Trung Đông Bên Bờ Vực Chiến Tranh: Mỹ Ra Tối Hậu Thư, Iran Đối Đầu Quyết Liệt

Trung Đông đang rực cháy trong lằn ranh nguy hiểm, nơi mỗi động thái đều như đổ thêm dầu vào ngọn lửa có thể thiêu rụi cả khu vực. Hoa Kỳ, với giọng điệu cứng rắn và hành động quyết liệt, vừa tung ra tối hậu thư không khoan nhượng nhắm thẳng vào Iran, đẩy căng thẳng lên đỉnh điểm. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, trong một tuyên bố sắc lạnh hôm thứ Năm, đã yêu cầu Tehran từ bỏ chương trình làm giàu uranium, ngừng phát triển tên lửa tầm xa, và mở cửa các cơ sở hạt nhân cho thanh tra Mỹ. Đây không phải lời mời đối thoại, mà là một thông điệp rõ ràng: Washington đã cạn kiệt kiên nhẫn. Trong khi đó, máy bay ném bom chiến lược B-2 của Mỹ đã xuất hiện trên bầu trời, gầm vang như lời cảnh báo rằng một cuộc không kích chớp nhoáng có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Cả thế giới đang nín thở, còn Trung Đông thì đứng bên bờ vực của một cuộc chiến toàn diện.

Tình hình ở Tehran chẳng khác gì một nồi áp suất. Các cuộc đàm phán hạt nhân, vốn được kỳ vọng là lối thoát duy nhất để tránh xung đột, đã sụp đổ thảm hại. Vòng đàm phán thứ tư dự kiến diễn ra tại Rome vào thứ Bảy bị hoãn vô thời hạn, để lại một khoảng trống nguy hiểm mà các hành động quân sự có thể dễ dàng lấp đầy. Iran, với sự kiên định đáng gờm, tuyên bố không từ bỏ chương trình làm giàu uranium hay tên lửa đạn đạo – những trụ cột mà họ coi là quyền tự vệ quốc gia. Một quan chức cấp cao của Iran thẳng thừng đáp trả qua Reuters: “Chúng tôi không cần bom hạt nhân, nhưng chúng tôi có quyền làm giàu uranium theo hiệp ước không phổ biến vũ khí.” Lời khẳng định này không chỉ là sự thách thức mà còn là một tuyên ngôn về ý chí bất khuất trước sức ép từ Mỹ.

Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump, với phong cách bộc trực quen thuộc, không ngần ngại đe dọa “nắm bom Iran” nếu Tehran không chịu nhượng bộ. Qua một bài đăng trên nền tảng xã hội của mình, ông cảnh báo rằng bất kỳ quốc gia hay cá nhân nào mua dầu từ Iran sẽ đối mặt với lệnh trừng phạt tức thì. Trung Quốc, khách hàng dầu mỏ lớn nhất của Iran, bị đặt vào tầm ngắm, với áp lực kinh tế từ Washington ngày càng gia tăng. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Peter Hit, trong một bài đăng trên X, nhấn mạnh: “Chúng tôi biết chính xác Iran đang làm gì. Họ đã được cảnh báo.” Lời nói này, kết hợp với việc điều động 60 máy bay B-2 đến căn cứ Diego Garcia ở Ấn Độ Dương, là tín hiệu rằng Mỹ không chỉ đe dọa suông. Những chiếc B-2, với khả năng mang đầu đạn hạt nhân, là biểu tượng của sức mạnh quân sự tối đa – và sự xuất hiện của chúng không thể bị xem nhẹ.

Trên thực địa, tình hình càng thêm rối loạn. Ở Syria, Israel liên tục tung ra các đợt không kích dữ dội nhắm vào các kho vũ khí và vị trí chỉ huy của lực lượng thân Iran. Hãng thông tấn nhà nước SANA đưa tin các cuộc tấn công vào vùng nông thôn Damascus và Hama diễn ra vào đêm thứ Sáu, với mục tiêu rõ ràng là triệt hạ cơ sở hạ tầng quân sự. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) xác nhận đã phá hủy các hệ thống phòng không và tên lửa đất đối không, đồng thời nhấn mạnh rằng đây là lời cảnh báo trực tiếp đến chính quyền Hồi giáo mới ở Damascus. Sau khi lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad vào tháng 12, chính quyền mới tại Syria bị Israel coi là mối đe dọa tiềm tàng, đặc biệt khi họ được cho là đang hợp tác với các lực lượng do Iran hậu thuẫn.

Xa hơn về phía nam, ngoài khơi Malta, một sự kiện gây sốc đã làm dấy lên cơn bão chỉ trích. Một tàu cứu trợ nhân đạo hướng đến Gaza, mang theo thực phẩm và thuốc men cho hơn 2 triệu người Palestine đang chịu cảnh phong tỏa, đã bốc cháy dữ dội sau khi bị máy bay không người lái tấn công. Liên minh Freedom Flotilla, tổ chức ủng hộ Palestine đứng sau con tàu, gọi đây là “hành động khủng bố” và cáo buộc Israel đứng sau vụ tấn công. Chính phủ Malta xác nhận con tàu chở 16 người, nhưng các nhà hoạt động cho biết có tới 30 người trên tàu khi vụ việc xảy ra. Dù ngọn lửa đã được dập tắt và không có thương vong, con tàu bị thủng nặng và đang chìm dần. Vụ việc này không chỉ phơi bày sự tàn khốc của lệnh phong tỏa Gaza mà còn là lời cảnh báo đanh thép từ Israel: bất kỳ ai thách thức lệnh phong tỏa đều sẽ phải trả giá.

Ở Lebanon, áp lực cũng đang dồn nén lên Hamas. Hội đồng Quốc phòng Tối cao Lebanon, dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Joseph Aoun, đã ra tối hậu thư yêu cầu Hamas rút khỏi các khu vực dân sự và ngừng các hoạt động đe dọa an ninh quốc gia. Lời cảnh báo này đến trong bối cảnh Lebanon đối mặt với sức ép từ Mỹ, yêu cầu giải giáp các nhóm vũ trang ngoài tầm kiểm soát của nhà nước. Hamas, với sự hiện diện lâu dài tại các trại tị nạn Palestine ở Lebanon, bị đặt vào thế khó. Tổng thư ký Mohamed al-Mustafa nhấn mạnh: “Lebanon từ chối bị lôi kéo vào các cuộc xung đột khu vực.” Tuy nhiên, với hàng trăm nghìn người tị nạn Palestine sống trong điều kiện khắc nghiệt, việc thực thi tối hậu thư này sẽ không hề đơn giản.

Trở lại với Iran, Ngoại trưởng Abbas Araghchi đã bác bỏ lời kêu gọi đàm phán trực tiếp từ Tổng thống Trump, gọi đó là “vô nghĩa” khi Washington liên tục đe dọa sử dụng vũ lực. Dù vậy, ông khẳng định Iran vẫn mở cửa cho đàm phán gián tiếp, một tia hy vọng mong manh trong bối cảnh chiến tranh dường như chỉ cách một bước chân. Các lệnh trừng phạt mới của Mỹ nhắm vào mạng lưới dầu mỏ của Iran, cùng với các cuộc không kích của Mỹ và Israel ở Yemen và Syria, đang tạo ra một vòng xoáy bạo lực không lối thoát. Lực lượng Houthi, được cho là nhận hỗ trợ từ Iran, tiếp tục tấn công tàu thuyền trên Biển Đỏ, làm gia tăng căng thẳng hàng hải và đẩy giá dầu toàn cầu lên cao.

Trong khi đó, người dân Gaza đang chịu đựng thảm họa nhân đạo tồi tệ nhất trong lịch sử hiện đại. Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) báo cáo rằng các kho lương thực đã cạn kiệt, các bếp ăn từ thiện chỉ còn hoạt động cầm chừng với nguồn dự trữ ít ỏi. Giá thực phẩm tại các chợ ở Gaza đã tăng vọt, vượt xa khả năng chi trả của người dân. Francesca Albanese, báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc, kêu gọi cộng đồng quốc tế hành động khẩn cấp để bảo vệ đoàn tàu cứu trợ và đảm bảo viện trợ đến tay người dân Gaza. Nhưng trong bối cảnh bạo lực leo thang và các cường quốc khu vực bị cuốn vào cuộc đối đầu không khoan nhượng, tiếng kêu cứu từ Gaza dường như đang bị nhấn chìm.

Trung Đông hôm nay là một bàn cờ địa chính trị nơi mỗi nước đi đều có thể dẫn đến thảm họa. Hoa Kỳ, với sức mạnh quân sự áp đảo và quyết tâm ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Iran, đang chơi một ván bài đầy rủi ro. Iran, với sự kiên định và mạng lưới đồng minh rộng khắp, không hề nao núng trước sức ép. Israel, Lebanon, Syria, và các lực lượng phi nhà nước như Hamas và Houthi càng làm phức tạp thêm bức tranh vốn đã hỗn loạn. Khi máy bay B-2 gầm rú trên bầu trời và tàu cứu trợ bốc cháy ngoài khơi, thế giới chỉ có thể chờ đợi – và hy vọng rằng ngòi nổ của cuộc chiến toàn diện sẽ không được châm ngòi.