Để tấn công các căn cứ không quân của Nga, các điệp viên Ukraine đã giấu máy bay không người lái trong nhà kho bằng gỗ

Trong một bước ngoặt đầy kịch tính của cuộc chiến kéo dài hơn ba năm giữa Ukraine và Nga, lực lượng Ukraine đã phát động một cuộc tấn công b...

Trong một bước ngoặt đầy kịch tính của cuộc chiến kéo dài hơn ba năm giữa Ukraine và Nga, lực lượng Ukraine đã phát động một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (drone) quy mô chưa từng có vào các căn cứ không quân Nga, gây thiệt hại nghiêm trọng cho hạm đội máy bay chiến lược của Moscow. Vào ngày Chủ nhật, 1 tháng 6 năm 2025, cuộc tấn công được mô tả là “lịch sử” bởi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nhắm vào bốn căn cứ không quân Nga, bao gồm cả những cơ sở nằm sâu trong lãnh thổ Nga, cách xa tiền tuyến hơn 4.300 km. Với hơn 40 máy bay chiến đấu, bao gồm các máy bay ném bom chiến lược có khả năng mang vũ khí hạt nhân, được Ukraine tuyên bố đã bị phá hủy hoặc hư hại, đây là một trong những đòn giáng mạnh mẽ nhất vào năng lực quân sự của Nga kể từ khi xung đột bắt đầu vào tháng 2 năm 2022. Tuy nhiên, thời điểm của cuộc tấn công, diễn ra ngay trước thềm các cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul, đã làm dấy lên những tranh cãi gay gắt về ý định của Kyiv và nguy cơ leo thang xung đột, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump đang nỗ lực thúc đẩy một lệnh ngừng bắn.

Cuộc tấn công được Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) thực hiện dưới mật danh “Spider’s Web” (Mạng nhện), sử dụng các drone giá rẻ được giấu trong những “nhà di động” có mái che có thể thu vào, được vận chuyển bằng xe tải đến các khu vực gần các căn cứ không quân Nga. Theo các nguồn tin từ SBU, các căn cứ bị tấn công bao gồm Olenya ở bán đảo Kola, Belaya ở vùng Irkutsk thuộc Siberia, và các cơ sở khác ở Murmansk và Primorye. Đáng chú ý, căn cứ Belaya, nằm cách Ukraine hơn 4.300 km, đánh dấu lần đầu tiên Ukraine thực hiện một cuộc tấn công bằng drone ở khoảng cách xa như vậy, thể hiện sự tinh vi và táo bạo của chiến lược quân sự Kyiv. Một nguồn tin từ SBU cho biết các drone sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để xác định các điểm yếu nhất trên máy bay ném bom chiến lược của Nga, như Tu-95 và Tu-22, trước khi phá hủy chúng. Ukraine tuyên bố đã gây thiệt hại khoảng 7 tỷ USD cho Nga, một con số khiến nhiều nhà phân tích quân sự phải kinh ngạc.

Tổng thống Zelensky, trong một bài đăng trên mạng xã hội X, đã gọi cuộc tấn công là “kết quả tuyệt vời” và nhấn mạnh rằng các quan chức quân sự Ukraine tham gia chuẩn bị chiến dịch đã được rút khỏi lãnh thổ Nga kịp thời. Ông ca ngợi đây là cuộc tấn công tầm xa lớn nhất trong lịch sử chiến tranh, nhắm vào các máy bay Nga “hằng đêm ném bom các thành phố Ukraine.” Tuy nhiên, phía Nga đã phản bác những tuyên bố này, cho rằng chỉ một số máy bay bị hư hại và gọi đây là “hành động khủng bố” của Ukraine. Các blogger quân sự Nga thậm chí đã so sánh cuộc tấn công với vụ tấn công bất ngờ của Nhật Bản vào Trân Châu Cảng năm 1941, dù một số khác cho rằng thiệt hại thực tế ít nghiêm trọng hơn so với tuyên bố của Kyiv.

Cuộc tấn công diễn ra vào một thời điểm nhạy cảm, chỉ vài giờ trước khi các phái đoàn Nga và Ukraine dự kiến nối lại các cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul vào ngày 2 tháng 6. Những cuộc đàm phán này, được tổ chức dưới sự trung gian của Thổ Nhĩ Kỳ, là một phần trong nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài hơn ba năm. Trump, người đã cam kết giải quyết xung đột này trong thời gian ngắn, gần đây đã bày tỏ sự thất vọng với Tổng thống Nga Vladimir Putin, gọi ông là “điên rồ” và “gây ra cái chết không cần thiết” trên mạng xã hội Truth Social. Tuy nhiên, các báo cáo cho thấy Trump không được thông báo trước về cuộc tấn công của Ukraine, làm dấy lên câu hỏi về sự phối hợp giữa Kyiv và Washington trong bối cảnh những nỗ lực hòa bình đang được thúc đẩy.

Chiến lược của Ukraine trong cuộc tấn công này phản ánh cách tiếp cận sáng tạo và táo bạo của họ trong một cuộc chiến mà họ bị lép vế về số lượng và hỏa lực. Với nguồn lực hạn chế, Ukraine đã liên tục sử dụng các phương pháp bất ngờ và chi phí thấp để gây tổn thất tối đa cho Nga. Theo các quan chức Ukraine, kế hoạch cho chiến dịch “Spider’s Web” đã được chuẩn bị từ 18 tháng trước, với giai đoạn cuối cùng bắt đầu vài tuần trước khi hàng chục drone được bí mật đưa vào Nga dưới sự giám sát của SBU. Những hình ảnh được công bố bởi Thống đốc vùng Irkutsk Igor Kobzev cho thấy một chiếc xe tải được sử dụng để triển khai drone bị cháy rụi, trong khi khói bốc lên từ căn cứ Belaya sau cuộc tấn công. Sự tinh vi của chiến dịch này, với việc sử dụng các phương tiện ngụy trang và công nghệ AI, đánh dấu một bước tiến mới trong khả năng quân sự của Ukraine.

Tuy nhiên, cuộc tấn công cũng làm dấy lên những lo ngại nghiêm trọng về nguy cơ leo thang xung đột. Một số blogger quân sự Nga, như tác giả của kênh Telegram “Two Majors,” đã cảnh báo rằng cuộc tấn công vào các máy bay ném bom chiến lược có khả năng mang vũ khí hạt nhân có thể được coi là “lý do để phát động các cuộc tấn công hạt nhân vào Ukraine.” Dù đây có thể chỉ là lời đe dọa mang tính tuyên truyền, nhưng nó làm nổi bật mức độ căng thẳng hiện tại giữa hai bên. Nga đã phản ứng bằng cách tăng cường các cuộc tấn công bằng drone và tên lửa vào Ukraine, với một cuộc tấn công lớn vào Kharkiv vào ngày 30 tháng 5 khiến ít nhất tám người bị thương, bao gồm hai thiếu niên.

Trong khi đó, các cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ. Nga tiếp tục đưa ra các điều kiện khắc nghiệt, bao gồm yêu cầu Ukraine rút quân khỏi các khu vực mà Moscow tuyên bố chủ quyền và từ bỏ tham vọng gia nhập NATO. Kyiv, với sự hậu thuẫn của các đồng minh phương Tây, đã bác bỏ những yêu cầu này, gọi chúng là “không thể chấp nhận được.” Ukraine cũng yêu cầu Nga cung cấp trước một bản dự thảo biên bản hòa bình trước cuộc họp ngày 2 tháng 6, một động thái cho thấy sự thiếu tin tưởng sâu sắc giữa hai bên. Trong bối cảnh này, cuộc tấn công bằng drone của Ukraine có thể được xem như một thông điệp mạnh mẽ gửi tới Moscow, nhưng cũng làm phức tạp thêm nỗ lực của Trump trong việc đạt được một lệnh ngừng bắn 30 ngày.

Tổng thống Trump, người đã thúc đẩy các cuộc gọi điện trực tiếp với cả Putin và Zelensky, dường như đang đối mặt với một nhiệm vụ bất khả thi. Trong khi ông nhấn mạnh rằng đây là “cơ hội tốt nhất” để đạt được hòa bình, sự thiếu phối hợp với Ukraine trong cuộc tấn công mới nhất cho thấy những thách thức trong việc thống nhất các đồng minh. Các nhà lãnh đạo châu Âu, bao gồm Thủ tướng Đức Friedrich Merz và lãnh đạo các nước Anh, Pháp, Ba Lan, cũng đang cố gắng thuyết phục Trump duy trì sự hỗ trợ mạnh mẽ cho Ukraine, trong bối cảnh lo ngại rằng Mỹ có thể nghiêng về phía Moscow.

Cuộc tấn công bằng drone của Ukraine không chỉ là một chiến thắng quân sự mà còn là một tuyên ngôn về khả năng và ý chí của Kyiv trong việc đưa cuộc chiến vào sâu trong lãnh thổ Nga. Tuy nhiên, nó cũng làm gia tăng nguy cơ trả đũa và leo thang, trong một cuộc xung đột vốn đã cướp đi hàng chục nghìn sinh mạng và tàn phá cả hai quốc gia. Khi các phái đoàn chuẩn bị gặp nhau tại Istanbul, thế giới đang nín thở theo dõi liệu hành động táo bạo này của Ukraine sẽ mở ra một con đường mới cho hòa bình hay đẩy cuộc chiến vào một giai đoạn nguy hiểm hơn.