Ukraine Kiên Quyết Từ Chối Vùng Phi Quân Sự 30km Với Nga: Lửa Khói Chiến Tranh Vẫn Chưa Tắt
Tại Kiev, giữa những cơn gió lạnh buốt thổi qua những con phố mang dấu tích chiến tranh, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đứng trước các nhà lãnh đạo châu Âu với ánh mắt kiên định và giọng nói đầy quyết tâm. Trong một cuộc họp báo chung với các lãnh đạo Pháp, Anh, Ba Lan và Đức, ông tuyên bố thẳng thừng: ý tưởng về một vùng phi quân sự 30km dọc biên giới với Nga – một đề xuất từng được kỳ vọng là lối thoát tạm thời cho cuộc xung đột đẫm máu – đã chính thức bị Ukraine bác bỏ. Với lập luận sắc bén và sự cứng rắn không khoan nhượng, Zelensky nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận nào không bắt đầu bằng một lệnh ngừng bắn toàn diện đều là một cái bẫy dẫn Ukraine đến chỗ diệt vong.
“Chúng tôi không phải là những kẻ dò mìn để người khác thử nghiệm các ý tưởng mơ hồ,” Zelensky nói, giọng ông vang lên như một nhát chém giữa không khí căng thẳng. “Vùng phi quân sự? Rút quân? Tôi đã nghe những lời đó từ truyền thông, từ các cơ quan tình báo, từ đủ mọi phía. Nhưng Ukraine chưa bao giờ chính thức đề xuất điều gì tương tự. Và giờ đây, ý tưởng đó đã chết. Nó không còn phù hợp.”
Lời tuyên bố của Zelensky không chỉ là một sự phủ nhận mà còn là một lời cảnh báo: Ukraine sẽ không để mình bị lôi kéo vào những kịch bản mơ hồ, nơi rủi ro mất lãnh thổ là cái giá phải trả. Ông chỉ ra rằng ý tưởng về một vùng đệm 30km – với mỗi bên rút quân 15km khỏi đường tiếp xúc – là không thực tế và đầy rẫy nguy cơ. “Tại sao lại là 15km? Đo từ đâu? Từ biên giới hay từ chiến tuyến? Và nếu chúng tôi rút 15km, điều gì sẽ xảy ra với Kherson?” Zelensky đặt câu hỏi, giọng ông trầm xuống nhưng đầy sức nặng. “Không có quân đội Ukraine ở Kherson, chúng tôi sẽ mất Kherson. Vậy thôi.”
Lịch sử, như Zelensky nhắc lại, là một bài học cay đắng. Sau năm 2014, những ranh giới tạm thời và các lệnh ngừng bắn mong manh đã bị lực lượng ly khai thân Nga lợi dụng để mở rộng vùng kiểm soát, gặm nhấm từng mảnh đất Ukraine. “Chúng tôi đã chứng kiến điều đó,” ông nói, ánh mắt sắc lạnh. “Những thỏa thuận ngừng bắn trước đây không mang lại hòa bình. Chúng chỉ là cơ hội để kẻ thù tiến thêm một bước.”
Trong bối cảnh đó, Zelensky nhấn mạnh rằng một lệnh ngừng bắn toàn diện, vô điều kiện, phải là nền tảng cho bất kỳ cuộc đàm phán nào. “Nếu chúng tôi rút lui 15km khỏi các thành phố như Kherson, Kharkov hay Sumy, có thể ai đó sẽ nghĩ rằng hòa bình đã đến,” ông nói. “Nhưng chiến tranh sẽ không dừng lại. Pháo binh Nga sẽ vẫn nã đạn từ bên kia. Các thành phố của chúng tôi sẽ vẫn cháy. Ý tưởng về vùng phi quân sự, vào lúc này, là một ảo tưởng nguy hiểm.”
Đề xuất về vùng phi quân sự 30km, được ông Keith Kellogg – đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump – đưa ra gần đây, đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Kiev. Ý tưởng này, theo Kellogg, nhằm tạo ra một khu vực do cả Ukraine và Nga cùng kiểm soát để giảm căng thẳng. Tuy nhiên, đối với Ukraine, nó giống như một lời mời gọi từ bỏ chủ quyền trên chính đất nước mình. Zelensky không ngần ngại chỉ trích: “Chúng tôi không thể chấp nhận một kịch bản nơi Ukraine bị ép buộc từ bỏ những thành phố chiến lược chỉ để đổi lấy một lời hứa hòa bình mơ hồ.”
Trong khi đó, các đồng minh phương Tây của Ukraine đang cố gắng gây áp lực lên Moscow bằng một cách tiếp cận khác. Tại cuộc họp ở Kiev, liên minh “các quốc gia sẵn sàng hành động” – bao gồm Anh, Pháp, Đức và Ba Lan – đã thống nhất kêu gọi Nga chấp nhận một lệnh ngừng bắn hoàn toàn, kéo dài 30 ngày, bắt đầu từ ngày 12/5. Đây không chỉ là một cơ hội cho ngoại giao mà còn là một tối hậu thư: nếu Nga từ chối, các biện pháp trừng phạt mới, nhắm vào các lĩnh vực then chốt như năng lượng và ngân hàng, sẽ được kích hoạt.
“Chúng tôi đã sẵn sàng,” Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk tuyên bố, giọng ông đầy cương nghị. “Nếu Nga xem nhẹ đề xuất này, họ sẽ phải đối mặt với một làn sóng trừng phạt mới, được phối hợp chặt chẽ giữa châu Âu và Mỹ. Đây không phải là lời đe dọa suông. Đây là cam kết.” Tusk nhấn mạnh rằng sự hợp tác với Washington, dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Trump, là yếu tố cốt lõi để đảm bảo hiệu quả của chiến lược này.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng không kém phần cứng rắn. “Chúng tôi sẽ không khoan nhượng,” ông nói. “Nếu Nga vi phạm thỏa thuận ngừng bắn – một khi nó được thực thi – các biện pháp trừng phạt sẽ được siết chặt hơn nữa. Chúng tôi đang gửi một thông điệp rõ ràng: thời gian cho các trò chơi địa chính trị đã hết.”
Lời kêu gọi ngừng bắn 30 ngày, được Liên minh châu Âu và Mỹ hậu thuẫn, là một nỗ lực nhằm mở ra không gian cho các giải pháp ngoại giao. Tuy nhiên, nó cũng phản ánh sự chia rẽ sâu sắc trong cách tiếp cận của phương Tây đối với xung đột. Trong khi một số người hy vọng rằng áp lực kinh tế sẽ buộc Nga phải nhượng bộ, những người khác lo ngại rằng Moscow sẽ coi đây là dấu hiệu của sự do dự, từ đó tiếp tục leo thang.
Tại Kiev, Zelensky vẫn giữ vững lập trường của mình. “Chúng tôi không từ chối hòa bình,” ông nói, giọng ông trầm nhưng đầy sức thuyết phục. “Nhưng hòa bình không thể đến từ sự đầu hàng. Hòa bình phải được xây dựng trên công lý, trên sự tôn trọng chủ quyền của Ukraine. Nếu Nga muốn chiến tranh, họ sẽ phải trả giá. Nếu họ muốn hòa bình, họ phải ngừng bắn. Không có con đường nào khác.”
Cuộc họp báo kết thúc, nhưng không khí tại Kiev vẫn nặng nề. Những con phố vắng lặng, những tòa nhà đổ nát, và những ánh mắt kiên cường của người dân Ukraine như nhắc nhở rằng cuộc chiến này không chỉ là về lãnh thổ, mà còn là về ý chí, về lòng tự hào dân tộc. Trong khi Nga vẫn im lặng trước tối hậu thư của phương Tây, thế giới đang nín thở chờ đợi bước đi tiếp theo. Liệu Moscow có chấp nhận ngừng bắn, hay một chương mới, đẫm máu hơn, sẽ mở ra ở Đông Âu?