Xung đột biên giới Thái Lan - Campuchia: Lệnh ngừng bắn vỡ tan trong đêm, Bắc Kinh bị nghi là kẻ giật dây hậu trường
.png)
Trong cái đêm oi bức của ngày 29 tháng 7 năm 2025, khi mà thế giới tưởng chừng đã thở phào với thỏa thuận ngừng bắn vô điều kiện giữa Thái Lan và Campuchia, thì bóng tối lại nuốt chửng hy vọng mong manh ấy. Chỉ vài giờ sau khi chữ ký còn chưa khô mực, quân đội Thái Lan đã phải gồng mình chống trả những cuộc tấn công lén lút từ phía Campuchia, biến lệnh ngừng bắn thành một trò hề đẫm máu. Đây không phải là sự cố ngẫu nhiên, mà là một cú đấm thẳng mặt vào nỗ lực hòa bình của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là dưới sự dẫn dắt của Tổng thống Mỹ Donald Trump – vị lãnh đạo đương nhiệm đang sử dụng sức mạnh thương mại và ngoại giao để dập tắt ngọn lửa chiến tranh ở Đông Nam Á. Nhưng đằng sau những phát súng lén lút ấy, bóng dáng của Bắc Kinh hiện lên rõ ràng hơn bao giờ hết, như một kẻ giật dây đang cười nhạo cả thế giới.
Hãy nhìn thẳng vào sự thật: Chiều ngày 29 tháng 7 năm 2025, tại Malaysia – quốc gia đang giữ ghế chủ tịch ASEAN – hai bên Thái Lan và Campuchia đã ngồi vào bàn đàm phán dưới sức ép khổng lồ từ Washington. Hàng chục binh sĩ và dân thường đã ngã xuống trong những ngày giao tranh khốc liệt trước đó, với rocket và UAV bay vèo vèo qua biên giới, biến những ngôi đền cổ thành chiến trường địa ngục. Cuộc họp hòa giải này không phải ngẫu nhiên; nó là kết quả của những cuộc điện đàm quyết liệt từ Tổng thống Trump, người đã đe dọa dừng đàm phán thương mại với cả hai nước nếu giao tranh không chấm dứt ngay lập tức. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio xác nhận sự hiện diện của đại diện Bộ Ngoại giao Mỹ tại Malaysia, chứng tỏ Washington không chỉ quan sát mà còn dẫn dắt tiến trình, đảm bảo rằng hòa bình không phải là trò đùa.
Thái Lan, với lập trường kiên quyết, đã khước từ vai trò trung gian của Trung Quốc – một quyết định dũng cảm và sắc bén. Tại sao? Bởi Bắc Kinh chính là kẻ cung cấp vũ khí cho Campuchia, biến nước này thành con rối trong bàn cờ địa chính trị. Đại sứ Trung Quốc có mặt tại cuộc họp, nhưng chỉ để "quan sát" – một cách nói hoa mỹ cho việc cổ vũ ngầm cho Phnom Penh. Trong khi đó, Mỹ đảm nhận vai trò điều phối, giúp đôi bên ký kết lệnh ngừng bắn vô điều kiện, có hiệu lực từ nửa đêm ngày 29 tháng 7 năm 2025. Đây là thắng lợi ngoại giao của Trump, người sử dụng đòn bẩy thương mại để buộc hai nước phải ngồi lại, vì ai cũng biết rằng làm trái ý Washington đồng nghĩa với mất mát kinh tế khổng lồ.
Nhưng hy vọng ấy tan vỡ chỉ sau vài giờ. Quân đội Thái Lan cáo buộc Campuchia vi phạm trắng trợn lệnh ngừng bắn, với các cuộc tấn công vũ trang vào lãnh thổ Thái Lan ngay khi thỏa thuận có hiệu lực. Theo Japan Times đưa tin trưa ngày 29 tháng 7 năm 2025, các cuộc đụng độ vẫn tiếp diễn, bất chấp thỏa thuận nhằm chấm dứt giao tranh liên quan đến các ngôi đền cổ. Người phát ngôn quân đội Thái Lan nhấn mạnh: "Đây là hành vi cố ý vi phạm, phá hoại lòng tin lẫn nhau." Reuters cũng xác nhận, Campuchia tiếp tục triển khai tấn công tại nhiều địa điểm sau nửa đêm, biến lệnh ngừng bắn thành giấy lộn. Thái Lan buộc phải thực hiện quyền tự vệ chính đáng, nhưng họ không vội phản công quy mô lớn, mà chọn cách củng cố vị thế đạo lý bằng họp báo công khai, mời phóng viên đến hiện trường để phơi bày sự thật.
Sự vi phạm này không chỉ là một cú tát vào mặt Thái Lan, mà còn là lời thách thức trực tiếp với Mỹ. Tổng thống Trump đã đích thân điện đàm với thủ tướng hai nước, sử dụng đòn thương mại để thúc đẩy hòa bình. Giờ đây, khi Campuchia phá vỡ cam kết chỉ vài giờ sau, uy tín của Washington bị đe dọa. Nhưng đừng nhầm: Đây là cơ hội để Mỹ chứng minh vai trò bảo trợ an ninh thực sự ở ASEAN. Mỹ có thể chia sẻ ảnh vệ tinh chi tiết về hoạt động quân sự của Campuchia, cử chuyên gia phân tích đến hỗ trợ Thái Lan, và thúc đẩy thiết lập vùng phi quân sự 5-10 km tại khu vực tranh chấp. Nếu Campuchia phản đối, họ sẽ lộ rõ ý đồ quân sự hóa, mất điểm trước cộng đồng quốc tế.
Và giờ, hãy nói về kẻ giật dây thực sự: Bắc Kinh. Các nhà phân tích chiến lược không ngần ngại chỉ ra rằng Trung Quốc đang thiệt đơn thiệt kép trong cuộc chơi này, nhưng họ không ngồi yên. Bị khước từ vai trò trung gian, Bắc Kinh tiếp tục vận động ngầm trong nội bộ ASEAN để tránh quốc tế hóa xung đột, che giấu vai trò hậu thuẫn của mình. Trục thân Trung Quốc – gồm Campuchia, Lào, Myanmar, Brunei – phản đối đưa vấn đề ra thảo luận rộng rãi, trong khi trục thân phương Tây như Thái Lan, Philippines, Singapore, Việt Nam ủng hộ thiết lập quy chuẩn để ngăn chặn xung đột tương tự. Thỏa thuận ngừng bắn vô điều kiện ngày 29 tháng 7 năm 2025 được truyền thông đưa tin, nhưng các chuyên gia cảnh báo nó "bất khả tín" vì Thái Lan vẫn không tin Campuchia.
Hãy nhìn sâu hơn vào ba kịch bản có thể xảy ra, dựa trên diễn biến thực tế đến tối ngày 29 tháng 7 năm 2025. Thứ nhất, Thái Lan chủ động đẩy cuộc chiến sang mặt trận pháp lý và ngoại giao. Họ đang thu thập chứng cứ về vũ khí Trung Quốc cung cấp cho Campuchia – rocket, UAV, cố vấn quân sự lạ – để chuyển hồ sơ lên Liên Hợp Quốc hoặc Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ). Đây là chiến lược dài hạn, buộc Campuchia phải minh bạch quan hệ quân sự, và nó đang được triển khai rõ rệt nhất. Phái đoàn pháp lý Thái Lan đã liên hệ cố vấn quốc tế, chuẩn bị khởi kiện, chứng minh Campuchia có hậu thuẫn từ bên thứ ba.
Thứ hai, đàm phán song phương đình trệ, dẫn đến chiến tranh lạnh địa phương. Dù ngừng bắn, cả hai bên vẫn duy trì hiện diện quân sự cao độ tại biên giới, với UAV và pháo binh của Campuchia cắm sâu, bất chấp tuyên bố. Khu vực tranh chấp bị quân sự hóa kéo dài, với bẫy mìn và chiến tranh tâm lý, tấn công mạng, tin giả – tất cả nghi ngờ hướng về Trung Quốc. Nếu đàm phán không tiến triển trong 1-2 tuần tới, tình hình sẽ tệ hơn, với cảnh báo an ninh mạng ở Đông Bắc Thái Lan đã xuất hiện.
Thứ ba, Mỹ mở rộng hiện diện quân sự tại Thái Lan. Hoa Kỳ sẽ tận dụng cơ hội để tăng cường huấn luyện, chia sẻ dữ liệu vệ tinh, triển khai radar, thậm chí mở rộng thỏa thuận quân sự dưới danh nghĩa ngăn ngừa xung đột tái phát. Điều này sẽ buộc Trung Quốc phản ứng mạnh, biến biên giới Thái Lan-Campuchia thành điểm nóng toàn cầu. Thái Lan là quân cờ quan trọng trong cuộc tranh đoạt Mỹ-Trung; nếu Mỹ thành công, Bắc Kinh sẽ cực đoan hóa, mở rộng xung đột.
Tính đến tối ngày 29 tháng 7 năm 2025, kịch bản pháp lý đang nổi trội nhất, với Thái Lan nỗ lực chứng minh hậu thuẫn của Trung Quốc cho Campuchia. Nhưng tại sao Campuchia lại vi phạm lệnh ngừng bắn? Phân tích hai hướng: Một, cáo buộc của Thái Lan chưa kiểm chứng, chỉ là chiêu trò chiếm ưu thế truyền thông, giống như trong chiến tranh Nga-Ukraine hay Trung Đông. Không có bằng chứng độc lập từ quan sát viên quốc tế, lời tố cáo sẽ mất giá trị. Hai, cáo buộc đúng sự thật – quân đội Thái Lan báo cáo lực lượng Campuchia tiến công suốt đêm với vũ khí hạng nặng, pháo tự hành vào lãnh thổ, thậm chí khu dân cư và đền cổ. Thiếu tướng Wint Suarez, phát ngôn viên quân đội Thái Lan, khẳng định họ tuân thủ thỏa thuận, không tấn công trước, đặc biệt tại Ubon Ratchathani. Campuchia không cử đại diện họp tại đền Preah Vihear ngày 29 tháng 7 năm 2025, càng làm tăng nghi ngờ họ cố tình trì hoãn, đánh lừa dư luận.
Sự im lặng của Phnom Penh là bất thường – không phủ nhận, không họp báo, khiến lập luận của Bangkok tạm thời chiếm lý. Nếu vi phạm thật, Campuchia đang phá vỡ niềm tin, có thể do đơn vị tiền tiêu không nhận lệnh kịp hoặc theo chỉ đạo gián tiếp từ Bắc Kinh để phá hoại tiến trình do Mỹ dẫn dắt. Và lợi ích của Trung Quốc ở đây? Đầu tiên, kéo dài bất ổn để Thái Lan sa lầy, tiêu hao tài nguyên, phân tán quốc gia thân Mỹ trong ASEAN. Thứ hai, làm mất uy tín Mỹ – Trump đã vận động ngừng bắn, nhưng thỏa thuận vỡ tan, cho phép Bắc Kinh tuyên truyền rằng Washington thiếu ảnh hưởng. Thứ ba, khóa chặt Campuchia vào lệ thuộc, buộc Phnom Penh chỉ còn dựa vào Trung Quốc về ngoại giao và hậu cần. Thứ tư, tát vào mô hình hòa giải phương Tây, thúc đẩy đối thoại song phương kiểu Trung Quốc, tránh quốc tế hóa. Cuối cùng, tạo cớ đổ lỗi cho Thái Lan nếu leo thang, biến Bắc Kinh thành "người phán xử".
Thái Lan đang chơi khôn ngoan: Không phản công lớn để giữ chính danh, mà dùng họp báo, bằng chứng, kêu gọi dân thường di tản, tạo vành đai phản tuyên truyền chống tâm lý chiến từ Trung Quốc. Mỹ, dưới thời Trump đương nhiệm, sẽ chuyển từ trung gian sang giám sát, răn đe, thúc đẩy quan sát viên quốc tế. Trong thời đại tin tức nhanh như tên lửa, chúng ta phải tỉnh táo: Xung đột này không tự nhiên, mà là sản phẩm toan tính của cường quốc. Bắc Kinh im lặng thao túng hậu trường, cung cấp vũ khí, giật dây hỗn loạn để khuấy nước đục thả câu. Lịch sử dạy chúng ta: Những kẻ trung gian hòa giải đôi khi chính là tay giao vũ khí, khóc thương nạn nhân nhưng mong chờ sụp đổ. Câu chuyện Thái Lan-Campuchia đang diễn ra như vậy, và thế giới cần hành động quyết liệt để chặn bàn tay đen tối từ Bắc Kinh.