Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung: Trump buộc Bắc Kinh khuất phục trong thỏa thuận lịch sử

Trong một thế giới đầy biến động, nơi các cường quốc kinh tế đối đầu quyết liệt để định hình trật tự toàn cầu, Hoa Kỳ dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Donald Trump đã ghi dấu một chiến thắng vang dội. Bắc Kinh, từng ngạo mạn tuyên bố “không quỳ” trước sức ép của Washington, giờ đây buộc phải cúi đầu, chấp nhận ký kết một thỏa thuận thương mại lịch sử tại Geneva, Thụy Sĩ. Đây không chỉ là bước ngoặt trong cuộc chiến thương mại kéo dài nhiều năm giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, mà còn là minh chứng cho chiến lược cứng rắn, không khoan nhượng của Trump – một phong cách lãnh đạo đang tái định hình cán cân quyền lực toàn cầu.

Sáng chủ nhật, các quan chức cấp cao trong chính quyền Trump xác nhận thỏa thuận đã được nhất trí sau những ngày đàm phán căng thẳng với phái đoàn Trung Quốc do Phó Thủ tướng Hà Lập Phong dẫn đầu. Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamerson Greer, trong một tuyên bố đầy tự tin, nhấn mạnh rằng thỏa thuận này là “bước đi đầu tiên” để xóa bỏ khoản thâm hụt thương mại khổng lồ 1.200 tỷ USD giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. “Tổng thống Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia về vấn đề này, và hôm nay, chúng ta chứng kiến kết quả của ý chí chính trị mạnh mẽ,” Greer khẳng định. Chi tiết cụ thể của thỏa thuận sẽ được công bố vào thứ hai theo giờ Hoa Kỳ, nhưng những tín hiệu ban đầu cho thấy Washington đã giành được những nhượng bộ đáng kể từ Bắc Kinh.

Cuộc chiến thương mại này không phải là câu chuyện của những con số khô khan. Nó là biểu tượng của một cuộc đối đầu ý thức hệ, nơi Hoa Kỳ, dưới sự dẫn dắt của Trump, quyết tâm chấm dứt những hành vi thương mại bất công mà Trung Quốc bị cáo buộc từ lâu: thao túng tiền tệ, đánh cắp tài sản trí tuệ với giá trị ước tính 600 tỷ USD mỗi năm, ép buộc chuyển giao công nghệ, và xuất khẩu các chất gây chết người như fentanyl ra toàn cầu. Trump, với phong cách đàm phán sắc bén và không ngại va chạm, đã áp mức thuế lên tới 145% đối với hàng hóa Trung Quốc, đồng thời khởi động “Chiến dịch Ngày Giải phóng” – một loạt biện pháp thuế quan mang tính bước ngoặt nhằm tái cấu trúc trật tự thương mại toàn cầu. Chính sức ép chưa từng có này đã buộc Bắc Kinh, đối tác thương mại lớn thứ ba của Hoa Kỳ, phải quay lại bàn đàm phán.

Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scotsen, người trực tiếp tham gia các cuộc hội đàm tại Geneva, không giấu được sự tự hào: “Trung Quốc đã hiểu rằng họ không thể tiếp tục thách thức Hoa Kỳ mà không chịu hậu quả. Chúng tôi đã đạt được tiến bộ mà không một chính quyền nào trước đây dám mơ tới.” Lời tuyên bố này không chỉ là một lời khẳng định chiến thắng, mà còn là lời cảnh báo rằng thời kỳ Trung Quốc thao túng hệ thống thương mại toàn cầu đã chấm dứt. Trump, người từng tuyên bố tại Vườn Hồng Tòa Bạch Ốc rằng “không tổng thống nào dám đối đầu Trung Quốc như tôi,” đã chứng minh lời nói của mình bằng hành động. Chỉ trong vài tuần, chiến lược thuế quan của ông không chỉ khiến Bắc Kinh lùi bước, mà còn buộc các quốc gia khác như Việt Nam và Nhật Bản phải nhanh chóng tìm cách đàm phán lại các thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, con đường dẫn đến chiến thắng này không hề bằng phẳng. Bắc Kinh, vốn nổi tiếng với những tuyên bố cứng rắn và chiến dịch tuyên truyền nội địa, đã cố gắng giữ thể diện. Ngày 29 tháng Tư, Bộ Ngoại giao Trung Quốc phát hành một video ca nhạc song ngữ Anh - Hoa mang tên “Không Quỳ,” sử dụng hình ảnh ẩn dụ về mắt bão để ca ngợi sự kiên định của mình trước sức ép từ Mỹ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Quách Gia Côn thậm chí còn tuyên bố rằng video này sẽ giúp thế giới “hiểu rõ lập trường của Trung Quốc.” Nhưng như Đài Phát thanh Pháp Quốc tế (AFI) chỉ ra, những động thái này chỉ phơi bày sự bất an và yếu thế của Bắc Kinh. Một bình luận trên WeChat đã thẳng thắn thừa nhận: “Chỉ khi cảm thấy nguy cơ bị buộc phải quỳ, người ta mới lớn tiếng hô ‘không quỳ’.” Bắc Kinh, dù miệng cứng, đã không thể che giấu sự lúng túng trước áp lực kinh tế khủng khiếp từ Washington.

Trong khi đó, nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với cơn bão nội tại. Một làn sóng đóng cửa ngân hàng đang âm thầm lan rộng khắp đất nước, với 199 ngân hàng nhỏ và vừa bị thu hồi giấy phép vào cuối năm 2024 – con số vượt xa tổng số ngân hàng đóng cửa trong ba năm trước cộng lại. Khủng hoảng bất động sản, với giá nhà tại 68/70 thành phố lớn giảm 5% so với cùng kỳ năm ngoái, đã kéo theo sự sụp đổ của các khoản vay thế chấp, tạo ra khối nợ xấu khổng lồ trong hệ thống tài chính. Hàng loạt nhà máy đóng cửa, đình công lan rộng tại các trung tâm công nghiệp miền Nam, và tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt. Ngân hàng đầu tư Nomura cảnh báo rằng Trung Quốc có thể mất tới 16 triệu việc làm do hậu quả của cuộc chiến thương mại. Dù Bắc Kinh liên tục bơm tiền kích thích kinh tế, các chuyên gia nhận định đây chỉ là giải pháp tạm thời, không thể đảo ngược xu hướng suy thoái nếu không đạt được thỏa thuận với Hoa Kỳ.

Giữa bối cảnh đó, thị trường tài chính toàn cầu đã đón nhận tin tức về thỏa thuận Mỹ - Trung với sự lạc quan chưa từng thấy. Ngay sau những tín hiệu tích cực từ Geneva, hợp đồng tương lai chứng khoán Mỹ bật tăng mạnh, với S&P 500 E-Mini tăng 1,3% và Nasdaq vọt lên 1,6%. Chỉ số biến động thị trường, từng chạm đỉnh 52, đã giảm xuống còn 22, phản ánh tâm lý nhà đầu tư đang dần ổn định. “Đây là bước đi đúng hướng. Hoa Kỳ đang giành thế thượng phong,” Erisk, giám đốc đầu tư tại Nora Star Investment Management, nhận định. Ngay cả khi chưa có thỏa thuận toàn diện, giới đầu tư vẫn đánh giá cao khả năng kiểm soát thế trận của Washington, đặc biệt là sự kiên định của Trump trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia.

Trump, với tầm nhìn chiến lược và phong cách lãnh đạo không khoan nhượng, đã chứng minh rằng Hoa Kỳ không chỉ có khả năng đối đầu với các đối thủ kinh tế mà còn có thể buộc họ phải thay đổi. Trong bài đăng trên nền tảng Truth Social vào thứ Bảy, ông viết: “Chúng ta đã đạt được tiến bộ lớn với Trung Quốc. Họ biết rằng hợp tác công bằng là con đường duy nhất.” Lời khẳng định này không chỉ là lời tuyên bố chiến thắng, mà còn là thông điệp gửi tới các quốc gia khác: Hoa Kỳ sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa hiệp nửa vời nào trong cuộc chiến vì công bằng kinh tế.

Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến sự chuyển dịch quyền lực chưa từng có, chiến thắng của Trump trước Trung Quốc không chỉ là câu chuyện của một thỏa thuận thương mại. Nó là biểu tượng của một nước Mỹ quyết đoán, sẵn sàng đứng lên bảo vệ lợi ích quốc gia và tái định hình trật tự toàn cầu. Khi Bắc Kinh buộc phải nhượng bộ, và các thị trường toàn cầu ăn mừng, một điều đã trở nên rõ ràng: dưới sự lãnh đạo của Trump, Hoa Kỳ không chỉ chiến đấu – họ chiến thắng.