Trung Quốc Đêm Trước Bão Lớn: Tập Cận Bình Biến Mất, Quyền Lực Rơi Vào Tay Ai?

Giữa tháng 6 năm 2025, Trung Nam Hải không còn là pháo đài bất khả xâm phạm của quyền lực tuyệt đối. Những cơn sóng ngầm đang cuộn trào dữ dội dưới bề mặt tưởng như tĩnh lặng, đe dọa cuốn phăng ngai vàng của Chủ tịch Tập Cận Bình – người từng được ca tụng là “hạt nhân lãnh đạo toàn Đảng”. Từ Seoul đến Tokyo, từ Bắc Kinh đến Thượng Hải, báo giới, giới quan sát và các nhà phân tích chính trị đồng loạt đặt câu hỏi: Tập Cận Bình còn thực sự nắm quyền lực tối thượng, hay đã bị đẩy ra rìa bởi chính những thế lực từng đứng sau lưng ông?

Điều chưa từng có tiền lệ đã xảy ra: hơn hai tuần liền, hình ảnh và tên tuổi của Tập Cận Bình biến mất khỏi truyền thông nhà nước Trung Quốc, trong khi hàng loạt quyết định nhân sự cấp cao được ban hành mà không có bất kỳ dấu vết chỉ đạo nào từ ông. Những nhân vật từng bị ông Tập loại bỏ, từng là “nạn nhân” của chiến dịch thanh trừng nội bộ, nay bất ngờ trở lại nắm giữ các vị trí nhạy cảm: Lưu Quế Bình, phụ tá thân cận của Vương Kỳ Sơn – một thế lực từng bị thất sủng – được bổ nhiệm làm Phó Bí thư Thành ủy Thiên Tân; Hồ Đại Bằng, từng bị giáng chức trong chiến dịch “giết chặt kiểm soát nội bộ” năm 2019, nay trở thành Bí thư Tỉnh ủy Vân Nam, vị trí chiến lược ở biên giới Tây Nam; Trương Vĩnh Ninh, từng bị kiểm điểm dưới thời ông Tập, nay nắm quyền tại Phúc Kiến – cửa ngõ đối diện Đài Loan. Bộ máy quyền lực mới đang hình thành, không còn dấu ấn của Tập Cận Bình sau hơn một thập kỷ “độc tôn”.

Sự im lặng bất thường của truyền thông chính thức, sự biến mất của Tập, cùng làn sóng bổ nhiệm nhân sự không có tên ông, đã phá vỡ mọi quy tắc bất di bất dịch của chính trường Trung Quốc kể từ năm 2013. Trong quá khứ, mọi quyết định lớn nhỏ đều phải gắn với “chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tập Cận Bình”. Nhưng từ giữa tháng 5 đến đầu tháng 6, tất cả đã thay đổi. Trung tâm quyền lực Bắc Kinh bị phong tỏa mềm, các tuyến đường quanh Thiên An Môn và Đại lễ đường Nhân dân bất ngờ bị kiểm soát cục bộ, các tòa nhà hành chính nhận chỉ thị làm việc tại nhà – điều chưa từng có trong mô hình công vụ nghiêm ngặt của Trung Quốc.

Không chỉ là sự vắng mặt về hình ảnh, mà còn là sự “chống rỗng quyền lực” – bộ máy chính quyền vận hành như thể không còn người đứng mũi chịu sào. Những người từng đứng trên đỉnh cao quyền lực Trung Quốc hiếm khi bị lật đổ bằng tuyên bố công khai; họ bị loại bỏ trong im lặng, và sự im lặng có tổ chức ấy chính là bản án cuối cùng. Đó là truyền thống chính trị lạnh lùng, tàn nhẫn của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Báo chí Hàn Quốc và Nhật Bản – những nền truyền thông vốn thận trọng và kiệm lời – đồng loạt lên tiếng về sự lung lay quyền lực của ông Tập. Chosen Beast, nền tảng truyền thông kinh tế hàng đầu Hàn Quốc, ngày 16 tháng 6 đã phân tích sâu về nguy cơ ông Tập bị “lật ghế” bởi các thế lực nội bộ. Nhân dân Nhật báo – cơ quan ngôn luận của Đảng – bất ngờ thể hiện quan điểm trái ngược với đường lối “tự lực tự cường” mà ông Tập luôn nhấn mạnh, cổ vũ cho mở cửa hội nhập thay vì đóng cửa phòng thủ. Đó không phải là sự khác biệt nhỏ về ngôn từ, mà là tín hiệu lạc nhịp trong hệ thống tuyên truyền vốn tuyệt đối trung thành với người lãnh đạo tối cao. Tại Nhật Bản, ba tờ báo lớn gồm Nikkei Asia, Sanke và Japan Forward cùng lúc đặt dấu hỏi về độ vững chắc của ngai vàng chính trị mà ông Tập đang ngồi.

Đáng chú ý hơn, trong những ngày cuối tháng 5, ông Tập hoàn toàn biến mất khỏi các sự kiện ngoại giao lớn, kể cả cuộc đàm phán Mỹ-Trung tại Geneva. Trong khi đó, Hồ Cẩm Đào – nguyên Tổng Bí thư, đại diện cho phe Nguyên Lão – bất ngờ xuất hiện, chủ trì cuộc họp mở rộng Bộ Chính trị và tuyên bố “dù phải đánh nội chiến, cũng phải dương cao ngọn cờ cải cách mở cửa”. Thông điệp này là lời cảnh báo trực diện: quyền lực tuyệt đối của Tập Cận Bình đã không còn. Phe Nguyên Lão, những người từng sống sót qua thời cải cách, hiểu rõ không thể đánh cược tương lai Trung Quốc vào một cuộc chiến chỉ để bảo vệ thể diện cá nhân trong bối cảnh kinh tế suy thoái, tài chính cạn kiệt và đất nước bị cô lập quốc tế.

Bên trong Đảng, các phe nhóm chính trị đang chạy đua để sinh tồn. Tập Cận Bình từng thăng chức cho hàng loạt người ủng hộ lên các vị trí then chốt, khiến phe cánh của ông phình to đến mức không thể kiểm soát, buộc phải thỏa hiệp với các thế lực không thân cận. Những nhân vật lão thành, đại diện cho “thế hệ đỏ thứ hai”, đang âm thầm chi phối các quyết định nhân sự cấp cao, chuẩn bị cho một cuộc chuyển giao quyền lực lớn tại Đại hội Đảng lần thứ 21 năm 2027. Chức vụ Trưởng Ban Tổ chức Trung ương – chìa khóa quyết định số phận chính quyền Tập – đã rơi vào tay các quan chức không còn chịu ảnh hưởng của ông.

Không khí bất ổn càng dâng cao khi các tướng lĩnh cấp cao của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) – vốn là “đế chế riêng” khó kiểm soát – cũng lần lượt biến mất hoặc bị quản thúc. Tướng Hà Vệ Đông, người quyền lực thứ ba của PLA, không xuất hiện suốt thời gian dài; tướng Miêu Hoa bị bắt; các nguồn tin cho rằng PLA đang phản kháng, liên kết để “lật đổ” ông Tập. Chiến dịch chống tham nhũng của ông, thực chất là cuộc “thanh trừng” nội bộ, đã tạo ra làn sóng bất mãn và phản kháng ngầm trong quân đội – lực lượng từng là bệ đỡ quyền lực của ông Tập.

Sự bất thường còn thể hiện ở truyền thông chính thức: sau thời gian dài giảm nhiệt tuyên truyền sùng bái cá nhân, đột nhiên các bài ca ngợi thành tựu thời kỳ đầu của ông Tập ở Phúc Kiến được đăng tải rầm rộ. Theo các nhà phân tích, đây là dấu hiệu truyền thống trước mỗi lần lãnh đạo Đảng chuẩn bị từ chức – truyền thông ca ngợi để “mở đường” cho một lối thoát danh dự, tránh bất ổn nội bộ. Những tiền lệ như Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào đều được truyền thông ca ngợi trước khi rút lui khỏi quyền lực.

Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng ý với nhận định rằng ông Tập đã hoàn toàn mất quyền lực. Một số chuyên gia gốc Hoa như Trương Thiên Lượng cho rằng, các dấu hiệu hiện tại chưa đủ bằng chứng khẳng định ông Tập bị phế truất, bởi truyền thống chính trị Trung Quốc luôn che giấu quá trình chuyển giao quyền lực cho đến phút chót. Trong khi đó, các nguồn tin phương Tây nhấn mạnh: Tập Cận Bình đã xây dựng được vị thế quyền lực tuyệt đối, sánh ngang với Mao Trạch Đông, và một nhà lãnh đạo độc tài như vậy khó có thể tự nguyện từ chức chỉ vì sức ép nội bộ.

Nhưng thực tế không thể phủ nhận: bộ máy chính quyền Trung Quốc đang vận hành như thể không còn ông Tập chỉ đạo, các quyết định nhân sự lớn đều không nhắc đến ông, những thế lực từng bị thanh trừng nay trở lại nắm quyền, truyền thông quốc tế và khu vực đồng loạt cảnh báo về một cuộc chuyển giao quyền lực âm thầm nhưng quyết liệt. Phe Nguyên Lão, đại diện bởi Hồ Cẩm Đào, sẵn sàng gạt ông Tập sang một bên để bảo vệ thể chế, tránh nguy cơ nội chiến hoặc sụp đổ như Liên Xô. Các kịch bản cho tương lai Trung Quốc đã được vạch ra: nội chiến chính trị-quân sự, hệ thống sụp đổ, hoặc Tập Cận Bình buộc phải nhượng bộ, rút lui trong im lặng để bảo toàn danh dự và an toàn cá nhân.

Trung Quốc đang đứng trước ngã ba lịch sử. Đêm trước bão lớn, mọi dấu hiệu đều cho thấy chiếc ngai vàng quyền lực tuyệt đối của Tập Cận Bình đang rung chuyển dữ dội. Trong bóng tối của Trung Nam Hải, một trật tự mới đang âm thầm định hình – và số phận của người từng được ca tụng là “hạt nhân lãnh đạo toàn Đảng” có thể sẽ được định đoạt trong im lặng, không kèn không trống, nhưng đầy kịch tính và bi kịch.