp, lan rộng và không phân biệt giàu nghèo, cho thấy sự rạn nứt sâu sắc trong cấu trúc xã hội Trung Quốc. Cảnh sát được huấn luyện để đối phó với người dân, thậm chí coi họ như kẻ thù, khiến sự phẫn nộ càng bùng phát mạnh mẽ.

Chính phủ Trung Quốc đang cố gắng kiểm soát khủng hoảng bằng các biện pháp như cấm cán bộ công chức ăn uống tập thể, hạn chế tụ tập để ngăn hình thành các nhóm quyền lực nhỏ, nhưng thực tế họ không thể kiểm soát được con người khi người dân mất việc, không có tiền chi tiêu, cuộc sống trở nên bế tắc và tuyệt vọng. Nhiều nhà phân tích chính trị tin rằng chế độ Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể sụp đổ trước khi hệ thống ngân hàng hoặc chính phủ chính thức vỡ nợ, bởi bất ổn xã hội mới là nguy cơ lớn nhất.

Tình trạng suy thoái kinh tế, thất nghiệp lan rộng, hạ tầng xuống cấp và bất ổn xã hội đang tạo thành một vòng xoáy khủng hoảng sâu sắc, đe dọa sự ổn định lâu dài của Trung Quốc và đặt ra câu hỏi nghiêm trọng về tương lai của quốc gia này.