Putin Cảnh Báo Hạt Nhân, Thế Giới Trên Bờ Vực Nguy Hiểm

MOSCOW, ngày 4 tháng 5 năm 2025 – Trong một tuyên bố đầy ám ảnh phát sóng trên truyền hình nhà nước Nga vào Chủ nhật, Tổng thống Vladimir Pu...

MOSCOW, ngày 4 tháng 5 năm 2025 – Trong một tuyên bố đầy ám ảnh phát sóng trên truyền hình nhà nước Nga vào Chủ nhật, Tổng thống Vladimir Putin đã gửi đi một thông điệp lạnh lùng đến thế giới: Nga có đủ sức mạnh và nguồn lực để đưa cuộc chiến ở Ukraine đến “kết cục logic” mà không cần đến vũ khí hạt nhân – nhưng ông cũng không loại trừ khả năng sử dụng chúng. Lời phát biểu này, được đưa ra trong bối cảnh cuộc xung đột Nga-Ukraine bước sang năm thứ ba với những diễn biến ngày càng căng thẳng, đã làm dấy lên lo ngại sâu sắc về nguy cơ leo thang vượt ngoài tầm kiểm soát. Khi các cuộc đàm phán hòa bình liên tục bế tắc và Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy một giải pháp nhanh chóng, câu hỏi đặt ra là liệu thế giới có đang đứng bên bờ vực của một thảm họa toàn cầu hay không.

Cuộc chiến ở Ukraine, khởi phát từ tháng 2 năm 2022 khi Putin ra lệnh đưa hàng chục ngàn quân vào quốc gia láng giềng, đã trở thành tâm điểm của cuộc đối đầu lớn nhất giữa Nga và phương Tây kể từ Chiến tranh Lạnh. Hàng trăm ngàn binh sĩ đã thiệt mạng hoặc bị thương, hàng triệu người dân Ukraine phải rời bỏ quê hương, và những thành phố từng trù phú giờ chỉ còn là đống đổ nát. Putin, trong bộ phim tài liệu “Nga, Kremlin, Putin, 25 năm” do truyền hình nhà nước sản xuất, đã mô tả cuộc chiến như một bước ngoặt lịch sử, một nỗ lực để khôi phục vị thế của Nga trước sự mở rộng của NATO và cái mà ông gọi là “sự sỉ nhục” từ phương Tây sau khi Bức tường Berlin sụp đổ. Nhưng đối với phần còn lại của thế giới, hành động của ông không gì khác ngoài một cuộc xâm lược tàn bạo, vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế.

Lời cảnh báo hạt nhân của Putin không phải là lần đầu tiên. Kể từ khi xung đột bắt đầu, ông đã nhiều lần nhắc đến kho vũ khí hạt nhân khổng lồ của Nga – lớn nhất thế giới – như một lời đe dọa ngầm đối với các quốc gia ủng hộ Ukraine. Vào tháng 11 năm 2024, ông đã ký một học thuyết hạt nhân mới, hạ thấp ngưỡng sử dụng vũ khí hạt nhân, cho phép Nga đáp trả bằng vũ khí hạt nhân ngay cả khi bị tấn công bằng vũ khí thông thường, nếu cuộc tấn công đó được hậu thuẫn bởi một cường quốc hạt nhân. Điều này có nghĩa là các quốc gia như Mỹ, Anh hay Pháp, những nước đang cung cấp vũ khí và tình báo cho Ukraine, có thể bị xem là mục tiêu hợp pháp trong mắt Kremlin. “Chúng tôi không cần phải sử dụng chúng,” Putin nói trong cuộc phỏng vấn, giọng điệu lạnh lùng nhưng đầy ẩn ý. “Và tôi hy vọng sẽ không cần đến chúng.”

Nhưng hy vọng của Putin, nếu có thật, dường như mong manh hơn bao giờ hết. Chỉ trong đêm trước khi ông phát biểu, lực lượng Nga đã phóng 165 máy bay không người lái và hai tên lửa đạn đạo vào Ukraine, nhắm vào thủ đô Kyiv và các khu vực khác. Lực lượng phòng không Ukraine tuyên bố đã bắn hạ 69 máy bay không người lái và vô hiệu hóa 80 chiếc khác, nhưng thiệt hại vẫn đáng kể: ít nhất 11 người bị thương, bao gồm cả trẻ em, và nhiều tòa nhà dân cư bị phá hủy. Những cuộc tấn công như thế này đã trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày ở Ukraine, nơi người dân phải đối mặt với sự tàn phá không ngừng nghỉ từ trên không. Trong khi đó, Nga cũng phải hứng chịu những đòn đáp trả: một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào thành phố cảng Novorossiysk của Nga đã làm hư hại các tòa nhà dân cư và khiến năm người bị thương, bao gồm hai trẻ em. Vòng xoáy bạo lực này không cho thấy dấu hiệu dừng lại.

Ở phía bên kia Đại Tây Dương, Tổng thống Donald Trump, người vừa trở lại Nhà Trắng sau cuộc bầu cử năm 2024, đang thể hiện sự sốt sắng trong việc chấm dứt cuộc chiến. Trump, người từng gọi xung đột này là một “vũng lầy đẫm máu” và cáo buộc chính quyền tiền nhiệm đẩy Nga và Mỹ vào một cuộc chiến tranh ủy nhiệm, đã nhiều lần tuyên bố rằng ông muốn đạt được một thỏa thuận hòa bình ngay lập tức. “Tôi không nghĩ họ sẽ quay lại bắn nhau,” Trump nói trong một bài phát biểu gần đây, ám chỉ hy vọng của ông về một lệnh ngừng bắn lâu dài. “Nếu Putin đồng ý, tôi nghĩ chúng ta sẽ sớm hoàn tất việc này.” Nhưng những nỗ lực ngoại giao của Trump vấp phải một thực tế khắc nghiệt: cả Nga và Ukraine đều đưa ra những điều kiện gần như không thể chấp nhận được đối với phía bên kia.

Putin, vào đầu tuần này, đã tuyên bố một lệnh ngừng bắn đơn phương kéo dài 72 giờ, bắt đầu từ ngày 8 tháng 5, để kỷ niệm Ngày Chiến thắng trong Thế chiến II – một trong những ngày lễ quan trọng nhất của Nga. Nhưng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã thẳng thừng bác bỏ đề xuất này, gọi đó là một “chiêu trò” nhằm tạo ra một “bầu không khí mềm mỏng” trước các lễ kỷ niệm của Nga. Thay vào đó, Zelenskyy kêu gọi một lệnh ngừng bắn kéo dài ít nhất 30 ngày, nhấn mạnh rằng chỉ một khoảng thời gian đáng kể như vậy mới có thể đặt nền móng cho các cuộc đàm phán hòa bình thực sự. “Chúng tôi sẽ không bao giờ chấp nhận một cuộc xung đột bị đóng băng,” Andriy Yermak, chánh văn phòng của Zelenskyy, tuyên bố, phản ánh quyết tâm của Ukraine trong việc ngăn chặn một kịch bản mà Nga có thể củng cố quyền kiểm soát đối với các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng.

Sự bất đồng về lệnh ngừng bắn chỉ là một phần của bức tranh lớn hơn. Nga hiện kiểm soát khoảng 18% lãnh thổ Ukraine, bao gồm Crimea và các khu vực ở miền đông và miền nam. Putin đã tuyên bố những khu vực này là một phần không thể tách rời của Nga, đặt ra một thách thức lớn cho bất kỳ giải pháp ngoại giao nào. Trong khi đó, Ukraine, với sự hỗ trợ quân sự và tài chính khổng lồ từ phương Tây, đã cam kết sẽ chiến đấu để giành lại toàn bộ lãnh thổ. Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa của Ukraine vào sâu trong lãnh thổ Nga, bao gồm cả Crimea, đã khiến Moscow ngày càng mất kiên nhẫn. Putin đã cảnh báo rằng bất kỳ động thái nào của phương Tây nhằm cho phép Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa do Mỹ hoặc Anh cung cấp để tấn công vào Nga sẽ bị coi là một “cuộc chiến trực tiếp” với Nga – một tuyên bố khiến nhiều nhà phân tích lo ngại về nguy cơ leo thang không thể kiểm soát.

Trong bối cảnh đó, lời nhắc nhở của Putin về vũ khí hạt nhân không chỉ là một chiến thuật hù dọa mà còn là một lời khẳng định quyền lực. Ông muốn thế giới nhớ rằng Nga, bất chấp những khó khăn kinh tế và tổn thất trên chiến trường, vẫn là một siêu cường hạt nhân với khả năng gây ra hậu quả thảm khốc. Cựu Giám đốc CIA William Burns từng cảnh báo vào cuối năm 2022 rằng có “nguy cơ thực sự” Nga sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Ukraine, một kịch bản mà Moscow đã bác bỏ. Nhưng với học thuyết hạt nhân mới và những tuyên bố gần đây của Putin, nỗi sợ hãi về một thảm họa hạt nhân chưa bao giờ rõ ràng hơn.

Khi thế giới theo dõi từng động thái của Putin, áp lực đang gia tăng đối với Trump và các nhà lãnh đạo phương Tây để tìm ra một lối thoát. Nhưng giải pháp nào có thể thỏa mãn cả Nga, với tham vọng địa chính trị của mình, và Ukraine, với khát vọng tự do và toàn vẹn lãnh thổ? Mỗi ngày trôi qua, khi tiếng bom vẫn vang lên ở Kyiv và khói bốc lên từ các thành phố Nga bị tấn công, cơ hội cho hòa bình dường như ngày càng xa vời. Putin có thể hy vọng không phải sử dụng vũ khí hạt nhân, nhưng trong một cuộc chiến mà cả hai bên đều không sẵn sàng nhượng bộ, hy vọng đó có thể chỉ là một lời nói suông.