Trump Thắng Lớn Trong Thương Chiến: Trung Quốc Nhượng Bộ Đất Hiếm
Cuộc điện đàm giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình vào đầu tháng Sáu năm 2025 đã đánh dấu một bước ngoặt đáng chú ý trong cuộc thương chiến kéo dài giữa hai siêu cường kinh tế. Với những nhượng bộ bất ngờ từ phía Trung Quốc, đặc biệt là việc đồng ý cấp lại giấy phép xuất khẩu khoáng sản đất hiếm cho Mỹ, cánh cửa cho các cuộc đàm phán tiếp theo đã được mở ra. Tuy nhiên, đằng sau những động thái mang tính chiến thuật này là một bức tranh địa chính trị phức tạp, nơi mà mỗi bước đi đều được tính toán cẩn thận, và những thách thức chiến lược lâu dài vẫn đang lơ lửng như một đám mây đen trên bầu trời quan hệ Mỹ-Trung.
Khoáng sản đất hiếm, nguyên liệu thiết yếu cho các ngành công nghiệp công nghệ cao, từ sản xuất ô tô điện đến thiết bị quốc phòng, từ lâu đã là con bài chiến lược trong tay Bắc Kinh. Việc Trung Quốc kiểm soát gần 70% nguồn cung đất hiếm toàn cầu đã đặt nước này vào vị thế độc quyền, và trong những năm gần đây, Bắc Kinh không ngần ngại sử dụng lợi thế này để gây áp lực lên các đối thủ, đặc biệt là Mỹ. Khi Tổng thống Trump, với phong cách đàm phán cứng rắn và không khoan nhượng, bước vào cuộc đối đầu thương mại với Trung Quốc, việc Bắc Kinh đồng ý cấp lại giấy phép xuất khẩu đất hiếm là một động thái bất ngờ, gần như là một sự nhượng bộ hiếm hoi. Đây không chỉ là một thắng lợi chiến thuật cho Trump mà còn là một dấu hiệu cho thấy áp lực kinh tế từ Mỹ đang bắt đầu khiến Trung Quốc phải suy nghĩ lại.
Nhưng đừng vội mừng. Những nhượng bộ này chỉ là bề mặt của một tảng băng chìm khổng lồ. Trung Quốc, dưới sự lãnh đạo của ông Tập, không phải là quốc gia dễ dàng khuất phục. Áp lực nội tại mà Bắc Kinh đang đối mặt – từ sự suy thoái của thị trường bất động sản đến dòng vốn đầu tư nước ngoài giảm mạnh – có thể đã buộc ông Tập phải nhượng bộ trong ngắn hạn. Tuy nhiên, đây không phải là dấu hiệu của sự yếu thế, mà là một nước cờ chiến lược nhằm mua thời gian và duy trì vị thế độc quyền trong tương lai. Đất hiếm, dù quan trọng, chỉ là một phần trong chiến lược lớn hơn của Trung Quốc để củng cố tham vọng trở thành siêu cường toàn cầu.
Trong khi đó, Tổng thống Trump đã khéo léo sử dụng chiến thuật “cây gậy và củ cà rốt” trong cuộc điện đàm. Việc ông đồng ý tạm hoãn áp thuế mới lên hàng hóa Trung Quốc là một động thái mang tính nhượng bộ, nhưng không phải là sự nhân nhượng vô điều kiện. Trump hiểu rằng, trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị đang leo thang, đặc biệt là xung quanh vấn đề Đài Loan và Biển Đông, việc duy trì một đường dây đối thoại với Bắc Kinh là điều cần thiết. Đường dây nóng giữa Trump và Tập không chỉ giúp giảm nhiệt áp lực quốc tế mà còn củng cố hình ảnh của cả hai nhà lãnh đạo như những người kiểm soát cuộc chơi toàn cầu. Nhưng đừng lầm tưởng: sự tạm hoãn này không đồng nghĩa với hòa bình. Nó chỉ là một khoảng lặng trước cơn bão.
Đài Loan, hòn đảo nhỏ bé nhưng mang ý nghĩa chiến lược to lớn, tiếp tục là tâm điểm trong cuộc cạnh tranh Mỹ-Trung. Với vị trí địa lý nằm giữa chuỗi đảo thứ nhất, Đài Loan không chỉ là một điểm nóng quân sự mà còn là trung tâm công nghệ toàn cầu, nơi Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC) sản xuất gần 60% chip bán dẫn toàn cầu. Mỹ, dưới sự dẫn dắt của Trump, đã tăng cường quan hệ quốc phòng với Đài Loan, bán các vũ khí tiên tiến như chiến đấu cơ F-16V và tên lửa Harpoon, nhằm đảm bảo khả năng phòng thủ của hòn đảo này trước bất kỳ mối đe dọa nào từ đại lục. Động thái này không chỉ là một lời cảnh báo gửi đến Bắc Kinh mà còn là một phần trong chiến lược lớn hơn của Mỹ nhằm duy trì kiểm soát công nghệ và địa chính trị ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Trong bối cảnh đó, Biển Đông cũng nổi lên như một chiến trường không khoan nhượng. Với các tuyến đường biển vận chuyển hơn 3 nghìn tỷ USD hàng hóa mỗi năm, khu vực này không chỉ là huyết mạch kinh tế mà còn là nơi Trung Quốc tìm cách khẳng định quyền lực hải quân của mình. Tuy nhiên, sự hiện diện mạnh mẽ của Mỹ và các đồng minh như Nhật Bản, Úc và Ấn Độ trong khu vực đã khiến tham vọng của Bắc Kinh bị kiềm chế. Việc Trung Quốc đồng ý tạm đóng băng các hành động quân sự quanh Đài Loan trong cuộc điện đàm với Trump là một bước đi thận trọng, nhưng không có nghĩa là Bắc Kinh đã từ bỏ mục tiêu dài hạn: thống nhất Đài Loan và kiểm soát Biển Đông.
Đối với ông Tập, Đài Loan không chỉ là một vấn đề quân sự mà còn là một biểu tượng của “giấc mơ phục hưng dân tộc Trung Hoa”. Thống nhất Đài Loan được xem như một cột mốc lịch sử, một di sản mà ông Tập muốn để lại. Nhưng con đường này đầy rẫy chông gai. Một thất bại trong kế hoạch đối với Đài Loan không chỉ làm lung lay niềm tin vào Đảng Cộng sản Trung Quốc mà còn có thể dẫn đến những hệ lụy kinh tế và chính trị nghiêm trọng. Nếu Bắc Kinh không thể kiểm soát được các khu vực chiến lược như Biển Đông hay Đài Loan, giấc mơ siêu cường của Trung Quốc có nguy cơ bị chặn đứng bởi vòng vây của Mỹ và các đồng minh.
Trong khi đó, Trump tiếp tục chơi ván bài của mình với sự tự tin và khôn ngoan. Ông sử dụng Đài Loan như một quân bài chiến lược để gây áp lực lên Bắc Kinh, đồng thời giữ vững lập trường cứng rắn trong thương chiến. Việc kiểm soát nhịp độ của các cuộc đàm phán, từ thương mại đến quân sự, đã mang lại cho Trump một chiến thắng chiến thuật quan trọng. Tuy nhiên, ông cũng hiểu rằng những vấn đề chiến lược lâu dài – từ sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng công nghệ của Trung Quốc đến các căng thẳng địa chính trị ở châu Á – vẫn chưa được giải quyết. Mỗi bước đi của Trump đều được tính toán để duy trì lợi thế của Mỹ, nhưng con đường phía trước vẫn đầy rẫy thách thức.
Cuộc điện đàm giữa Trump và Tập Cận Bình, dù mang lại những nhượng bộ đáng kể, không phải là điểm kết thúc của cuộc đối đầu Mỹ-Trung. Nó chỉ là một chương mới trong một cuốn sách còn dài, nơi mà cả hai bên đều đang chơi một ván cờ phức tạp với những quân bài mang tên thương mại, công nghệ và quyền lực địa chính trị. Trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng, từ sự chuyển dịch chuỗi cung ứng đến những căng thẳng quân sự, mối quan hệ giữa hai siêu cường này sẽ tiếp tục định hình tương lai của trật tự toàn cầu.