Phó Tổng thống Vance và Tâm Bão Vatican: Cuộc Đối Đầu Với Giáo hoàng Leo XIV

Trước khi trở thành Giáo hoàng, khi còn là Hồng y Robert Francis Prevost của Chicago, Leo XIV đã không ngần ngại sử dụng mạng xã hội để phản bác Vance. Vào tháng 2 năm 2025, ông chia sẻ một bài báo với tiêu đề: “JD Vance sai lầm: Chúa Giêsu không yêu cầu chúng ta phân cấp tình yêu dành cho người khác.” Lời chỉ trích này nhắm thẳng vào khái niệm “ordo amoris” (trật tự của tình yêu) mà Vance viện dẫn để biện minh cho chính sách nhập cư cứng rắn của chính quyền Trump, vốn ưu tiên lợi ích của người Mỹ trước những người di cư. Đối với Vance, trật tự này là nền tảng của đạo đức Công giáo: yêu gia đình, hàng xóm, và đồng bào trước khi mở lòng với thế giới. Nhưng với Leo XIV, quan điểm ấy là một sự bóp méo Kinh thánh, một sự xúc phạm đến tinh thần từ bi và bác ái phổ quát mà Chúa Giêsu rao giảng. Cuộc tranh cãi không chỉ là một bất đồng về thần học; nó là một vết rạn sâu sắc giữa hai tầm nhìn về nước Mỹ và vai trò của nó trên trường quốc tế.

Sự xuất hiện của Vance tại Vatican vì thế mang ý nghĩa biểu tượng mạnh mẽ. Chỉ vài tuần trước, vào ngày Phục sinh năm 2024, ông là quan chức Mỹ cuối cùng gặp Giáo hoàng Francis trước khi vị giáo hoàng này qua đời vì bệnh viêm phổi kép. Cuộc gặp ngắn ngủi ấy đã để lại dư âm cay đắng, khi Francis, một người không ngừng lên tiếng bảo vệ người nghèo và người nhập cư, từng công khai chỉ trích các chính sách của chính quyền Trump. Giờ đây, khi Vance trở lại Vatican, ông không chỉ đối mặt với ký ức về Francis mà còn với một vị giáo hoàng mới, người từng gọi các chính sách nhập cư của Trump là “biểu hiện ghê tởm của ý thức hệ thượng đẳng da trắng.” Dù những lời này xuất hiện trong một video bị chỉnh sửa kỹ thuật số, chúng phản ánh một thực tế không thể chối cãi: Leo XIV không phải là đồng minh của Vance hay Trump.

Tuy nhiên, Vance không đến Vatican với tư cách một kẻ chịu thua. Là một chính trị gia sắc sảo và một người Công giáo đầy tham vọng, ông đã nhanh chóng biến chuyến đi này thành cơ hội để củng cố hình ảnh của mình. Trên mạng xã hội, Vance viết: “Chúc mừng Giáo hoàng Leo XIV, vị giáo hoàng Mỹ đầu tiên! Tôi tin rằng hàng triệu người Công giáo và Kitô hữu Mỹ sẽ cầu nguyện cho sự thành công của ngài trong vai trò lãnh đạo Giáo hội.” Lời chúc này, dù mang vẻ ngoài hòa nhã, lại như một lời thách thức ngầm: Vance đang tuyên bố rằng ông, và cả nước Mỹ, sẽ không lùi bước trước những chỉ trích từ Vatican. Việc ông dẫn đầu phái đoàn, cùng với Ngoại trưởng Marco Rubio và các phu nhân, là một tín hiệu rõ ràng rằng chính quyền Trump không chỉ muốn duy trì quan hệ với Vatican mà còn định hình lại cuộc đối thoại theo hướng có lợi cho mình.

Nhưng Leo XIV không phải là một đối thủ dễ bị khuất phục. Là người sinh ra tại Chicago nhưng mang văn hóa Mỹ Latinh sâu đậm, ông đại diện cho một Giáo hội Công giáo đang chuyển mình, nơi tiếng nói của người nghèo, người bị áp bức và người nhập cư ngày càng vang vọng. Ngay sau khi nhậm chức, ông đã gửi thông điệp hòa bình trên mạng xã hội, kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới đối mặt trực tiếp với nhau để giải quyết xung đột. Ông cam kết biến Vatican thành trung gian hòa giải trong các cuộc chiến toàn cầu, từ Ukraine đến Trung Đông, và đặc biệt nhấn mạnh việc bảo vệ các cộng đồng Kitô hữu bị đàn áp. Những động thái này cho thấy Leo XIV không chỉ là một nhà lãnh đạo tôn giáo mà còn là một nhà ngoại giao táo bạo, sẵn sàng thách thức các siêu cường, kể cả Mỹ.

Sự căng thẳng giữa Vance và Leo XIV không chỉ là câu chuyện của hai cá nhân. Nó phản ánh một cuộc chiến lớn hơn về linh hồn của nước Mỹ. Ở một bên là chính quyền Trump, với cam kết “Nước Mỹ trên hết,” nơi các chính sách nhập cư khắc nghiệt được biện minh bằng lý lẽ kinh tế và an ninh quốc gia. Ở bên kia là tầm nhìn của Leo XIV, một nước Mỹ cởi mở, nhân ái, nơi lòng từ bi vượt qua biên giới và màu da. Khi Vance bước vào Quảng trường Thánh Phêrô vào Chủ nhật tới, ông sẽ không chỉ tham dự một thánh lễ; ông sẽ đứng trước một ngã rẽ lịch sử, nơi chính trị và tôn giáo giao thoa, nơi lời cầu nguyện có thể trở thành lời tuyên chiến.

Cuộc đối đầu này còn làm dấy lên những câu hỏi sâu sắc hơn về vai trò của Công giáo trong chính trị Mỹ. Vance, với tư cách là phó tổng thống Công giáo đầu tiên, đã biến đức tin của mình thành một phần cốt lõi của bản sắc chính trị. Nhưng đức tin ấy, vốn được định hình bởi chủ nghĩa bảo thủ và lòng trung thành với Trump, dường như xung đột với thông điệp từ bi của Leo XIV. Liệu Vance có thể hòa giải được mâu thuẫn này, hay ông sẽ tiếp tục coi Giáo hoàng như một trở ngại cho tham vọng của mình? Và liệu Leo XIV, với cương vị giáo hoàng, có thể thuyết phục được một nước Mỹ đang chia rẽ sâu sắc rằng tình yêu không có biên giới?

Khi thánh lễ nhậm chức diễn ra, cả thế giới sẽ dõi theo. Vance, với nụ cười ngoại giao và ánh mắt sắc lạnh, sẽ đứng giữa đám đông, đại diện cho một nước Mỹ kiêu hãnh nhưng đầy tranh cãi. Còn Leo XIV, trong bộ áo lễ trắng tinh, sẽ giơ tay ban phước, nhưng lời ông nói có thể là một lời cảnh tỉnh. Trong khoảnh khắc ấy, Vatican không chỉ là trung tâm của Giáo hội Công giáo; nó là chiến trường của ý thức hệ, nơi tương lai của nước Mỹ và thế giới đang được định hình.