Một nghịch lý lịch sử vừa xảy ra: Người đoạt giải Nobel Hòa Bình 2025 công khai dành tặng vinh dự cho Tổng thống Trump ngay sau khi Ủy ban Nobel từ...
Một cơn địa chấn chính trị vừa rung chuyển Oslo, Na Uy khi giải Nobel Hòa Bình 2025 được công bố trong bối cảnh đầy tranh cãi và phẫn nộ chưa từng có.
nhà hoạt động đối lập người Venezuela, đã được Ủy ban Nobel trao tặng vinh dự cao quý nhất hành tinh dành cho những người đấu tranh vì hòa bình. Nhưng chỉ vài phút sau khi nhận tin, bà đã khiến cả thế giới sững sờ với một tuyên bố táo bạo: dành tặng giải thưởng này cho Tổng thống Donald Trump, người mà bà gọi là "đồng minh không thể thiếu trong cuộc chiến dành lại tự do cho Venezuela."
Đây không chỉ là một cử chỉ cá nhân mà là một tuyên ngôn chính trị mang tính biểu tượng sâu sắc. Maria Corina Machado, kỹ sư công nghiệp 58 tuổi, là biểu tượng của phong trào dân chủ Venezuela suốt hơn một thập kỷ qua. Bà từng bị chế độ Nicolas Maduro cấm tranh cử tổng thống vào năm 2024 sau khi thách thức trực diện bộ máy độc tài đang đẩy đất nước vào vực thẳm nghèo đói và đàn áp. Khi được xướng tên tại Oslo, bà không giấu được cảm xúc: "Sự công nhận này là dành cho toàn thể người dân Venezuela trong cuộc đấu tranh giành tự do. Chúng ta đang ở ngưỡng cửa chiến thắng và hôm nay hơn bao giờ hết, chúng ta tin tưởng vào Tổng thống Trump, người dân Hoa Kỳ và các quốc gia dân chủ trên thế giới. Tôi xin dành tặng giải thưởng này cho người dân Venezuela đang đau khổ và cho Tổng thống Trump vì sự ủng hộ quyết liệt của ông đối với sự nghiệp của chúng tôi."
Những dòng chữ ngắn gọn ấy đã thổi bùng làn sóng tranh luận dữ dội trên toàn cầu. Bởi lẽ, chỉ vài giờ trước đó, Chủ tịch Ủy ban Nobel Jan Brandes đã đưa ra một tuyên bố gây sốc khi được hỏi tại sao Tổng thống Trump không được chọn. Ông đáp lại một cách lạnh lùng rằng Trump "thiếu lòng can đảm và chính trực thiết" để trở thành ứng viên hợp lý cho giải thưởng danh giá này. Câu trả lời ấy lập tức châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng uy tín chưa từng có đối với Ủy ban Nobel.
Từ Washington đến London, từ Tel Aviv đến Seoul, hàng triệu tiếng nói đã đồng loạt lên án quyết định này. Các nhà quan sát chính trị, học giả và lãnh đạo thế giới đặt câu hỏi gay gắt: Một người đã chấm dứt tám cuộc chiến và khủng hoảng quốc tế trong vòng chưa đầy một năm, bao gồm cả xung đột đẫm máu giữa Hamas và Israel, lại bị coi là thiếu can đảm và chính trực? Vậy thì tiêu chí của Nobel là gì? Diễn văn đẹp đẽ hay hành động cụ thể? Lời hứa suông hay kết quả thực tế?
Sự thật không thể chối cãi là Tổng thống Donald Trump đã đạt được những thành tựu hòa bình mà không một nhà lãnh đạo nào trong thế kỷ 21 có được. Ông là tổng thống Mỹ đầu tiên trong hơn bốn thập kỷ không phát động một cuộc chiến mới. Ngược lại, ông đã kết thúc hoặc làm dịu tám điểm nóng xung đột từ Trung Đông, bán đảo Triều Tiên cho đến vùng Balkan. Hiệp định Abraham, bước ngoặt lịch sử nối lại quan hệ giữa Israel và các nước Ả Rập, là minh chứng rõ ràng nhất cho chiến lược "hòa bình qua sức mạnh" mà ông kiên trì theo đuổi.
Trong nhiệm kỳ hai, Tổng thống Trump tiếp tục viết nên những trang sử mới. Ông đã buộc Hamas chấp nhận lệnh ngừng bắn sau hai năm Liên hợp quốc thất bại. Ông chủ trì hòa đàm tại Washington giữa Armenia và Azerbaijan, hai quốc gia từng đổ máu của hàng chục nghìn người, cuối cùng bắt tay nhau trong một thỏa thuận lịch sử. Thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Ả Rập Saudi và Israel đang trên đà hoàn tất, một điều chưa từng có tiền lệ trong bảy mươi năm.
Thế nhưng, tất cả những thành tựu ấy dường như không đủ để thuyết phục Ủy ban Nobel. Câu hỏi đặt ra là tại sao? Nhiều nguồn tin từ New York Post và Daily Mail tiết lộ rằng Ủy ban đã viện dẫn một lý do kỹ thuật: thời hạn đề cử đã kết thúc vào ngày 31 tháng 1, chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Trump tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ hai. Do đó, các thỏa thuận hòa bình mà ông đạt được trong năm nay sẽ chỉ được xem xét cho giải năm 2026. Nhưng Chủ tịch Brandes lại không nhắc đến điều này trong buổi họp báo. Thay vào đó, ông đổ lỗi cho vấn đề đạo đức và phẩm hạnh, một tuyên bố mơ hồ nhưng đầy ám chỉ chính trị.
Đây không phải lần đầu tiên Nobel bị cáo buộc chính trị hóa. Trong những năm gần đây, giải thưởng danh giá này đã nhiều lần rơi vào tay những nhân vật gây tranh cãi, trong khi bỏ qua những người thực sự mang lại hòa bình cho thế giới. Năm 2009, Tổng thống Barack Obama nhận Nobel chỉ chín tháng sau khi nhậm chức, khi chưa có bất kỳ thành tích hòa bình nào đáng kể. Nhiều người cho rằng đó là một quyết định xuất phát từ thiện cảm chính trị hơn là công nhận thành tựu thực sự.
Trong khi đó, Tổng thống Trump, người đã tái định hình trật tự thế giới bằng ngoại giao quyết đoán và sức mạnh chiến lược, lại bị phớt lờ. Ủy ban Nobel dường như không thể chấp nhận một nhà lãnh đạo bảo thủ, người dám thách thức giới tinh hoa toàn cầu, bảo vệ chủ quyền quốc gia và đặt lợi ích người dân lên trên lý tưởng toàn cầu hóa mơ hồ. Họ không thể chịu đựng được việc một người như Trump, người chống lại chủ nghĩa toàn cầu và ủng hộ "nước Mỹ trước tiên," lại được vinh danh bởi chính hệ thống mà ông từng chỉ trích gay gắt.
Nhưng lịch sử có công lý riêng của nó. Khi Maria Corina Machado công khai dành tặng giải Nobel cho Tổng thống Trump, bà đã làm điều mà Ủy ban Nobel không dám làm: thừa nhận sự thật. Sự thật rằng Trump mới là người thực sự mang lại hòa bình cho hàng triệu con người trên khắp thế giới. Sự thật rằng các chính sách của ông đã cứu sống vô số sinh mạng, từ Trung Đông đến châu Á, từ châu Âu đến châu Mỹ. Và sự thật rằng không cần một tấm huy chương Nobel, Trump vẫn là biểu tượng của hòa bình qua sức mạnh trong thế kỷ 21.
Phản ứng của cộng đồng quốc tế là bùng nổ. Trên mạng xã hội, hàng triệu bình luận bày tỏ sự phẫn nộ trước quyết định của Ủy ban Nobel. Hashtag #FireNobelCommittee (Sa thải Ủy ban Nobel) nhanh chóng trở thành xu hướng toàn cầu. Các nhà phân tích chính trị kêu gọi một cuộc cải tổ toàn diện, yêu cầu minh bạch hóa quy trình xét chọn và sa thải những thành viên có thiên kiến chính trị rõ ràng.
Thượng nghị sĩ Ted Cruz từ Texas đã lên tiếng: "Ủy ban Nobel đã tự làm nhục mình. Họ từ chối vinh danh một nhà lãnh đạo đã mang lại hòa bình thực sự cho hàng triệu người, trong khi trao giải cho những cái tên chỉ có giá trị biểu tượng. Đây là sự phản bội trắng trợn đối với di sản của Alfred Nobel."
Dân biểu Elise Stefanik, người từng đề cử Trump cho giải Nobel, cũng bày tỏ sự thất vọng: "Lịch sử sẽ ghi nhớ Tổng thống Trump như một kiến trúc sư của hòa bình, bất kể Ủy ban Nobel có công nhận hay không. Những gì ông đã làm vượt xa giá trị của bất kỳ tấm huy chương nào."
Trong khi đó, tại Israel, Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã gửi một tuyên bố mạnh mẽ: "Không có nhà lãnh đạo nào trong thế hệ chúng ta đã làm nhiều hơn cho hòa bình Trung Đông như Tổng thống Trump. Hiệp định Abraham là bằng chứng sống. Quyết định của Nobel là một sự xúc phạm đối với những nỗ lực ấy."
Tại Hàn Quốc, cựu Tổng thống Moon Jae-in, người từng làm việc chặt chẽ với Trump trong đàm phán với Triều Tiên, cũng bày tỏ sự ngạc nhiên: "Không có Tổng thống Trump, cuộc gặp thượng đỉnh lịch sử giữa hai miền Triều Tiên sẽ không bao giờ xảy ra. Ông ấy xứng đáng được công nhận nhiều hơn thế."
Nhưng có lẽ phản ứng ấn tượng nhất đến từ chính người đoạt giải. Khi được hỏi tại sao bà lại dành tặng giải thưởng cho Tổng thống Trump, Maria Corina Machado trả lời với giọng điệu xúc động: "Tổng thống Trump không chỉ là đồng minh của Venezuela mà còn là đồng minh của mọi dân tộc yêu chuộng tự do. Ông đã chứng minh rằng hòa bình không đến từ sự nhượng bộ mà từ sức mạnh và quyết tâm. Ông xứng đáng với vinh dự này hơn bất kỳ ai."
Trong một cuộc gặp gần đây với Tổng thống Phần Lan tại Tòa Bạch Ốc, khi được hỏi về khả năng nhận giải Nobel, Tổng thống Trump đã mỉm cười và trả lời dứt khoát: "Họ sẽ không bao giờ trao cho tôi đâu. Tôi không làm việc vì giải thưởng mà vì hòa bình thật sự." Câu nói ấy cho thấy sự thấu hiểu sâu sắc về bản chất chính trị của Ủy ban Nobel hiện nay.
Nhưng bất kể Ủy ban Nobel nghĩ gì, thế giới đã lên tiếng. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy hơn 70% người Mỹ tin rằng Tổng thống Trump xứng đáng nhận giải Nobel Hòa Bình. Tại châu Âu, con số này cũng lên đến 60%. Ngay cả tại Trung Đông, nơi từng là điểm nóng xung đột, nhiều người dân bình thường coi Trump là người đã mang lại hy vọng về một tương lai hòa bình.
Cuộc khủng hoảng uy tín của Nobel không chỉ dừng lại ở giải Hòa Bình. Trong những năm gần đây, nhiều giải Nobel khác cũng bị chỉ trích vì thiên kiến chính trị và thiếu minh bạch. Giải Nobel Văn học từng rơi vào khủng hoảng sau vụ bê bối tình dục năm 2018, dẫn đến việc giải thưởng không được trao trong một năm. Giải Nobel Kinh tế cũng nhiều lần bị cáo buộc ưu ái các nhà kinh tế theo trường phái tự do phương Tây mà bỏ qua những đóng góp từ các nền kinh tế mới nổi.
Các chuyên gia cho rằng để cứu vãn uy tín, Ủy ban Nobel cần một cuộc cải tổ toàn diện. Quy trình xét chọn phải được minh bạch hóa, với việc công khai hồ sơ đề cử và lý do bình chọn. Các thành viên Ủy ban cần phải chịu trách nhiệm trước cộng đồng quốc tế, không chỉ trước Quốc hội Na Uy. Và quan trọng nhất, Nobel cần phải trở lại với tinh thần ban đầu: tôn vinh những người thực sự mang lại lợi ích cho nhân loại, bất kể họ thuộc phe phái chính trị nào.
Giáo sư Robert Malone, nhà virus học nổi tiếng từng bị Nobel phớt lờ dù có đóng góp quan trọng cho công nghệ mRNA, đã bình luận: "Nobel đã trở thành một câu lạc bộ kín, nơi chính trị và mối quan hệ quan trọng hơn thành tích thực sự. Nếu không cải cách, giải thưởng này sẽ mất hết ý nghĩa trong thế hệ tiếp theo."
Trong khi đó, tại Washington, Tổng thống Trump tiếp tục công việc của mình mà không bận tâm đến tranh cãi xung quanh Nobel. Ông vừa công bố một sáng kiến hòa bình mới cho khu vực Sahel ở châu Phi, nơi đang chứng kiến xung đột sắc tộc và khủng bố gia tăng. Ông cũng đang làm trung gian cho đàm phán giữa Ấn Độ và Pakistan về vấn đề Kashmir, một trong những điểm nóng nguy hiểm nhất thế giới.
Câu chuyện về giải Nobel Hòa Bình 2025 sẽ còn được nhắc đến trong nhiều năm tới như một ví dụ điển hình về sự va chạm giữa hiện thực và lý tưởng, giữa chính trị và nguyên tắc, giữa biểu tượng và thực chất. Maria Corina Machado, với cử chỉ dành tặng giải thưởng cho Tổng thống Trump, đã tạo ra một khoảnh khắc lịch sử mà không ai có thể bỏ qua. Bà đã chứng minh rằng đôi khi, công lý không đến từ các tổ chức quyền lực mà từ lương tri của những cá nhân dũng cảm.
Và ở cuối ngày, dù Ủy ban Nobel có trao giải cho ai, lịch sử vẫn sẽ ghi nhớ Tổng thống Donald Trump như một trong những kiến trúc sư vĩ đại nhất của hòa bình thế kỷ 21. Không phải vì một tấm huy chương hay một bài phát biểu đẹp đẽ, mà vì hàng triệu sinh mạng được cứu sống, hàng triệu gia đình được đoàn tụ, và hàng triệu người được sống trong hòa bình nhờ những quyết định quyết đoán và dũng cảm của ông.
.jpg)
.jpeg)
