TT.Trump Thúc Ép Zelensky: Đàm Phán Hoặc Chấp Nhận Chiến Tuyến Đau Thương

Tổng thống Trump bất ngờ ép Zelensky lựa chọn đàm phán với Nga, dập tắt hy vọng viện trợ Tomahawk và rút dần khỏi vai trò “người bảo trợ”. Ván cờ...

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vừa tạo ra một cơn địa chấn ngoại giao, khi bất ngờ kêu gọi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phải ngồi vào bàn đàm phán với Nga, phớt lờ hoàn toàn mong muốn nhận vũ khí Tomahawk tối tân và dập tắt hy vọng về một chiến thắng áp đảo từ phía Kyiv. Cuộc gặp ngày 17 tháng 10 tại Nhà Trắng, vốn được kỳ vọng sẽ mở ra một trang mới cho quan hệ Mỹ – Ukraine, không ngờ lại trở thành bước ngoặt cay đắng, phủ bóng lên niềm tin vào sức mạnh đồng minh truyền thống.

Ngay trước đó không lâu, dưới sức ép từ cộng đồng quốc tế và những hồi chuông báo động trên chiến trường miền đông Ukraine, Tổng thống Zelensky vẫn nuôi hy vọng Mỹ sẽ sẵn sàng viện trợ thêm Tomahawk – loại tên lửa hành trình mà Matxcơva luôn e ngại. Thế nhưng, trong khoảnh khắc đối diện lịch sử, ông Zelensky chỉ nhận được một lời khuyên lạnh lùng đến tê tái từ ông Trump: “Hãy kết thúc chiến tranh. Làm một thỏa thuận. Đứng lại tại ranh giới hiện tại, để lịch sử phán xét!”

Không khí ấy, không chỉ đượm màu ngoại giao mà còn khắc khoải sự thất vọng, hiện diện rõ trong từng phát biểu. Sau cuộc họp kín phía sau cánh cửa Nhà Trắng, chính Tổng thống Trump đã đăng tải trên mạng xã hội thông điệp: “Cuộc đối thoại với ông Zelensky rất thú vị, tôi cũng đã nhấn mạnh với Tổng thống Putin như vậy – đến lúc phải dừng tay, phải đạt một THỎA THUẬN.” Ông chủ Nhà Trắng không chỉ dứt khoát mà còn đầy tính toán thực dụng: “Cứ để hai bên tự nhận chiến thắng, hãy để lịch sử quyết định!” — Một lối thoát tưởng chừng hài hòa, nhưng lại lấp ló sự từ bỏ áp lực ngày càng tăng lên Moscow và gián tiếp chối từ khát vọng thống nhất của Ukraine.

Chiến lược của Trump chưa bao giờ dễ đoán, nhưng tuyên bố mới đây là màn chuyển hướng ngoạn mục. Chỉ cách đó chưa đầy tháng, ông còn bày tỏ niềm tin Ukraine có thể tái chiếm toàn bộ lãnh thổ bị chiếm đóng. Thế nhưng, khi dư âm cuộc điện đàm kéo dài với Tổng thống Putin chưa lắng xuống – trong đó hai bên đã đồng ý hướng tới một hội nghị thượng đỉnh tại Budapest – Trump lập tức đảo chiều, âm thầm đặt Zelensky bên ngoài vòng tròn ưu tiên của chính sách đối ngoại Mỹ.

Trong bối cảnh cuộc chiến đã kéo dài sang năm thứ tư, sự thay đổi này là cú sốc đối với Kyiv và toàn bộ liên minh phương Tây. Zelensky, trên sóng NBC ngay sau khi rời Nhà Trắng, không giấu nổi nỗi thất vọng: “Điều tích cực duy nhất là Tổng thống Trump không nói “không” với Tomahawk, nhưng ông ấy cũng chưa nói “có”.” Lời lẽ ấy phảng phất chút hy vọng mong manh, mà thực chất lại chỉ là màn phô diễn sự chán nản của một nhà lãnh đạo đang bị đẩy ra rìa bàn cờ địa chính trị.

Giới phân tích đồng loạt nhận định: Trump không đơn thuần tìm kiếm sự cân bằng quân sự, mà còn muốn hướng dư luận Mỹ và thế giới sang một “thành tựu ngoại giao lớn” mới. Sau bước đột phá tại Trung Đông với thỏa thuận hòa bình tại Gaza, Trump rõ ràng đang lên kế hoạch trở thành “người kết thúc chiến tranh” – bất kể đó là cái kết có thực sự công bằng cho Ukraine hay không.

Người đứng đầu nước Mỹ không ngần ngại nói rõ quan điểm: “Ukraine và Nga nên dừng lại ngay nơi chiến tuyến hiện tại. Nếu không, mọi chuyện sẽ càng phức tạp.” Đây là chỉ dấu rõ ràng cho thấy Nhà Trắng không còn mặn mà với tham vọng hỗ trợ Kyiv tái kiểm soát các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, bất chấp việc Moscow đã sáp nhập khoảng một phần năm lãnh thổ Ukraine, nhiều nơi nay chỉ còn là những đống đổ nát.

Trong các phát ngôn sau trận đàm phán, Zelensky chỉ có thể nói lên sự “thực tế” về khả năng nhận được tên lửa tầm xa từ Mỹ. Ông cũng thừa nhận: “Chúng tôi quyết định không nói nhiều về Tomahawk, vì Hoa Kỳ không muốn leo thang căng thẳng.” Một câu trả lời nặng trĩu tâm tư, vừa xác nhận Hoa Kỳ bước đầu rút khỏi vai trò hậu thuẫn quân sự chủ lực, vừa ngầm thừa nhận phương Tây ngày càng e ngại viễn cảnh leo thang thành chiến tranh toàn diện với Nga.

Sự việc càng thêm trầm trọng khi Matxcơva công bố đã chiếm thêm ba làng tại các vùng Dnipropetrovsk và Kharkiv. Trước tình hình ấy, Zelensky không còn lựa chọn nào ngoài việc chúc mừng Trump về thành công ở Gaza, bày tỏ hy vọng: “Tôi mong Tổng thống Trump cũng sẽ làm điều tương tự cho Ukraine.” Niềm tin mỏng manh ấy có lẽ chỉ còn là phép lịch sự ngoại giao, bởi cả thế giới đều nhìn thấy cán cân quyền lực đã nghiêng về phía những tính toán lạnh lùng tại Washington.

Đáng chú ý, kể từ đầu nhiệm kỳ hai, lập trường của Tổng thống Trump về cuộc chiến ở Ukraine liên tục thay đổi. Từng có lúc ông công khai chỉ trích Zelensky là “nhà độc tài không bầu cử”, từng có những cuộc tranh cãi gay gắt tại Nhà Trắng, nhưng đồng thời luôn duy trì kênh liên lạc với Putin, nhấn mạnh rằng “chúng tôi vẫn còn có thể nói chuyện với nhau.”

Chính trong bầu không khí bất ổn ấy, những lệnh trừng phạt cùng các biện pháp cứng rắn với Nga biến chuyển theo từng cú điện thoại giữa Trump và Putin. Dư luận dần cảm nhận rõ, ở Washington lúc này, sự ổn định chính trị nội bộ và giấc mơ “chấm dứt chiến tranh” của Trump quan trọng hơn rất nhiều so với nhu cầu an ninh của Kyiv hay mong muốn áp đặt trật tự mới tại Đông Âu.

Từ phòng họp sang đường băng, Tổng thống Trump vẫn giữ nguyên lập trường, trả lời giới truyền thông rằng: “Tốt nhất là dừng lại tại chiến tuyến hiện tại, mọi thứ sẽ đơn giản hơn rất nhiều.” Câu nói ấy tựa như cái kết vội vàng cho một cuộc chiến phức tạp, nơi hàng triệu sinh mạng người Ukraine vẫn bị bỏ mặc trong lằn ranh bất định giữa hai siêu cường.

Thực tế, động lực đột phá ngoại giao mà Trump đang theo đuổi phần nào phản ánh sự mệt mỏi và cảnh giác trong tầng lớp cử tri Mỹ đối với các cuộc chiến kéo dài. Nhưng, sự chán nản đó lại trở thành nỗi thất vọng lớn đối với Ukraine – đất nước từng đặt trọn niềm tin vào sự bảo trợ vững chắc của Washington với khao khát độc lập và toàn vẹn lãnh thổ.

Phía Moskva lập tức “đón bóng” nhạy bén. Điện Kremlin tuy không giấu giếm những vấn đề còn tồn đọng trước khi diễn ra cuộc gặp với Trump – đặc biệt là thành phần phái đoàn đàm phán – nhưng sẵn sàng cam kết tạo điều kiện thuận lợi để ông Putin có thể di chuyển tới Hungary, bất chấp nguy cơ bị bắt giữ theo lệnh của Toà án Hình sự Quốc tế. Điều này, xét trên thực tế, đồng nghĩa với việc Moscow đã sẵn sàng cho một cuộc chơi mới, mà vai trò của Mỹ giờ đây không còn là “đầu tàu” áp chế mà là “người môi giới” đổi chác trên bàn cờ thế giới.

Trong khi đó, mặt trận trong nước Ukraine rơi vào cảnh bất định. Nhiều binh sĩ có cảm giác bị bỏ rơi trên chiến tuyến, khi hy vọng nhận được vũ khí tầm xa từ phương Tây ngày càng xa vời. Sự “thực tế” mà Zelensky nhắc tới giống như lời nhắc lạnh lùng rằng, trong chính trường quốc tế, lý tưởng và hiện thực có thể thay đổi chỉ sau một đêm đàm phán ở Washington.

Không một lời an ủi, cũng không có cam kết dài hạn nào từ phía Mỹ. Chiến tranh – hoặc hoà bình – giờ đây chỉ còn là những đòn cân não ngoại giao giữa các nhà lãnh đạo siêu cường, nơi tiếng nói của Kyiv thấp dần, và giấc mơ thống nhất ngày càng lùi xa.