Ba Trường Quân Sự Mới Ở Trung Quốc: Dấu Hiệu Sụp Đổ Quân Quyền Tập Cận Bình

Ngày 2 tháng 7 năm 2025, tình hình chính trị và kinh tế Trung Quốc đang có những dấu hiệu bất ổn nghiêm trọng, đặc biệt liên quan đến quyền kiểm soát quân đội của Chủ tịch Tập Cận Bình. Trong khi đó, tại Bắc Mỹ, Canada đã nhượng bộ Mỹ trong cuộc chiến thuế công nghệ, tạo tiền đề nối lại đàm phán thương mại.

Trung Quốc vừa thành lập ba trường quân sự mới gồm Đại học Binh chủng Lục Quân, Đại học Kỹ thuật Lực lượng Thông tin và Đại học Kỹ thuật Hậu cần. Sự kiện này diễn ra ngày 28 tháng 6 được xem là dấu hiệu rõ rệt cho thấy quyền kiểm soát quân đội của ông Tập Cận Bình đang bị suy yếu, thậm chí có thể bị tước bỏ. Việc thành lập các trường quân sự mới chỉ hơn một tháng sau thời điểm đồn đoán ông Tập mất quyền lãnh đạo quân đội (15 tháng 5) càng làm dấy lên nghi ngờ về sự thay đổi quyền lực trong quân đội Trung Quốc. Theo nguồn tin từ Secret China, ngày 19 tháng 6, 39 sĩ quan cấp cao đã bị cách chức, nhiều tướng lĩnh thuộc các đơn vị thân tín với ông Tập như quân đoàn 31 bị điều tra hoặc mất chức. Một văn bản không chính thức mang tên "Tuyên bố bốn điểm Tây Sơn" được cho là do các cựu lãnh đạo như Hồ Cẩm Đào, Ôn Gia Bảo, Lý Thụy Hoàn và Tăng Khánh Hồng hậu thuẫn, nhằm thành lập một nhóm cố vấn trung ương tạm thời để dẫn dắt quá trình chuyển giao quyền lực chuẩn bị cho Hội nghị Trung ương B của chính quyền Trung Quốc.

Kinh tế Trung Quốc cũng đang chịu áp lực lớn khi lợi nhuận các doanh nghiệp công nghiệp lớn trong tháng 5 giảm 9,1% so với cùng kỳ năm trước, khiến tổng lợi nhuận 5 tháng đầu năm giảm 1,1%. Nguyên nhân chủ yếu là do nhu cầu tiêu dùng trong nước yếu, giá sản phẩm công nghiệp giảm và tác động từ thuế quan Mỹ áp lên hàng hóa Trung Quốc, có mặt hàng bị đánh thuế tới 145%. Nhiều nhà máy phải cắt giảm hoặc tạm dừng sản xuất, đặc biệt lĩnh vực khai khoáng giảm lợi nhuận sâu nhất tới 29%, sản xuất ô tô giảm gần 12%, mức thấp nhất kể từ quý 1 năm 2023. Trong khi đó, một số ngành hưởng lợi từ chính sách kích cầu của Bắc Kinh như sản xuất thiết bị nhà thông minh tăng trưởng lợi nhuận hơn 100%, hàng không, hàng hải và hàng không vũ trụ tăng 56%. Tuy nhiên, mục tiêu tăng trưởng GDP 5% của năm nay đang bị đặt dấu hỏi, nhiều tổ chức độc lập ước tính tăng trưởng thực tế chưa đến 3%.

Trên mặt trận công nghệ, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiết lộ ông đã tìm được nhóm nhà đầu tư giàu có muốn mua lại ứng dụng TikTok, dự kiến công bố danh tính trong khoảng hai tuần tới. Đây là bước đi nhằm buộc TikTok tách khỏi công ty mẹ Trung Quốc theo luật Mỹ ban hành năm 2024, nhằm đối phó với các rủi ro an ninh quốc gia. Trước đó, ông Trump đã gia hạn thêm 90 ngày cho TikTok hoàn tất việc bán ứng dụng, nếu không sẽ bị cấm hoạt động tại Mỹ. Giới lập pháp và cơ quan tình báo Mỹ lo ngại TikTok có thể bị lợi dụng để thu thập dữ liệu người dùng và trở thành công cụ tuyên truyền cho chính quyền Trung Quốc.

Trong khi đó, Canada đã chính thức hủy bỏ thuế dịch vụ kỹ thuật số (DST) áp 3% lên doanh thu các công ty công nghệ lớn như Google, Amazon, Netflix tại thị trường nước này. Quyết định được công bố ngày 29 tháng 6, chỉ hai ngày sau khi Tổng thống Trump tuyên bố chấm dứt đàm phán thương mại với Canada do bất mãn với loại thuế này. Ông Trump còn cảnh báo sẽ áp thuế mới lên hàng hóa Canada nếu Ottawa không thay đổi lập trường. Thủ tướng Canada cho biết việc bỏ thuế nhằm nối lại đàm phán thương mại mới trước ngày 21 tháng 7, bảo vệ lợi ích người lao động và doanh nghiệp trong nước, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trước đó, Ottawa từng từ chối hoãn thuế bất chấp áp lực từ Washington, nhưng trước nguy cơ Mỹ áp thuế mới và đe dọa quan hệ song phương, Canada đã thay đổi lập trường để tránh leo thang căng thẳng.

Ngoài ra, tại châu Âu, Pháp sẽ cấm hút thuốc tại các công viên, bãi biển, điểm dừng xe buýt, sân vận động và khu vực xung quanh trường học từ ngày 1 tháng 7 nhằm hạn chế tỉ lệ hút thuốc, vốn là thói quen phổ biến tại nước này. Lệnh cấm cũng áp dụng tại bất kỳ nơi công cộng nào có trẻ em tụ tập. Hiện hơn 30% người trưởng thành tại Pháp hút thuốc, trong đó 15% thanh thiếu niên 17 tuổi vẫn hút, gây tử vong khoảng 75.000 người mỗi năm.

Những diễn biến trên phản ánh sự thay đổi sâu sắc trong quyền lực chính trị và kinh tế toàn cầu, với Trung Quốc đang đối mặt áp lực nội bộ và bên ngoài, trong khi các nước phương Tây điều chỉnh chính sách để thích ứng với bối cảnh mới.