Thuế quan Trump: Cái giá của giấc mơ ‘Nước Mỹ trên hết’
.png)
Câu chuyện bắt đầu từ cuối năm 2024, khi Trump, với khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết,” trở lại Nhà Trắng và nhanh chóng thực thi lời hứa áp đặt thuế quan khắc nghiệt. Ông tuyên bố rằng các mức thuế này sẽ bảo vệ việc làm trong nước, vực dậy ngành sản xuất Mỹ và buộc các quốc gia như Trung Quốc phải “chịu chi phí” cho sự mất cân bằng thương mại. Nhưng thực tế lại phũ phàng hơn những lời hùng biện. Các cảng ở Nam California, từng nhộn nhịp với hàng hóa nhập khẩu, giờ đây đang chứng kiến lượng hàng hóa giảm tới 25-30% so với trước đây, theo ước tính từ Bloomberg. Các ngành công nghiệp phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, từ ô tô đến điện tử, đang rơi vào tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng. Stellantis và Mercedes-Benz, hai gã khổng lồ ô tô, đã phải tạm dừng dự báo tài chính năm 2025 vì không thể lường trước được tác động của thuế quan. Mercedes thậm chí cảnh báo rằng lợi nhuận của họ có thể giảm 300 điểm cơ bản nếu thuế quan kéo dài cả năm. Các nhà sản xuất khác, như Volvo và Volkswagen, cũng đang vật lộn để điều chỉnh kế hoạch sản xuất, trong khi các ngành logistics, vận tải và bán lẻ đứng trước nguy cơ sa thải hàng loạt do chuỗi cung ứng bị gián đoạn.
Tác động của thuế quan không chỉ dừng lại ở các phòng họp của giới doanh nghiệp. Nó len lỏi vào từng gia đình Mỹ, nơi người tiêu dùng đang đối mặt với giá cả tăng vọt. Một chiếc điện thoại thông minh, một đôi giày thể thao, hay thậm chí một chiếc xe hơi giờ đây trở thành những món hàng xa xỉ đối với tầng lớp trung lưu. Các nhà kinh tế cảnh báo rằng lạm phát, vốn đã được kiềm chế trong những năm gần đây, có thể bùng nổ trở lại khi các doanh nghiệp buộc phải chuyển chi phí thuế quan sang người mua. Trong khi đó, các nhà bán lẻ đang đối mặt với kệ hàng trống rỗng, khi hàng hóa từ Trung Quốc – chiếm phần lớn thị trường tiêu dùng Mỹ – giảm mạnh tới 60% trong vài tuần qua. “Chúng ta đang bước vào một cuộc khủng hoảng cung ứng,” một chuyên gia logistics giấu tên nói với Bloomberg. “Nếu tình trạng này kéo dài, các siêu thị có thể không còn đủ hàng để bán, và người dân sẽ cảm nhận được điều đó ngay lập tức.”
Ở phía bên kia địa cầu, Trung Quốc cũng đang hứng chịu những vết thương kinh tế từ cuộc chiến thương mại này. Hoạt động sản xuất của nước này đã rơi vào mức suy giảm tồi tệ nhất kể từ tháng 12 năm 2023, với các nhà máy phải cắt giảm sản lượng do đơn hàng từ Mỹ sụt giảm nghiêm trọng. Tuy nhiên, Bắc Kinh không ngồi yên. Họ đã đáp trả bằng mức thuế 125% lên hàng hóa Mỹ, đồng thời tìm cách chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường khác như Đông Nam Á, nơi giá trị xuất khẩu từ Trung Quốc tăng 8% trong tháng 3. Hơn nữa, Trung Quốc đang tích cực quảng bá hình ảnh của mình như một “ngọn hải đăng ổn định” trong thương mại toàn cầu, với các chuyến công du của Chủ tịch Tập Cận Bình tới nhiều quốc gia châu Á để thúc đẩy các hiệp định tự do thương mại. Trong khi đó, các quốc gia như Thái Lan và Việt Nam đang trở thành điểm đến mới cho các chuỗi cung ứng rời bỏ Trung Quốc, nhưng năng lực của họ không thể bù đắp cho khoảng trống khổng lồ mà nền kinh tế lớn thứ hai thế giới để lại.
Quay trở lại nước Mỹ, thị trường tài chính đang phản ứng với sự hỗn loạn này một cách đầy nghịch lý. Trong khi các ngành công nghiệp kêu cứu, chỉ số S&P 500 và Nasdaq vẫn tăng lần lượt 0,6% và 0,5%, còn Dow Jones tăng 0,8%, tương đương hơn 300 điểm. Đây là chuỗi tăng điểm dài nhất của Dow Jones trong năm 2025, một minh chứng cho sự lạc quan khó hiểu của Phố Wall giữa tâm bão. Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo rằng sự tăng trưởng này có thể chỉ là một ảo ảnh tạm thời, được thúc đẩy bởi những đợt mua vào cuối ngày và kỳ vọng vào các chính sách kích thích kinh tế từ chính quyền Trump. “Thị trường đang đánh cược vào một kịch bản mà Trump sẽ nới lỏng thuế quan hoặc đạt được các thỏa thuận thương mại mới,” một chiến lược gia từ UBS Global Wealth Management nhận định. “Nhưng nếu cuộc chiến thương mại kéo dài, cái giá phải trả sẽ rất đắt.”
Trong bối cảnh đó, các chính sách của Trump không chỉ gây tranh cãi về kinh tế mà còn làm dấy lên những câu hỏi về vai trò lãnh đạo của Mỹ trên trường quốc tế. Các đồng minh truyền thống, từ châu Âu đến châu Phi, đang phải xem xét lại mối quan hệ thương mại với Washington khi đối mặt với mức thuế 10% áp lên hàng hóa của họ. Các quốc gia châu Á, vốn phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, đang dẫn đầu trong việc đàm phán các thỏa thuận tạm thời để tránh thuế quan, nhưng tiến trình này đầy bất ổn. Trong khi đó, Trump tiếp tục bảo vệ chính sách của mình, gọi đây là “liều thuốc cần thiết” để đưa nước Mỹ trở lại vị thế siêu cường kinh tế. Tại một cuộc vận động đánh dấu 100 ngày cầm quyền, ông thậm chí còn công kích Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell, tuyên bố rằng mình hiểu biết về lãi suất hơn cả Powell và rằng các chính sách của ông sẽ mang lại sự thịnh vượng chưa từng có.
Nhưng sự thịnh vượng đó, ít nhất là trong ngắn hạn, dường như là một giấc mơ xa vời. Các nhà kinh tế từ Bloomberg dự báo rằng nếu thuế quan tiếp tục, tăng trưởng kinh tế Mỹ có thể giảm xuống dưới 1% trong năm 2025, so với mức trung bình 3% của hai năm trước. Các ngành công nghiệp chủ chốt như ô tô, công nghệ và bán lẻ sẽ tiếp tục chịu áp lực, trong khi người lao động đối mặt với nguy cơ mất việc làm khi các doanh nghiệp cắt giảm chi phí. Hơn nữa, cuộc chiến thương mại này đang làm gia tăng căng thẳng địa chính trị, với nguy cơ chia rẽ sâu sắc hơn giữa các nền kinh tế lớn. Khi Trung Quốc tìm cách củng cố vị thế của mình trong thương mại toàn cầu và các quốc gia khác chạy đua để thích nghi, nước Mỹ đứng trước một ngã rẽ nguy hiểm: hoặc là điều chỉnh chính sách để giảm thiểu thiệt hại, hoặc là tiếp tục con đường đối đầu với cái giá mà toàn bộ nền kinh tế phải gánh chịu.
Trong lúc này, người dân Mỹ đang sống trong sự bất an. Từ những công nhân nhà máy ở Detroit đến các bà nội trợ ở ngoại ô Ohio, tất cả đều cảm nhận được sức ép từ những quyết định được đưa ra ở Washington. Giá cả tăng cao, hàng hóa khan hiếm, và viễn cảnh về một tương lai kinh tế ổn định ngày càng mờ mịt. Cuộc chiến thương mại của Trump, vốn được quảng bá như một liều thuốc cứu chữa cho nền kinh tế Mỹ, giờ đây đang trở thành một lưỡi dao hai lưỡi, đe dọa nhấn chìm không chỉ nước Mỹ mà cả nền kinh tế toàn cầu vào một vòng xoáy bất ổn. Khi các con tàu chở hàng ngừng cập cảng và các kệ hàng dần trống rỗng, câu hỏi không còn là liệu nước Mỹ có thể vượt qua cơn bão này hay không, mà là họ sẽ phải trả giá bao nhiêu để làm được điều đó.