Nước Đi Giúp Nga "Nắm Đằng Chuôi" Khi Nối Lại Đàm Phán Với Ukraine
Ngày 16 tháng 5 năm 2025, thế giới dõi theo từng động thái trong cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine tại Istanbul với tâm thế hồi hộp xen lẫn hoài nghi. Những diễn biến mới nhất cho thấy một thực tế không thể chối cãi: Nga, dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Vladimir Putin, đang nắm giữ lợi thế áp đảo, điều khiển nhịp độ và luật chơi của tiến trình này với sự tự tin đáng sợ. Trong khi Ukraine, dù nỗ lực chứng tỏ thiện chí hòa bình, dường như bị dồn vào thế bị động, buộc phải nhượng bộ trước sức ép từ cả Moscow lẫn đồng minh phương Tây, đặc biệt là Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Quyết định của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khi cử Bộ trưởng Quốc phòng Rustam Umerov dẫn đầu phái đoàn tới Istanbul là một bước đi đầy khó khăn, phản ánh sự bất lực của Kiev trong việc định hình cuộc chơi. Trong khi đó, Nga chỉ cử một phái đoàn cấp tương đối thấp, với Trợ lý Tổng thống Vladimir Medinsky, Thứ trưởng Quốc phòng Aleksandr Fomin và người đứng đầu cơ quan tình báo quân sự Igor Kostyukov. Sự chênh lệch này không chỉ là vấn đề nghi thức ngoại giao, mà còn là một thông điệp rõ ràng từ Điện Kremlin: Nga không vội vã, và họ đang ở vị thế có thể áp đặt điều kiện.
Chính Zelensky, trong một phát biểu gần đây, đã thừa nhận sự bất cân xứng này. “Bất chấp cấp độ tương đối thấp của phái đoàn Nga, vì tôn trọng Tổng thống Mỹ Donald Trump, vì tôn trọng phái đoàn Thổ Nhĩ Kỳ, chúng tôi vẫn muốn cố gắng thực hiện ít nhất những bước đầu tiên hướng tới một lệnh ngừng bắn,” ông nói. Lời thừa nhận này không chỉ phơi bày sự bất lợi của Ukraine mà còn cho thấy áp lực nặng nề mà Kiev đang phải chịu từ Washington. Zelensky ban đầu kỳ vọng một cuộc gặp trực tiếp với Putin, nhưng Moscow thẳng thừng từ chối, đẩy Ukraine vào thế phải chấp nhận đàm phán với những đại diện cấp thấp hơn – một động thái được giới quan sát đánh giá là “nước cờ bắt buộc” của Kiev.
Sự chủ động của Nga được thể hiện rõ nét qua cách họ điều khiển tiến trình đàm phán. Moscow giữ bí mật về thành phần phái đoàn cho đến phút cuối, tạo ra sự bất ngờ và khiến Ukraine không kịp trở tay. Hành động này không chỉ củng cố vị thế “nắm đằng chuôi” của Nga mà còn gửi thông điệp rằng họ không bị lung lay bởi sức ép quốc tế. Trong khi châu Âu liên tục đe dọa áp thêm các lệnh trừng phạt và Mỹ cố gắng thúc đẩy các sáng kiến ngoại giao như khôi phục Hội đồng NATO-Nga, Nga vẫn bình thản, thậm chí có phần thách thức. Các nguồn tin từ Mỹ cho biết Nga đang tập hợp lực lượng gần tuyến đầu phía Đông Ukraine, chuẩn bị cho một trận đánh lớn nhằm gia tăng lợi thế trên chiến trường, qua đó củng cố vị thế trên bàn đàm phán.
Trong bối cảnh đó, vai trò của Tổng thống Mỹ Donald Trump trở thành tâm điểm chú ý. Trump, với phong cách ngoại giao thực dụng và đôi khi khó lường, đã công khai tuyên bố rằng tiến triển trong xung đột Ukraine chỉ có thể đạt được nếu ông gặp trực tiếp Putin. “Không có điều gì sẽ xảy ra cho đến khi tôi và ông Putin gặp nhau,” Trump nói với các phóng viên trên chuyên cơ Không lực Một khi đang di chuyển từ Qatar đến UAE. Lời tuyên bố này không chỉ làm tăng thêm áp lực lên Zelensky mà còn trao cho Putin một lợi thế chiến lược: ông biết rằng Trump đang đặt cược vào một cuộc gặp thượng đỉnh để tạo dấu ấn cá nhân. Điều này cho phép Nga tiếp tục kéo dài tiến trình đàm phán, chờ đợi thời điểm mà họ có thể tối đa hóa lợi ích.
Sức ép từ Trump đối với Ukraine lớn hơn nhiều so với Nga, một thực tế mà Zelensky không thể phủ nhận. Kiev buộc phải chứng minh rằng họ sẵn sàng làm mọi thứ, kể cả những nhượng bộ nhỏ nhất, để thúc đẩy hòa bình. Nếu không, nguy cơ mất đi sự ủng hộ của Mỹ – từ viện trợ quân sự đến hỗ trợ tài chính – là hoàn toàn hiện hữu. Trong khi đó, Nga dường như không hề lo lắng. Họ tiếp tục duy trì lợi thế trên chiến trường, với các báo cáo cho thấy lực lượng Nga đang củng cố vị trí ở Donbas và chuẩn bị cho các cuộc tấn công mới. Điều này không chỉ làm suy yếu tinh thần của Ukraine mà còn gửi thông điệp đến phương Tây rằng Moscow không dễ bị khuất phục.
Động thái từ chối đàm phán trực tiếp của Putin với Zelensky là một nước cờ được tính toán kỹ lưỡng. Bằng cách giữ khoảng cách, Putin không chỉ làm giảm tầm quan trọng của Zelensky mà còn buộc Ukraine phải chấp nhận các điều kiện do Nga đặt ra. Trong khi đó, sáng kiến của Mỹ về việc khôi phục Hội đồng NATO-Nga, dù được xem là nỗ lực nhằm lôi kéo Nga vào bàn đàm phán, lại dường như chỉ củng cố thêm sự tự tin của Moscow. Nga biết rằng họ vẫn đang ở thế thượng phong, và họ có lý do để không vội vàng chấp nhận một thỏa thuận không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của mình.
Những diễn biến này đặt ra một câu hỏi lớn: Liệu Ukraine có thể xoay chuyển tình thế, hay họ sẽ tiếp tục bị mắc kẹt trong ván cờ do Nga thiết kế? Trong khi thế giới chờ đợi những bước đi tiếp theo, một điều rõ ràng là Điện Kremlin đang chơi một trò chơi dài hơi, với sự kiên nhẫn và quyết tâm đáng gờm. Nga không chỉ muốn thắng trên chiến trường, mà còn muốn định hình tương lai của Ukraine – và có lẽ cả trật tự khu vực – theo cách mà họ mong muốn.